Tại phiên thảo luận về dự án Luật Báo chí (sửa đổi) chiều 24/10, nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm đến quy định về nguồn thu của cơ quan báo chí và tình trạng các trang mạng xã hội sử dụng thông tin báo chí để thu lợi.
Đại biểu Quốc hội Lê Thu Hà (Đoàn Lào Cai).
Đại biểu Lê Thu Hà (Đoàn Lào Cai) nêu thực tế: "Hiện nay các nền tảng xuyên biên giới đang sử dụng nội dung báo chí để thu lợi, chi phối thuật toán phân phối thông tin, tự động tổng hợp, lập chỉ mục, trích đoạn tin tức mà không cần xin phép, không chia sẻ doanh thu, không chịu trách nhiệm pháp lý và không thực hiện gỡ bỏ thông tin sai theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền".
Theo nữ đại biểu, nếu Luật Báo chí không quy định các nghĩa vụ pháp lý tối thiểu, báo chí Việt Nam mãi ở thế bất bình đẳng ngay trên chính "sân nhà".
Do đó, đại biểu Hà đề nghị bổ sung 3 nhóm nghĩa vụ bắt buộc đối với các nền tảng xuyên biên giới vào dự thảo luật.
Thứ nhất, nghĩa vụ chia sẻ doanh thu và bảo vệ giá trị đầu tư của báo chí theo hướng bất kỳ tổ chức, cá nhân nào sử dụng lại nội dung báo chí trên không gian mạng đều phải có sự đồng ý của cơ quan báo chí và tuân thủ cơ chế chia sẻ lợi ích theo thỏa thuận.
Thứ hai, nghĩa vụ gỡ bỏ nội dung sai phạm (sai sự thật xuyên tạc, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân) theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền trong thời hạn quy định.
Thứ ba, nghĩa vụ hiện diện pháp lý tại Việt Nam, mọi nền tảng cung cấp nội dung mang tính báo chí cho công chúng Việt Nam phải có đại diện pháp lý tại Việt Nam để chịu trách nhiệm trước pháp luật và phối hợp với cơ quan quản lý trong xử lý vi phạm.
Ngoài ra, đại biểu cho rằng, Nhà nước cần sớm đầu tư vào hệ thống giám sát nội dung theo thời gian thực, nền tảng lưu trữ số và chuẩn dữ liệu báo chí quốc gia.
"Đây không phải là công cụ kiểm soát mà là năng lực phòng vệ để báo chí vững vàng trước làn sóng tin giả, sự thao túng thuật toán và sức ép ngày càng lớn từ các nền tảng toàn cầu", bà Hà nói.
Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Đoàn Lâm Đồng).
Cùng thảo luận, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Đoàn Lâm Đồng) cho biết, trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo và các nền tảng mạng xã hội phát triển mạnh, đang xuất hiện tình trạng một bộ phận tổ chức, cá nhân không phải cơ quan báo chí liên tục trích dẫn, đăng lại tin bài chính thống nhưng đặt tiêu đề sai lệch, cắt xén hoặc xuyên tạc nghiêm trọng nội dung gốc nhằm câu tương tác và thu lợi quảng cáo.
"Điều này đã và đang đe dọa trực tiếp mô hình kinh tế báo chí chuyên nghiệp; khiến độc giả không còn động lực chi tiền cho nội dung gốc, làm doanh thu quảng cáo tự động bị chuyển hướng từ các cơ quan báo chí có trách nhiệm sang các kênh 'câu view' có tương tác cao, gây xói mòn nguồn tài chính để duy trì nền báo chí chuyên nghiệp", đại biểu Tú Anh nhấn mạnh.
Từ thực tế này, bà Tú Anh đề nghị Quốc hội xem xét bổ sung quy định về quyền liên quan của cơ quan báo chí trên không gian mạng, đồng thời giao Chính phủ nghiên cứu các cơ chế thương lượng, chia sẻ doanh thu giữa các cơ quan báo chí với các nền tảng số lớn.
Theo đại biểu, việc bổ sung quy định trên sẽ góp phần quan trọng bảo vệ nền báo chí chuyên nghiệp, bảo vệ việc làm của nhà báo chân chính và giữ vững định hướng thông tin lành mạnh trong kỷ nguyên số.
Anh Văn