Theo đánh giá của hai nhà nghiên cứu Mỹ và một nguồn tin an ninh phương Tây, Nga dường như đang chuẩn bị thử nghiệm tên lửa hành trình mới trang bị đầu đạn hạt nhân và động cơ hạt nhân.
Ông Jeffrey Lewis thuộc Viện Nghiên cứu Quốc tế Middlebury (California) và ông Decker Eveleth thuộc tổ chức nghiên cứu – phân tích CNA (Virginia) đã đưa ra đánh giá trên sau khi nghiên cứu ảnh vệ tinh thương mại của Planet Labs chụp trong vài tuần gần đây đến ngày 12/8.
Các ảnh vệ tinh cho thấy hoạt động quy mô lớn tại bãi thử Pankovo trên quần đảo Novaya Zemlya ở biển Barents, gồm việc tăng cường nhân sự, thiết bị, cùng tàu và máy bay từng xuất hiện trong các lần thử tên lửa 9M730 Burevestnik trước đây.
Ảnh vệ tinh cho thấy thiết bị tại bãi thử Pankovo trên đảo Yuzhny, thuộc quần đảo Novaya Zemlya ở biển Barents, Nga, ngày 7/8/2025. Ảnh: Planet Labs PBC/Reuters
“Chúng tôi thấy rõ mọi hoạt động ở bãi thử, từ lượng lớn hàng tiếp tế phục vụ vận hành đến hoạt động di chuyển tại vị trí phóng”, ông Lewis cho biết.
Một nguồn tin an ninh phương Tây giấu tên cũng xác nhận Nga đang chuẩn bị thử nghiệm tên lửa Burevestnik. Ông Lewis nhận định cuộc thử nghiệm có thể diễn ra trong tuần này.
Nhà Trắng từ chối bình luận về thông tin trên. Lầu Năm Góc, Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) và Bộ Quốc phòng Nga cũng không phản hồi đề nghị bình luận.
Tổng thống Nga Vladimir Putin từng tuyên bố Burevestnik (NATO định danh là SSC-X-9 Skyfall) là tên lửa “bất khả chiến bại” trước các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện tại và tương lai, với tầm bắn gần như không giới hạn và quỹ đạo bay khó dự đoán.
Theo hai chuyên gia Lewis và Eveleth, dự án này càng được Nga coi trọng kể từ khi Mỹ công bố kế hoạch phát triển hệ thống phòng thủ Vòm Vàng (Golden Dome).
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nghi ngờ khả năng tên lửa có thể xuyên thủng lá chắn phòng thủ, cho rằng nó có thể không mang lại năng lực mới cho Nga, đồng thời cảnh báo nguy cơ phát tán phóng xạ dọc đường bay.
Giới phân tích cho rằng cuộc thử nghiệm được lên lịch từ lâu, trước khi thông tin về cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Nga Putin với người đồng cấp Mỹ được công bố vào tuần trước. Nhưng Moscow hoàn toàn có thể đình chỉ để phát tín hiệu thiện chí chấm dứt chiến sự Ukraine và khởi động lại đàm phán kiểm soát vũ khí với Washington. Hiệp ước New START – thỏa thuận cuối cùng giới hạn vũ khí hạt nhân chiến lược Nga – Mỹ, sẽ hết hạn ngày 5/2 tới.
“Đôi khi, người ta có thể đẩy nhanh hoặc trì hoãn lịch thử nghiệm vì lý do chính trị”, ông Tom Countryman, cựu trợ lý Ngoại giao Mỹ phụ trách kiểm soát vũ khí, nhận định.
Theo Tổ chức Sáng kiến Đe dọa Hạt nhân (NTI), Burevestnik có thành tích thử nghiệm kém, chỉ 2 lần thành công một phần trong số 13 vụ thử được ghi nhận.
Dấu hiệu đặc biệt
Chuyên gia Eveleth và Lewis cho biết ảnh vệ tinh Planet Labs ghi nhận từ cuối tháng 7 cho thấy nhiều container, thiết bị và nhân sự được chuyển tới khu vực. Theo ông Lewis, 2 máy bay chuyên dụng thu thập dữ liệu thử nghiệm đã đậu tại sân bay quân sự Rogachevo trên quần đảo Novaya Zemlya từ giữa tháng 7. Bức ảnh mà ông trích dẫn cho thấy có hai máy bay phản lực cỡ lớn gắn radar hình đĩa tròn.
Ảnh vệ tinh cho thấy một máy bay tại sân bay quân sự Rogachevo, ở Rogachevo, Nga, ngày 5/8/2025. Ảnh: Planet Labs PBC/Reuters
Ngoài ra, có ít nhất 5 tàu từng tham gia các đợt thử trước đó. Dữ liệu từ trang VesselFinder.com cho thấy một tàu hàng khác – Teriberka – cũng từng tham gia thử nghiệm – dự kiến cập cảng Novaya Zemlya hôm 12/8. Reuters xác nhận thông tin lộ trình con tàu này nhưng chưa thể độc lập kiểm chứng các chi tiết khác.
Hai nhà nghiên cứu bắt đầu kiểm tra hình ảnh của Pankovo từ tháng 7, sau khi Nga hôm 6/8 ra thông báo hàng hải yêu cầu tránh khu vực này trong khoảng thời gian 9-12/8.
Một loạt thông báo của Nga trên hệ thống NOTAM của Cơ quan Hàng không Liên bang Mỹ, cho thấy khung thời gian có thể phóng thử từ 9-22/8.
Quân đội Na Uy cho hay biển Barents là “khu vực lý tưởng cho các vụ thử tên lửa của Nga” và họ cũng ghi nhận tín hiệu Moscow chuẩn bị thử nghiệm, nhưng từ chối xác nhận loại vũ khí.
Cuối tháng 7, ông Eveleth phát hiện mái che bảo vệ bệ phóng Burevestnik liên tục được kéo ra – đóng vào, dấu hiệu “rất rõ” về kế hoạch thử nghiệm.
Hình ảnh chụp ngày 7/8 do ông Lewis trích dẫn cho thấy mái che, nhiều container, cần cẩu và một máy bay trực thăng tại khu vực.
“Hoạt động đang diễn ra hết tốc lực”, ông Lewis nhấn mạnh.
Hoàng Phạm/VOV.VN Theo Reuters