Dấu ấn sâu đậm trong hoạt động lập hiến, lập pháp

6 giờ trướcBài gốc

Quy trình, kỹ thuật lập pháp ngày càng hoàn thiện

Điểm lại những thành tựu nổi bật trong hoạt động lập hiến, lập pháp của Quốc hội trong chặng đường 80 năm qua, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Trần Hồng Nguyên nêu rõ, kể từ cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam vào ngày 6/1/1946, Quốc hội nước ta đã trải qua 15 khóa hoạt động với những dấu ấn sâu đậm. Trong quá trình đó, hoạt động lập hiến, lập pháp của Quốc hội đã không ngừng được củng cố và hoàn thiện với những thành tựu nổi bật.

Thứ nhất, hoạt động lập hiến, lập pháp góp phần thể hiện sâu sắc vị trí, vai trò của Quốc hội. Xuyên suốt quá trình hình thành và phát triển của Quốc hội, có thể nói, lập hiến, lập pháp là những hoạt động thể hiện sâu sắc nhất vị trí, vai trò của Quốc hội. Nội dung của các bản Hiến pháp và hàng trăm đạo luật được Quốc hội thông qua là sự đúc kết quá trình tiếp thu và phản ánh ý chí chung của các tầng lớp nhân dân trên cả nước, thể hiện rõ vai trò của Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Trần Hồng Nguyên tham luận tại hội thảo. Ảnh: Lâm Hiển

Thông qua hoạt động lập hiến, lập pháp, vị trí của Quốc hội ngày càng được thể hiện rõ nét là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất. Hoạt động của Quốc hội có sự tham gia của nhiều chủ thể khác nhau, nhưng các đại biểu Quốc hội là những người quyết định cuối cùng việc thông qua Hiến pháp và các đạo luật. Về mặt pháp lý, ngoài Hiến pháp, thì các luật được Quốc hội thông qua có giá trị pháp lý cao nhất trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật.

Thứ hai, hoạt động lập hiến, lập pháp đóng góp tích cực vào những thành tựu trong các giai đoạn phát triển của đất nước. Mỗi bản Hiến pháp, mỗi đạo luật được ban hành đều không tách rời bối cảnh lịch sử của từng thời kỳ cách mạng, phản ánh nhu cầu thực tiễn và góp phần thực hiện các mục tiêu chiến lược của đất nước trong mỗi giai đoạn; không chỉ phản ánh đặc trưng của từng thời kỳ mà còn là công cụ quan trọng để phục vụ việc thực hiện các mục tiêu chiến lược, từ giành độc lập, thống nhất đất nước đến đổi mới và hội nhập quốc tế.

Thứ ba, hoạt động lập hiến, lập pháp của Quốc hội trong 80 năm qua đóng vai trò quan trọng cho việc củng cố khối đại đoàn kết dân tộc - giá trị cốt lõi của cách mạng Việt Nam. Từ những ngày đầu thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa cho đến giai đoạn đổi mới đất nước hiện nay, các bản Hiến pháp và luật được Quốc hội thông qua đều đã phản ánh tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc, nhấn mạnh và bảo đảm quyền bình đẳng giữa các tầng lớp nhân dân, các dân tộc và các nhóm xã hội, qua đó tạo nền tảng vững chắc cho sự ổn định và phát triển đất nước.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Trần Hồng Nguyên tham luận tại hội thảo. Ảnh: Lâm Hiển

Thứ tư, trong hành trình 80 năm qua, hoạt động lập hiến, lập pháp đã góp phần quan trọng vào tiến trình hội nhập quốc tế, đưa Việt Nam từ một quốc gia từng bị chính sách cấm vận, cô lập trở thành thành viên tích cực của cộng đồng quốc tế. Các bản Hiến pháp, các đạo luật được Quốc hội thông qua đã tạo nền tảng pháp lý vững chắc góp phần hiện thực hóa đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa và thúc đẩy hội nhập quốc tế sâu rộng; góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Thứ năm, tư duy lập hiến, lập pháp ngày càng được đổi mới. Trong những năm đầu thành lập, hoạt động lập hiến, lập pháp của Quốc hội chủ yếu tập trung vào việc xây dựng hệ thống pháp luật để quản lý xã hội, xóa bỏ các tàn dư của chế độ cũ, thiết lập trật tự xã hội mới và huy động nguồn lực cho kháng chiến.

Trong giai đoạn tiếp theo, tư duy lập pháp chuyển sang phục vụ mô hình kinh tế kế hoạch hóa tập trung, với trọng tâm quản lý xã hội bằng các biện pháp hành chính. Từ khi thực hiện đường lối đổi mới toàn diện đất nước, tư duy lập hiến, lập pháp đã có bước chuyển mình mạnh mẽ, nhấn mạnh tính pháp quyền XHCN.

Đặc biệt, kể từ Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội khóa XV cho đến nay, tư duy lập pháp đã có bước phát triển quan trọng, theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển. Luật chỉ quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội, có tính ổn định, có giá trị lâu dài.

Các đại biểu tham dự hội thảo. Ảnh: Lâm Hiển

Thứ sáu, quy trình, kỹ thuật lập pháp ngày càng hoàn thiện. Từ bản Hiến pháp năm 1946 và những đạo luật đầu tiên được Quốc hội ban hành cho đến nay, quy trình và kỹ thuật lập hiến, lập pháp đã có nhiều cải tiến, đổi mới, từ chỗ còn giản đơn, chưa có chuẩn mực chung, cho đến được thực hiện theo quy trình, kỹ thuật chặt chẽ, khoa học, chuyên nghiệp, dân chủ.

Đúc kết một số bài học kinh nghiệm từ những thành tựu to lớn hoạt động lập hiến, lập pháp của Quốc hội trong 80 năm qua, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng khẳng định, những bài học này không chỉ phản ánh hành trình xây dựng, đổi mới và phát triển của Quốc hội mà còn là kim chỉ nam để Quốc hội tiếp tục đổi mới, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.

Để tiếp tục hoàn thiện, nâng cao chất lượng hoạt động lập hiến, lập pháp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Trần Hồng Nguyên đề nghị, cần tiếp tục khẳng định việc thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng thành pháp luật là nhiệm vụ cơ bản, thường xuyên. Trong đó, cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng thành pháp luật; thực hiện nghiêm quy định về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, “lợi ích nhóm” trong xây dựng và thi hành pháp luật.

Cùng với đó, tiếp tục triển khai mạnh mẽ việc thực hiện tư duy lập hiến, lập pháp mới, theo đó cần tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế; chuyển từ tư duy xây dựng pháp luật để quản lý sang tư duy xây dựng pháp luật để kiến tạo và dự báo.

Tư duy lập pháp phải hướng tới việc kiến tạo khung pháp lý cho các lĩnh vực mới như kinh tế số, xã hội số và chính phủ số, tạo hành lang pháp lý cho những vấn đề mới, phi truyền thống trở thành các động lực tăng trưởng mới, các quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất mới.

Các đại biểu tham dự hội thảo. Ảnh: Phạm Thắng

Tiếp tục nghiên cứu để cải tiến, đổi mới quy trình, kỹ thuật lập pháp theo hướng chuyên nghiệp, khoa học; tiếp tục chuẩn hóa, bảo đảm mỗi dự án luật đều trải qua các bước tổng kết thực tiễn, đánh giá tác động kinh tế - xã hội, và tham vấn ý kiến chuyên gia; tăng cường tính khoa học trong quá trình phân tích chính sách, xây dựng quy phạm pháp luật.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Trần Hồng Nguyên đề nghị tiếp tục đề cao vai trò của Nhân dân, khuyến khích sự tham gia rộng rãi của Nhân dân vào quá trình xây dựng pháp luật. Việc lấy ý kiến Nhân dân không chỉ dừng ở hình thức mà cần trở thành nội dung thực chất, với cơ chế phản hồi rõ ràng, minh bạch. Nghiên cứu thiết lập các kênh đối thoại thường xuyên giữa các cơ quan của Quốc hội với các nhóm cộng đồng, doanh nghiệp, người dân để pháp luật phản ánh đúng nhu cầu đa dạng của xã hội.

Các đại biểu tham dự hội thảo. Ảnh: Phạm Thắng

Quốc hội cần tập trung hoàn thiện cơ chế giám sát và đánh giá hiệu quả thi hành. Đặc biệt, cần xây dựng một hệ thống tiêu chí đánh giá rõ ràng đối với công tác tổ chức thi hành pháp luật gắn với mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp. Chú trọng cơ chế giám sát, hậu kiểm, chủ động phát hiện, tháo gỡ các điểm nghẽn có nguyên nhân từ các quy định của pháp luật; tăng cường năng lực phản ứng chính sách để kịp thời giải quyết các khó khăn, vướng mắc.

Trong 80 năm qua, Quốc hội Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn trong hoạt động lập hiến và lập pháp. Những thành tựu này không chỉ khẳng định vị trí, vai trò của Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất mà còn khẳng định những đóng góp quan trọng của Quốc hội vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Nhìn về tương lai, trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên mới, Quốc hội cần tiếp tục đổi mới để xây dựng một hệ thống pháp luật đáp ứng yêu cầu xây dựng đất nước Việt Nam hòa bình, thịnh vượng. Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Trần Hồng Nguyên tin tưởng rằng, với truyền thống 80 năm vẻ vang và sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, sự đồng hành của Nhân dân, Quốc hội sẽ tiếp tục khẳng định vị thế trung tâm trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, đưa Việt Nam tiến tới hoàn thành mục tiêu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045.

Thanh Chi

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/dau-an-sau-dam-trong-hoat-dong-lap-hien-lap-phap-10386154.html