Thành phố Hồ Chí Minh đang thực hiện nhiều chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án, công trình trên địa bàn thành phố.
Nỗ lực của Thành phố Hồ Chí Minh
Báo cáo với Đoàn công tác của Chính phủ do đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; Trưởng Ban Chỉ đạo giải quyết các vấn đề khó khăn, vướng mắc các dự án tồn đọng (Ban Chỉ đạo 751), làm Trưởng đoàn liên quan đến việc triển khai Kết luận số 77-KL/TW, ngày 2/5/2024 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 170/2024/QH15, ngày 30/11/2024 của Quốc hội, Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: Sau hợp nhất, thành phố đưa 838 dự án, công trình khu đất tồn đọng vào diện giải quyết.
Nhờ những nỗ lực, quyết tâm, đến nay, thành phố đã phối hợp các cơ quan Trung ương tháo gỡ, có hướng xử lý đối với 670 dự án (chiếm tỷ lệ 80%) với diện tích hơn 85.500ha. Khi được khơi thông, các dự án này sẽ đưa ra thị trường dòng vốn hơn 569.000 tỷ đồng.
Cũng trong năm nay, 60 công trình dự án khu đất thuộc thẩm quyền xử lý cấp Trung ương đã được thành phố phối hợp tích cực với các cơ quan Trung ương để tháo gỡ được 31 công trình, dự án, đạt tỷ lệ 51,6%.
Thành phố Hồ Chí Minh sau hợp nhất cần những chính sách vượt trội để đáp ứng nhu cầu phát triển.
Kết quả này ngoài việc cho thấy nỗ lực của Thành phố Hồ Chí Minh cũng khẳng định Kết luận số 77 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 170 của Quốc hội là rất đúng đắn, có hiệu quả, phù hợp với nhu cầu thực tiễn, đã được thành phố thực hiện nghiêm túc, qua đó tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho nhiều dự án tồn đọng, góp phần khơi thông nguồn lực thúc đẩy kinh tế phát triển, chống lãng phí.
Nêu ý kiến tại buổi làm việc, đại diện Bộ Tài chính cho biết: Sau khi rà soát, bộ nhận thấy Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh chưa báo cáo đầy đủ số lượng dự án có khó khăn vướng mắc trên Hệ thống cơ sở dữ liệu của Ban Chỉ đạo về giải quyết các dự án tồn đọng (Hệ thống 751), trong đó có một số dự án đã có kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án nhưng chưa được rà soát, đề xuất cơ chế chính sách đặc thù tại Nghị quyết số 170/2024/QH15 để xử lý vướng mắc.
Từ đó, Bộ Tài chính đề nghị thành phố chỉ đạo các cơ quan rà soát, cập nhật đầy đủ thông tin các dự án, giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc lên Hệ thống 751 để Ban Chỉ đạo theo dõi, tổng hợp báo cáo Chính phủ cho chủ trương xử lý. Đồng thời, tập trung chỉ đạo quyết liệt, có hiệu quả việc rà soát, giải quyết dứt điểm việc tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho các dự án thuộc thẩm quyền của thành phố, bảo đảm không để xảy ra vi phạm, thất thoát lãng phí và không xảy ra sai phạm mới.
Kiến nghị nhiều chính sách để tiếp tục tháo gỡ
Tại buổi làm việc, Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được nêu kiến nghị: Chính phủ cho phép thành phố áp dụng chủ trương của Kết luận 77-KL/TW để tháo gỡ dứt điểm cho các dự án tồn đọng có pháp lý tương tự pháp lý các dự án thuộc các kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án đã từng được tháo gỡ.
Liên quan đến các vướng mắc trong các hợp đồng BT, thành phố cũng kiến nghị cho phép áp dụng Nghị định số: 91/2025/NĐ-CP, ngày 24/4/2025 của Chính phủ để xác định thời điểm tính giá đất cho quỹ đất thanh toán cho nhà đầu tư hợp đồng BT khi Nghị định này đã tháo gỡ được khó khăn, vướng mắc cho tất cả các dự án BT tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm.
Về số dự án mà các doanh nghiệp đang chờ xác định thời điểm tính tiền sử dụng đất, thành phố hiện đang có hơn 100 dự án “đóng băng” vì vướng mắc này. Trong đó, có những doanh nghiệp chờ đợi “ngót nghét” gần 10 năm vẫn chưa nhận được thông báo đóng tiền. Theo các chuyên gia, hàng trăm tỷ đồng vốn đang bị “mắc kẹt” trong các dự án này không chỉ khiến doanh nghiệp mệt mỏi, mà niềm tin về chính sách, môi trường đầu tư cũng bị tổn hại nghiêm trọng.
Nhiều khu đất bị "đóng băng" do chưa xác định được thời điểm thời điểm tính giá tiền sử dụng đất.
Phản ánh với lãnh đạo Chính phủ, thành phố cũng nêu những vấn đề cụ thể khiến nhà đầu tư rất tâm tư. Đó là chính sách truy thu tiền sử dụng đối với các dự án đã tính và chủ đầu tư hoàn tất việc nộp tiền sử dụng đất.
Trong các trường hợp này, thành phố kiến nghị Chính phủ, Bộ Tài chính xem xét yếu tố “lỗi” đối với chủ thể để tính khoản thu của chủ đầu tư cho hợp lý nhằm tạo niềm tin về mặt chính sách đối với doanh nghiệp.
Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh việc tháo gỡ khó khăn cho các dự án, đặc biệt liên quan tới đất đai và tài chính công là một chủ trương lớn của Bộ Chính trị. Đây được xem là giải pháp trọng tâm của Trung ương nhằm khơi thông nguồn lực cho nền kinh tế, chống thất thoát tài sản công và thúc đẩy tăng trưởng.
Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh: Thành phố Hồ Chí Minh đã tháo gỡ được 80% tổng số dự án tồn đọng là kết quả đáng biểu dương. Trên cơ sở đó, thành phố cần tiếp tục đẩy nhanh tiến độ giải quyết 20% số dự án còn tồn đọng để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động.
Chính phủ cũng đang tiếp tục xem xét các nhóm giải pháp đề xuất của các bộ và địa phương để tiếp tục tháo gỡ các dự án tồn đọng thuộc thẩm quyền chính phủ, đồng thời sẽ kiến nghị sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan thời điểm xác định giá đất, yếu tố "lỗi" trong việc chậm ban hành thời điểm xác định tiền sử dụng đất.
Quan điểm của Nghị quyết 57 về Phát triển kinh tế tư nhân cũng nêu rõ, không áp dụng hồi tố pháp luật bất lợi cho doanh nghiệp, nếu phần lỗi từ cơ quan Nhà nước thì không thể bắt doanh nghiệp chịu. Các bên đều mong muốn dự án đi vào triển khai, hoạt động để giải quyết việc làm, đóng thuế, thúc đẩy kinh tế phát triển.
Liên quan đến đề xuất thời điểm xác định tính tiền sử dụng đất của các dự án BT, trong đề xuất, kiến nghị gửi Quốc hội, Chính phủ, bộ, ngành liên quan, Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, nếu được áp dụng như đối với Nghị định 91 nhiều dự án sẽ được “cởi trói” về chính sách.
Tuy nhiên, khi các doanh nghiệp đang kỳ vọng về điều này thì trong dự thảo Nghị quyết Quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai, tại khoản 5, Điều 5 quy định: Thời điểm xác định giá đất đối với diện tích đất thanh toán cho Hợp đồng BT là thời điểm Nhà nước quyết định giao đất, cho thuê đất.
Trường hợp chậm giao, cho thuê đất thì Nhà đầu tư được hưởng thêm một khoản tiền tương ứng với mức lãi suất trung bình của các Ngân hàng thương mại cổ phần Nhà nước đối với phần giá trị của hạng mục công trình hoặc công trình đã bàn giao cho Nhà nước. Thời gian hưởng tính từ thời điểm nghiệm thu hoàn thành hạng mục công trình hoặc công trình dự án BT đến thời điểm có quyết định giao đất, giao đất.
Theo Hiệp hội, dự thảo này đang khiến nhiều doanh nghiệp không chỉ khó khăn càng thêm chồng chất khó khăn mà còn khiến những kỳ vọng trước đó về việc tháo gỡ khó khăn về chính sách ngày càng xa hơn. Nhiều chuyên gia, đại biểu cũng nhấn mạnh: Việc “Nhà nước chậm giao đất, cho thuê đất để thanh toán cho Hợp đồng BT” cho nhà đầu tư khi đã hoàn thành hợp đồng thì “lỗi” hoàn toàn thuộc về cơ quan Nhà nước có thẩm quyền nên việc “dự thảo Nghị quyết” đề xuất quy định “hỗ trợ lãi suất” cho nhà đầu tư là chưa tương xứng, chưa công bằng, sòng phẳng với nhà đầu tư.
Ngoài ra, từ Nghị định 91, một vấn đề quan trọng hơn được đúc rút là sự cởi trói về mặt chính sách. Khi một chính sách đã được triển khai và gỡ nút thắt kéo dài nhiều năm thì việc xem đó là một khung tham chiếu là điều cần được cân nhắc. Chính sách tạo thuận lợi cho doanh nghiệp cũng là trọng tâm trong công tác tạo lập môi trường đầu tư minh bạch, công bằng và bình đẳng giữa các doanh nghiệp mà Đảng, Nhà nước đang nỗ lực thực hiện.
QUANG QUÝ