Phát biểu tại hội trường, ĐBQH Đặng Bích Ngọc (Hòa Bình) cho biết, Báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hiện công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2024 đã cho thấy sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị, trong đó, từ khâu xây dựng, ban hành thể chế đến tổ chức thực hiện.
Theo nữ đại biểu, Chính phủ đã thành lập Ban chỉ đạo phòng, chống lãng phí; tăng cường công tác quản lý nhà nước, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, triệt để tiết kiệm, chống lãng phí, triệt để tiết kiệm chi thường xuyên; kiểm soát chặt chẽ bội chi, nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài; chú trọng công tác phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại.
ĐBQH Đặng Bích Ngọc (Hòa Bình) phát biểu tại hội trường
Công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí được thực hiện ở tất cả các khâu: từ khâu lập đến chấp hành dự toán, quyết toán mua sắm trang thiết bị, quản lý và sử dụng tài sản, phương tiện đi lại, trang thiết bị làm việc, sắp xếp lại tài sản, xử lý tài sản là nhà, đất thuộc sở hữu của Nhà nước. Đặc biệt, ý thức tiết kiệm trong sản xuất và tiêu dùng của người dân có nhiều chuyển biến tích cực.
Bên cạnh đó, qua giám sát tại các địa phương cho thấy, vẫn còn phổ biến tình trạng các dự án đầu tư chậm, thậm chí không thực hiện, nhiều công trình, dự án dở dang kéo dài, bỏ hoang trong thời gian dài gây bức xúc trong cử tri và nhân dân.
Tài sản công, trụ sở làm việc dôi dư bị bỏ hoang, thiếu sự bảo quản của các cơ quan gây hỏng hóc, xuống cấp nghiêm trọng, để không suốt thời gian dài ở các tỉnh, thành phố mà chưa được xử lý đã tạo những bất bình trong xã hội; đặc biệt là những trụ sở dôi dư ở các trung tâm thành phố lớn... Những tồn tại này đến nay vẫn chưa có giải pháp xử lý triệt để.
Nữ đại biểu cũng dẫn chứng, theo số liệu báo cáo của Bộ Tài chính, đến cuối năm 2024, có trên 11.000 nhà, đất là tài sản công chưa được khai thác, sử dụng hợp lý, tập trung vào các trụ sở cơ quan, trường học, trạm y tế. Chưa kể sắp tới khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, sáp nhập tỉnh thì số lượng tài sản công dôi dư lại tiếp tục tăng lên. Theo tổng hợp của Bộ Nội vụ, sẽ có khoảng 4.226 trụ sở dôi dư. Bà Ngọc nhấn mạnh
Mặt khác, còn tình trạng lãng phí trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia. Nữ ĐBQH chỉ ra, nhiều nội dung chi cho công tác tuyên truyền, tập huấn, thăm quan, học tập kinh nghiệm chiếm một phần kinh phí không nhỏ, tuy nhiên hiệu quả của những nội dung này mang lại không rõ rệt, còn chung chung, không thể định lượng, khó kiểm soát, khó đánh giá.
Vì thế, đòi hỏi phải có những đợt tổng kiểm tra, giám sát, nắm tình hình để có những giải pháp căn cơ, quyết liệt nhằm thực hiện có hiệu quả nguồn lực Nhà nước, nhất là trong bối cảnh hiện nay cả hệ thống chính trị đang tập trung tinh gọn bộ máy.
“Từ 01/7/2025, khi chính quyền địa phương 2 cấp chính thức đi vào hoạt động đòi hỏi việc thực hiện phòng chống tham nhũng lãng phí cần phải được quan tâm hơn; thực hiện đầy đủ, toàn diện hơn; phải có được những kết quả cụ thể nhằm góp phần tăng thêm nguồn lực để tiếp tục thực hiện đầu tư cho phát triển, gia tăng mạnh mẽ nguồn lực chăm lo cho nhân dân, làm giàu cho đất nước trong giai đoạn cách mạng mới” – nữ đại biểu nhấn mạnh.
Đề xuất một số giải pháp để việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trở thành thói quen, văn hóa của mỗi cán bộ, đảng viên, người dân trong giai đoạn mới, đại biểu Đặng Bích Ngọc đề nghị, quy định chặt chẽ chế tài xử lý trách nhiệm gây lãng phí đối với các tổ chức và cá nhân.
Đại biểu Đặng Bích Ngọc cũng đề nghị Quốc hội, Chính phủ và các địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm toán các dự án đầu tư chậm tiến độ, không đưa vào hoạt động đã tồn tại từ lâu, ảnh hưởng trực tiếp đến công tác đầu tư tại địa phương, gây lãng phí nguồn lực đất đai để có giải pháp xử lý dứt điểm.
Cần kiên quyết xử lý, thu hồi các dự án không thực hiện hoặc thực hiện không hiệu quả để tạo nguồn đất sạch, thu hút đầu tư, tạo quỹ đất cho người dân sản xuất. Tiếp tục hoàn thiện thể chế quản lý thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, tăng cường tổ chức các đoàn giám sát về 3 chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt trong thời gian tới khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp.
ĐBQH Trần Hữu Hậu (đoàn Tây Ninh)
Cũng nhắc đến cuộc cách mạng sắp xếp, tổ chức lại hệ thống chính trị và địa giới hành chính hiện nay, ĐBQH Trần Hữu Hậu (đoàn Tây Ninh) chỉ ra những nghịch lý đang tồn tại - những “vướng víu” từ cơ chế cũ có thể làm chậm đà tiến của cuộc cách mạng này nếu không được kịp thời tháo gỡ.
Cụ thể, trong 5 tháng đầu năm 2025, cả nước mới giải ngân hơn 20% kế hoạch. Theo đại biểu Hậu, nếu bộ máy quản lý không giải quyết được sự trì trệ trong đầu tư công, thì rất khó tạo được môi trường thuận lợi, minh bạch, hấp dẫn để thu hút đầu tư từ khu vực tư nhân và nước ngoài.
Trên cơ sở phân tích các tồn tại, đại biểu Trần Hữu Hậu kỳ vọng “khi dòng thác cách mạng chảy, mong rằng sẽ cuốn trôi những trì trệ, tiêu cực, những rào cản phi lý cả lớn lẫn nhỏ, để dân tộc ta thực sự cất cánh”.
Đồng quan điểm trên, ĐBQH Nguyễn Quốc Luận (Yên Bái) nêu vấn đề, theo Báo cáo của Chính phủ, tính đến hết tháng 12/2024, vẫn còn 62.739 cơ sở chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án sắp xếp lại và xử lý theo quy định.
Trong thời gian tới đây, với việc thực hiện sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính gồm 2 cấp, theo đại biểu, sẽ có một số lượng lớn cơ sở vật chất, nhà đất, tài sản công dôi dư. Theo Báo cáo của Chính phủ, riêng trụ sở công dự kiến dôi dư 4.226 trụ sở.
ĐBQH Nguyễn Quốc Luận (đoàn Yên Bái)
ĐBQH Nguyễn Quốc Luận đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương tiếp tục có những chỉ đạo quyết liệt trong việc sắp xếp, xử lý tài sản, nhà đất công dôi dư; rà soát, chỉnh sửa, bổ sung hoặc ban hành mới các văn bản hướng dẫn, đơn giản hóa thủ tục, phân cấp mạnh cho các địa phương, cơ quan, đơn vị trong thực hiện.
Tiếp tục rà soát lại tất cả các tài sản, cơ sở vật chất, nhà đất của các bộ, ngành, cơ quan trung ương, các tập đoàn, tổng công ty hiện nay không có nhu cầu sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả để bàn giao cho các địa phương quản lý, sử dụng hoặc xử lý theo quy định của pháp luật, nhằm bảo đảm tận dụng tối đa nguồn lực tài sản công, tránh thất thoát, lãng phí.
Mai Loan