Bắt đầu nuôi ong lấy mật từ năm 2020 với số lượng 100 thùng, sau nhiều năm miệt mài nghiên cứu, chăm sóc, năm 2022, sản phẩm mật ong của chị Lò Thanh Xuân ở bản Mường Mít (xã Mường Than) đã đạt chất lượng OCOP 3 sao. Đó cũng là thời điểm chị Xuân quyết định thành lập HTX cho riêng mình với cái tên HTX Nông nghiệp Mường Mít.
Chị Lò Thanh Xuân - Giám đốc HTX Nông nghiệp Mường Mít chia sẻ: Từ khi thành lập HTX, tôi được các sở, ngành, tỉnh và xã hỗ trợ về kỹ thuật, kết nối, quảng bá sản phẩm nên mật ong của HTX không chỉ đáp ứng cho thị trường nội địa mà còn được trưng bày tại thị trường Nhật Bản (năm 2023). Sản xuất và kinh doanh theo mô hình HTX giúp tôi có thể liên kết sản xuất và theo quy mô bài bản. HTX đã xây dựng website, tận dụng các nền tảng mạng xã hội để quảng bá, bán hàng.
Ngoài ra, HTX chú trọng việc giới thiệu ở các thị trường lớn hơn để xây dựng thương hiệu cho nông sản Việt. Thành lập và phát triển HTX, không chỉ giúp chị Xuân thu về lợi nhuận khoảng 200 triệu đồng/năm mà còn tạo việc làm, thu nhập cho lao động trong xã và đóng góp vào kinh tế của địa phương.
Chị Lò Thanh Xuân – Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Mường Mít (bên trái) cùng công nhân Hợp tác xã sang chiết, đóng gói sản phẩm mật ong.
HTX Nông nghiệp - Nông thôn Phúc Than cũng là một trong những HTX tiêu biểu trên địa bàn. Chị Đỗ Thị Nhâm - Chủ nhiệm HTX cho biết: Năm 2012, gia đình tôi đầu tư nuôi lợn, trâu. Qua nhiều năm chuyển đổi mô hình kinh doanh, hiện nay tôi nuôi bò thương phẩm và lợn (50 con bò, gần 100 con lợn). Để được hỗ trợ về vốn, kỹ thuật, năm 2020, tôi thành lập HTX. Đến nay HTX phát triển tốt, tôi đã đầu tư chuồng trại nuôi nhốt riêng biệt, xa khu dân cư; chủ động chăm sóc, chăn nuôi theo tiêu chí “3 không”: không thuốc bảo vệ thực vật, không thuốc kích thích tăng trưởng và không thả rông gia súc; chủ động phòng chống dịch bệnh cho gia súc; trồng cỏ voi để đảm bảo nguồn thức ăn. Với quy mô chăn nuôi lớn, tôi thuê 2 nhân công lao động thường xuyên với mức lương 6-10 triệu đồng/người; mỗi năm, thuê khoảng 100 lượt lao động thời vụ. Từ mô hình kinh tế tổng hợp của HTX, trừ chi phí trung bình mỗi năm thu về khoảng hơn 300 triệu đồng”.
Anh Vàng A Nu (công nhân HTX Nông nghiệp - Nông thôn Phúc Than) chia sẻ: Hai vợ chồng tôi đều làm ở đây với mức lương 10 triệu đồng/người/tháng. Nhờ được làm công nhân tại HTX mà tôi có việc làm, thu nhập ổn định để trang trải cuộc sống gia đình, nuôi con ăn học.
Sản phẩm mật ong của Hợp tác xã Nông nghiệp Mường Mít đạt sản phẩm OCOP 3 sao.
Đó chỉ là 2 trong đó 7 HTX đang hoạt động hiệu quả trên địa bàn xã Mường Than. Chia sẻ về sự phát triển của kinh tế tập thể, HTX trên địa bàn, ông Hoàng Phi Hùng – Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: Thời gian qua, xã đẩy mạnh tuyên truyền về Luật HTX năm 2012 và các nghị định hướng dẫn mới tới người dân; hỗ trợ, hướng dẫn thành lập mới các HTX, tổ hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp, dịch vụ, du lịch; huy động các nguồn vốn ưu đãi, quỹ hỗ trợ HTX tỉnh, chương trình OCOP và thông qua các chương trình giảm nghèo, hỗ trợ vốn vay và cây, con giống đầu tư phát triển mô hình kinh tế. Đẩy mạnh phối hợp với các cơ quan chuyên môn hướng dẫn, tập huấn các kỹ thuật, kiến thức chăn nuôi, phòng chống dịch bệnh. Tăng cường kết nối HTX với doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm (lúa gạo, mật ong, thảo dược, dịch vụ du lịch cộng đồng...). Đồng thời, hỗ trợ chuyển đổi số, đào tạo kỹ năng quản lý, kế toán, tiếp thị sản phẩm qua sàn thương mại điện tử. Thông qua các chính sách tín dụng, ưu đãi của các ngân hàng hỗ trợ vay vốn để tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ sản xuất, kinh doanh cho người dân, doanh nghiệp, HTX. Qua đó, tạo động lực, khuyến khích người dân thành lập HTX, tổ hợp tác.
Hợp tác xã Nông nghiệp - Nông thôn Phúc Than đã tạo việc làm cho người lao động trên địa bàn với mức thu nhập ổn định.Trong ảnh: Chị Đỗ Thị Nhâm (áo tím) và công nhân chăm sóc đàn bò.
Bên cạnh tập trung phát triển HTX, kinh tế tập thể trên địa bàn, xã tăng cường phối hợp tổ chức tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật canh tác, truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Phối hợp với các sở, ngành hỗ trợ xây dựng chuỗi giá trị nông sản đặc trưng cho các HTX như: mật ong, thịt trâu sấy, thịt lợn sấy. Hỗ trợ quảng bá, xúc tiến thương mại, tham gia hội chợ, triển lãm sản phẩm OCOP.
Với những giải pháp, định hướng và cách làm rõ ràng, phù hợp, phong trào phát triển kinh tế tập thể, HTX trên địa bàn xã chuyển biến tích cực, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Đến nay, trên địa bàn xã Mường Than đã có 7 HTX đang hoạt động hiệu quả, doanh thu bình quân đạt 200 triệu đồng/năm.
Tiêu biểu về nông nghiệp có các HTX; Nông nghiệp – Nông thôn Phúc Than; Nông nghiệp Mường Mít; Thanh niên Mường Mít; Minh Thuận. Về thương mại - dịch vụ có HTX: Đức Thịnh, My Anh Điệp. Đời sống thành viên HTX được cải thiện, tạo việc làm ổn định cho 50 lao động địa phương. Qua các mô hình kinh tế tổng hợp, HTX, góp phần giải quyết việc làm, giảm tỷ lệ hộ nghèo, nâng cao thu nhập bình quân đầu người. Đến nay tỷ lệ nghèo đa chiều của xã còn 8,64% (giảm 4,9 % so với năm 2020); toàn xã có 7 sản phẩm được công nhận OCOP 3 sao (tăng 4 sản phẩm so với năm 2020). Đời sống vật chất, tinh thần của người dân được nâng lên, đóng góp tích cực và bền vững vào công cuộc giảm nghèo trên địa bàn”.
Đặc biệt, các HTX trên địa bàn còn liên kết sản xuất, hỗ trợ nhau về cách làm, nguồn cung ứng giống, đầu ra và quảng bá sản phẩm; là nơi để bà con trong xã tham quan, học hỏi kinh nghiệm áp dụng vào thực tiễn.
Xã Mường Than thường xuyên cử cán bộ xuống các hợp tác xã để nắm bắt tình hình, tư vấn, hỗ trợ các HTX. Trong ảnh: Cán bộ xã Mường Than thăm mô hình chăn nuôi bò của Hợp tác xã Nông nghiệp - Nông thôn Phúc Than.
Những kết quả đạt được cho thấy, kinh tế tập thể, HTX đang dần khẳng định vai trò trong phát triển nông thôn mới ở Mường Than. Với mục tiêu mở rộng quy mô, nâng cao năng lực quản trị HTX; phấn đấu mỗi bản, cụm dân cư có ít nhất 1 tổ hợp tác/HTX hoạt động hiệu quả, thời gian tới, xã Mường Than đẩy mạnh chuyển đổi số, áp dụng nền tảng thương mại điện tử trong tiêu thụ sản phẩm; gắn phát triển HTX với các chương trình trọng tâm: “Xây dựng nông thôn mới”, “Du lịch cộng đồng xanh - bền vững”. Qua đó, từng bước góp phần thay đổi tư duy sản xuất, nâng cao thu nhập, củng cố khối đoàn kết cộng đồng và hướng tới mục tiêu phát triển bền vững cho vùng đất giàu tiềm năng này.
 Vương Trang – Quỳnh Trang