Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin. (Nguồn: THX/TTXVN)
Nhiều kịch bản trái chiều được đặt ra gắn với tính toán chiến lược của mỗi bên càng khiến ván cờ này trở nên khó đoán định.
Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Nga được tổ chức ở Alaska vào ngày 15/8, đánh dấu lần đầu tiên sau hơn ba năm kể từ khi chiến sự Nga-Ukraine bùng nổ, hai nhà lãnh đạo cấp cao nhất của Mỹ và Nga có cuộc gặp mặt để trao đổi, tìm lối thoát cho cuộc xung đột dai dẳng này. Dư luận quốc tế đều hướng về sự kiện nóng hổi trên, bởi đây có thể ghi dấu bước đột phá trong nỗ lực vãn hồi hòa bình mà ông Donald Trump bấy lâu nay theo đuổi, dù giữa Moskva và Kiev còn nhiều khác biệt về điều kiện tiên quyết chấm dứt giao tranh.
Trước cuộc gặp lịch sử ở Alaska, từng lời nói, động thái ngoại giao đều gây được sự chú ý. Nga bày tỏ hoan nghênh cuộc gặp, và Moskva có lý do chính đáng để tỏ thái độ như vậy. Cố vấn Tổng thống Nga, ông Yuri Ushakov cho biết, Moskva và Washington sẽ “tích cực và khẩn trương” chuẩn bị các khía cạnh chính trị và thực tiễn cho cuộc gặp. Thậm chí, phía Nga còn có lời mời Tổng thống Mỹ đến thăm Nga. Với Nga, sự tham gia của ông Donald Trump - nhà lãnh đạo đang có khoảng cách nhất định với châu Âu và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) - có thể là cơ hội để Moskva từng bước đưa Washington vào quỹ đạo của mình trong giải quyết xung đột.
Đối với Mỹ, cuộc gặp ở Alaska rất có ý nghĩa để Xứ Cờ hoa nói chung và ông Donald Trump nói riêng củng cố vai trò vãn hồi hòa bình. Cuộc gặp cũng có thể đạt bước tiến, giúp Mỹ khỏi bị sa lầy vào cuộc chiến dai dẳng ở Ukraine. Tuy nhiên, với những quan điểm khác biệt giữa Nga và Ukraine, nhất là trong vấn đề chủ quyền lãnh thổ, việc đạt một kết quả mang tính bước ngoặt được cho là chưa khả thi ở hội nghị. Dù đánh giá cao khả năng làm trung gian hòa bình của ông Trump, Phó Tổng thống Mỹ JD Vance cũng phải thừa nhận, một thỏa thuận do Mỹ làm trung gian sẽ khó có thể làm hài lòng cả Kiev lẫn Moskva.
Sức ép gia tăng trước thềm hội nghị khi Ukraine và Liên minh châu Âu (EU) dồn dập thúc đẩy các động thái ngoại giao để bảo đảm không bị “gạt ra rìa” tiến trình đàm phán. Theo New York Post, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhấn mạnh rằng, bất kỳ thỏa thuận nào được ký kết mà không có sự tham gia của Ukraine sẽ không có hiệu lực. Nhà lãnh đạo này kiên quyết bác bỏ ý tưởng nhượng bất kỳ phần lãnh thổ nào cho Moskva để đưa cuộc chiến đến hồi kết.
EU cũng sốt sắng triệu tập cuộc họp khẩn cấp để bàn cách khẳng định vị thế, vai trò của khối trong giải quyết xung đột Nga-Ukraine. Đại diện cấp cao EU phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại Kaja Kallas nêu rõ, bất kỳ thỏa thuận nào để chấm dứt cuộc xung đột cũng phải có sự hiện diện của Ukraine và EU, vì đây là vấn đề an ninh của Ukraine và toàn châu Âu.
Một vài kịch bản về hội nghị đang được giới truyền thông phỏng đoán. Tờ The Daily Telegraph cho rằng, Chính phủ Ukraine sẵn sàng “đóng băng” xung đột theo tuyến giao tranh hiện tại để đổi lấy giải pháp hòa bình. Tuy nhiên, các tuyên bố cứng rắn mới đây của ông Zelensky về vấn đề lãnh thổ khiến phương án này khó xảy ra. Kịch bản ngừng bắn tạm thời để mở đường cho các cuộc đàm phán tiếp theo, hoặc các bên đàm phán rời hội nghị trong thế “trắng tay” do bất đồng quan điểm cũng được nêu ra.
Với hàng loạt yếu tố đan xen chi phối Hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Nga, liệu Alaska có trở thành cái tên gắn liền với một giai đoạn mới, một cú chuyển đột phá trong quan hệ Nga-Ukraine hay không, tất cả vẫn chỉ là ẩn số. Dù sao, việc tổ chức hội nghị cũng cho thấy tín hiệu tích cực khi các cường quốc chọn sử dụng biện pháp ngoại giao, đối thoại nhằm điều chỉnh xung đột
MINH HẰNG