ĐBQH: Nên áp dụng lao động công ích thay vì phạt tiền học sinh xúc phạm giáo viên

4 giờ trướcBài gốc

Dự thảo nghị định sửa đổi quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục nhận được sự đồng thuận cao về tính kịp thời. Ảnh: Lê Tùng

Đó là quan điểm của Đại biểu Quốc hội Trịnh Thị Tú Anh, đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng khi chia sẻ với PV Báo PNVN về dự thảo nghị định sửa đổi quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục mà Bộ GD-ĐT đang lấy ý kiến rộng rãi.

- Bộ GD-ĐT đang lấy ý kiến dự thảo nghị định sửa đổi quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục (sau đây gọi là dự thảo), trong đó bổ sung chế tài đối với các hành vi xúc phạm, xâm phạm danh dự, nhân phẩm hoặc thân thể của nhà giáo, cán bộ quản lý, người học và nhân viên. Bà có đánh giá gì về những nội dung trên được đưa ra trong dự thảo?

Trong dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều về xử phạt hành chính trong lĩnh vực giáo dục, Điều 26, Điều 28 quy định, hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm hoặc xâm phạm thân thể của nhà giáo, cán bộ quản lý, nhân viên trong cơ sở giáo dục nhưng chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị phạt tiền từ 5 đến 10 triệu đồng.

Trường hợp người học có hành vi xâm phạm, dù chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, nhưng gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường và hoạt động giáo dục, sẽ bị xử phạt theo quy định nêu trên, đồng thời buộc xin lỗi công khai và có thể bị áp dụng thêm một trong các biện pháp: Cách ly tạm thời khỏi môi trường học tập hoặc chuyển đến cơ sở giáo dục chuyên biệt, trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập…

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh: Tôi đánh giá dự thảo này là cần thiết và kịp thời trong bối cảnh các hành vi xâm phạm danh dự, nhân phẩm và thân thể nhà giáo ngày càng trở nên phức tạp. Việc đưa ra các mức phạt rõ ràng và các biện pháp khắc phục mạnh mẽ là bước tiến quan trọng, gửi đi thông điệp mạnh mẽ rằng hành vi bạo lực và xúc phạm trong môi trường giáo dục sẽ bị xử lý nghiêm minh, không chỉ đối với người học mà cả người ngoài/phụ huynh. Đồng thời, cung cấp cơ sở pháp lý vững chắc để bảo vệ đội ngũ nhà giáo, giúp họ an tâm công tác.

Theo tôi, dự thảo cần được xem xét bổ sung hoặc làm rõ các điểm sau để đảm bảo tính khả thi và công bằng.

Thứ nhất: Dự thảo cần làm rõ và định nghĩa chi tiết hơn về hành vi "xúc phạm danh dự, nhân phẩm" trên môi trường không gian mạng. Hành vi xúc phạm hiện nay chủ yếu diễn ra trên mạng xã hội. Nếu không có tiêu chí rõ ràng sẽ dẫn đến việc xử lý cảm tính hoặc bỏ lọt vi phạm.

Thứ hai: Dự thảo cần chi tiết hóa quy trình và thời hạn áp dụng biện pháp cách ly tạm thời đối với người học. Biện pháp cách ly cần đảm bảo quyền được học tập của học sinh. Phải có sự giám sát của cơ quan quản lý và thông báo, giải thích rõ ràng cho phụ huynh.

Thứ ba: Dự thảo cũng cần xác định rõ đơn vị nào chịu trách nhiệm chi phí và nhân lực cho việc chuyển người học đến cơ sở tư vấn, y tế chuyên khoa. Theo tôi, việc này đòi hỏi nguồn lực lớn về tâm lý học đường, nếu không có nguồn lực hỗ trợ tài chính rõ ràng, các trường sẽ khó thực hiện.

Đại biểu Quốc hội Trịnh Thị Tú Anh, đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng.

- Việc áp dụng hình thức phạt tiền được đưa ra trong dự thảo, có nhiều ý kiến cho rằng: "Học sinh lấy tiền đâu ra để phạt, đây là phạt phụ huynh" và "Trong môi trường giáo dục, việc phạt tiền học sinh sẽ để lại những ý kiến không tốt", bà có quan điểm về vấn đề này như nào?

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh: Tôi cho rằng, quan điểm: "Học sinh lấy tiền đâu ra để phạt, đây là phạt phụ huynh" là một lập luận rất thực tế và đúng đắn. Đúng như ý kiến phản biện, việc phạt tiền đối với học sinh chưa đủ tuổi lao động hoặc chưa có thu nhập là hình thức phạt gián tiếp lên phụ huynh (người giám hộ).

Luật pháp Việt Nam cũng quy định người giám hộ chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại và chịu các hình phạt hành chính đối với hành vi vi phạm của người chưa thành niên. Mức phạt tiền (5 - 10 triệu đồng) nên được xem là biện pháp răn đe tài chính đối với người lớn (phụ huynh, người ngoài).

Đối với học sinh, biện pháp răn đe hiệu quả hơn là biện pháp giáo dục tâm lý và buộc khắc phục hậu quả. Việc phạt tiền trực tiếp học sinh có thể gây dư luận không tốt về môi trường giáo dục. Trường học nên là nơi tập trung vào giáo dục và phục hồi hành vi thay vì dùng biện pháp trừng phạt vật chất.

Theo tôi, nên hạn chế áp dụng phạt tiền đối với người học dưới 16 tuổi (hoặc chưa có khả năng tài chính tự chủ). Thay vào đó, tập trung vào việc bồi thường thiệt hại thông qua việc buộc phụ huynh bồi thường thiệt hại vật chất (nếu có) và áp dụng lao động công ích mang tính giáo dục cho học sinh để các em tự khắc phục hậu quả.

Ngoài ra, các cơ sở giáo dục nên tăng cường biện pháp giáo dục tâm lý, đặt trọng tâm vào việc sử dụng các biện pháp cách ly có thời hạn hoặc chuyển cơ sở tư vấn (như đã quy định) như là hình thức xử phạt chính đối với người học.

- Để các quy định này thực sự đi vào đời sống, theo bà cần có những biện pháp phối hợp nào giữa nhà trường, chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng khác?

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh: Để các quy định pháp luật không chỉ nằm trên giấy, mà thực sự trở thành công cụ bảo vệ hiệu quả, theo tôi cần có sự phối hợp đồng bộ giữa 3 bên. Thứ nhất, nhà trường cần xây dựng quy trình nội bộ rõ ràng về việc thu thập bằng chứng, lập biên bản và báo cáo hành vi vi phạm (sử dụng camera, nhân chứng) ngay lập tức khi xảy ra. Đảm bảo mỗi trường học (đặc biệt là cấp THCS, THPT) có nhân viên tham vấn chuyên trách để giải quyết mâu thuẫn từ sớm và cung cấp hỗ trợ tâm lý cho cả nhà giáo và người học.

Về phía chính quyền địa phương, UBND cấp xã/phường cần phối hợp với nhà trường để giám sát việc áp dụng các biện pháp giáo dục đặc biệt (như cách ly tạm thời) và can thiệp kịp thời các vụ việc phức tạp liên quan đến người lớn (phụ huynh, người ngoài). Đồng thời, chính quyền cần phối hợp truyền thông để làm rõ trách nhiệm pháp lý của phụ huynh đối với các hình phạt tài chính và bồi thường thiệt hại.

Tiếp đó, đơn vị y tế cần xây dựng mạng lưới các cơ sở y tế chuyên khoa, trung tâm tâm lý sẵn sàng tiếp nhận và hỗ trợ tư vấn cho người học khi có quyết định chuyển giao.

- Theo bà, nhà trường cần làm gì để tăng cường công tác phòng ngừa vi phạm trước khi phải áp dụng biện pháp xử phạt?

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh: Theo tôi, văn hóa ứng xử và tôn trọng nhà trường cần thay đổi tư duy từ "phòng chống bạo lực" sang "xây dựng văn hóa ứng xử tích cực" nhằm phòng ngừa vi phạm ngay từ gốc rễ.

Theo đó, nhà trường cần tăng cường các chủ đề về kỹ năng như: quản lý cảm xúc, giải quyết mâu thuẫn, không bạo lực và đồng cảm trong chương trình ngoại khóa và sinh hoạt lớp.

Nhà trường cũng cần tổ chức các buổi đối thoại mở "Thầy trò cùng chia sẻ" để lắng nghe và giải tỏa căng thẳng cho cả giáo viên và học sinh. Sử dụng mạng xã hội (Facebook, Zalo nhóm) và bảng tin để truyền thông một cách minh bạch về Bộ Quy tắc ứng xử, quy định về hình phạt mới, và quyền lợi, nghĩa vụ của nhà giáo.

Ngoài ra, việc tổ chức các buổi hội thảo phụ huynh để thông báo rõ ràng về các hành vi vi phạm và trách nhiệm pháp lý của họ. Đồng thời, lãnh đạo nhà trường và giáo viên phải là tấm gương về văn hóa ứng xử, tôn trọng học sinh và phụ huynh là rất cần thiết.

Cuối cùng, nhà trường cũng nên xây dựng cơ chế để ghi nhận và khen thưởng các hành vi ứng xử đẹp và tôn trọng trong trường học, tạo ra động lực tích cực. Việc áp dụng các quy định xử phạt là cần thiết, nhưng văn hóa tôn trọng và phòng ngừa mới là chìa khóa để xây dựng môi trường giáo dục an toàn và lành mạnh.

- Xin cảm ơn bà!

Ngọc Ánh

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/dbqh-nen-ap-dung-lao-dong-cong-ich-thay-vi-phat-tien-hoc-sinh-xuc-pham-giao-vien-20251013224604341.htm