Học sinh Trường Tiểu học Đông Hội B, phường Dĩ An, TPHCM trong tiết học Tin học. Ảnh: NTCC.
Theo kế hoạch của Sở Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) TPHCM, từ năm học 2025–2026, tất cả các trường học trên địa bàn – từ mầm non đến trung học phổ thông sẽ áp dụng hệ thống sổ đầu bài số và ký số điện tử. Trang web https://sodaubai.hcm.edu.vn là nền tảng chính thức giúp giáo viên, cán bộ quản lý và học sinh có thể truy cập, nhập dữ liệu, ký xác nhận và theo dõi tình hình giảng dạy – học tập mọi lúc, mọi nơi. Với hình thức ký số điện tử, giáo viên không còn phải ký tay hay lưu trữ giấy tờ thủ công, giúp tiết kiệm đáng kể thời gian, công sức và chi phí in ấn.
Đồng thời, phụ huynh học sinh cũng có thể theo dõi kết quả học tập, chuyên cần và hạnh kiểm của con em mình trực tuyến, tăng tính minh bạch và tương tác giữa nhà trường – gia đình – học sinh. Đây được xem là bước đột phá trong công tác quản lý, góp phần giảm tải hành chính, hướng tới một nền giáo dục thông minh, không giấy tờ.
Không chỉ TPHCM, các địa phương như Hà Nội, Đà Nẵng, Cần Thơ… cũng đã triển khai học bạ điện tử, học bạ số hóa và phần mềm quản lý học sinh trên quy mô toàn thành phố. Tại Cần Thơ, 100% học sinh tiểu học trên địa bàn đã có học bạ điện tử; toàn ngành vận hành hiệu quả các nền tảng số như thư viện điện tử, sổ liên lạc điện tử, hệ thống số hóa văn bằng, chứng chỉ. Đặc biệt, Trung tâm điều hành giáo dục thông minh của thành phố đã trở thành “bộ não số” giúp kết nối toàn hệ thống. Từ dữ liệu về giảng dạy, học tập, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên liên tục được cập nhật, góp phần giúp công tác điều hành, ra quyết định của các cấp quản lý được kịp thời, chính xác.
Theo đánh giá của Bộ GDĐT, việc số hóa hồ sơ, học bạ điện tử không chỉ giảm khối lượng công việc hành chính, mà còn nâng cao năng lực số của đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý. Ngoài ra, đây cũng là tiền đề để tiến tới hệ thống dữ liệu giáo dục quốc gia thống nhất, phục vụ công tác thống kê, dự báo và hoạch định chính sách giáo dục lâu dài.
Bên cạnh những ưu điểm, việc số hóa trong giáo dục vẫn còn không ít khó khăn và thách thức. Trước hết, hạ tầng công nghệ thông tin ở nhiều trường, đặc biệt là vùng sâu vùng xa, còn hạn chế. Việc triển khai hệ thống đòi hỏi mạng internet ổn định, thiết bị đủ mạnh và đội ngũ kỹ thuật viên hỗ trợ, trong khi nhiều trường vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu này.
Về mặt đội ngũ, một bộ phận giáo viên và cán bộ quản lý còn e dè với công nghệ mới, chưa quen thao tác hoặc sợ sai sót khi nhập dữ liệu. Việc đào tạo, tập huấn kỹ năng sử dụng phần mềm và ký số cần được tổ chức thường xuyên, có lộ trình phù hợp để tránh gây áp lực cho đội ngũ. Ngoài ra, bảo mật thông tin cá nhân của học sinh và giáo viên là vấn đề được đặt lên hàng đầu. Các hệ thống quản lý cần đảm bảo an toàn dữ liệu, tránh nguy cơ rò rỉ hoặc bị khai thác trái phép.
Trong thời gian tới, người dân kỳ vọng học bạ số được triển khai đồng bộ ở tất cả các cấp học, bảo đảm tính liên thông và thuận tiện trong quản lý, tra cứu dữ liệu. Để quá trình số hóa giáo dục đạt hiệu quả, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ GDĐT, địa phương, nhà trường và doanh nghiệp công nghệ. Bộ GDĐT tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, chuẩn dữ liệu; các địa phương đầu tư hạ tầng, bồi dưỡng kỹ năng số cho giáo viên; doanh nghiệp đồng hành xây dựng nền tảng thân thiện, bảo mật, giúp giáo viên và học sinh dễ dàng tiếp cận công nghệ.
Lâm An