ĐBQH quyết tâm tìm ra cách khuyến khích người dân sinh con

15 giờ trướcBài gốc

Việt Nam là một trong số các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Ảnh: Việt Linh.

Việt Nam là một trong số các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Dự báo trong chưa đầy 20 năm tới, nhóm người trên 65 tuổi sẽ chiếm hơn 20% dân số. Tốc độ này, theo các chuyên gia, là "đáng báo động" và có thể khiến nước ta đối mặt với nguy cơ "chưa giàu đã già", kéo theo hệ lụy lớn về kinh tế - xã hội.

Tại phiên thảo luận tổ ngày 23/10 về dự thảo Luật Dân số (sửa đổi), nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng đây là "cơ hội vàng" để Việt Nam khắc phục tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, đồng thời khuyến khích sinh đủ hai con nhằm duy trì lực lượng lao động trong tương lai.

Cần giải pháp đột phá

Thượng tướng Trần Quang Phương, Phó Chủ tịch Quốc hội, cho biết việc xây dựng Luật Dân số (sửa đổi) lần này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nước ta đang ở giai đoạn "dân số vàng" nhưng tốc độ già hóa lại nhanh. Ông nhấn mạnh cần học hỏi bài học quốc tế để thiết kế chính sách đột phá, thay vì chỉ dừng ở các biện pháp tài chính ngắn hạn.

"Nếu chỉ dùng tiền để khuyến khích sinh con mà không cải thiện môi trường làm việc, nâng cao bình đẳng giới hay niềm tin xã hội, thì chúng ta sẽ loay hoay như nhiều quốc gia khác", ông nói.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng chỉ ra dự thảo luật còn thiếu các quy định mạnh mẽ về lao động - việc làm, đặc biệt là trách nhiệm của doanh nghiệp trong hỗ trợ người lao động có con nhỏ. Ông Phương đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu quy định về dịch vụ chăm sóc và giáo dục trẻ em trong dự thảo luật. Thực tế, vấn đề người dân băn khoăn là giải quyết giữa vấn đề nuôi con và cơ hội việc làm để duy trì đời sống.

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương phát biểu về dự án Luật Dân số (sửa đổi). Ảnh: Quốc hội.

Liên quan quy định cấm tiết lộ giới tính thai nhi, ông Phương cho rằng điều này không trực tiếp liên quan đến hành vi lựa chọn giới tính. Thay vì cấm đoán, chúng ta nên tập trung xử lý nghiêm các trường hợp phá thai vì giới tính hoặc cơ sở y tế tiếp tay cho hành vi này.

Chuyển trọng tâm từ "hỗ trợ sinh con" sang "hỗ trợ nuôi con"

Góp ý cho Điều 13 của dự thảo Luật về duy trì mức sinh thay thế, đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh (Đoàn ĐBQH TP Đà Nẵng) nhấn mạnh đây là nội dung đặc biệt quan trọng, bởi mức sinh hợp lý không chỉ bảo đảm tương lai dân số mà còn là nguồn sức sống cho sự phát triển đất nước.

Theo đại biểu, các biện pháp duy trì mức sinh thay thế trong dự thảo mới chỉ mang tính ngắn hạn, thiên về khuyến khích tài chính, mà chưa giải quyết nguyên nhân gốc rễ của tình trạng mức sinh thấp hiện nay - đó là nỗi lo về việc làm, nhà ở, giáo dục và thời gian dành cho con cái của các gia đình trẻ.

Bà đề xuất chuyển trọng tâm sang "hỗ trợ nuôi con", với các chính sách dài hạn như hỗ trợ chi phí gửi trẻ dưới 36 tháng tuổi, xây dựng thêm nhà trẻ công lập trong khu công nghiệp, mở rộng tín dụng nhà ở cho gia đình có con nhỏ.

Về thời gian nghỉ thai sản, bà Trinh ủng hộ kéo dài khi sinh con thứ hai nhưng cảnh báo cần đánh giá kỹ tác động, tránh khiến doanh nghiệp ngại tuyển dụng phụ nữ. "Nếu chỉ tăng quyền lợi mà không có hỗ trợ cho doanh nghiệp thì chính phụ nữ lại là người chịu thiệt", bà nói.

Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị Nguyễn Thiện Nhân, ĐBQH TP.HCM, cảnh báo Việt Nam đã không đạt mức sinh thay thế trong 3-4 năm qua. Dự báo đến năm 2100, lực lượng lao động sẽ giảm 30% so với đỉnh năm 2035 - mức suy giảm đáng lo ngại.

"Số lao động giảm 30% tức là nguồn nhân lực cho mọi ngành, kể cả lực lượng vũ trang, đều sẽ giảm tương ứng. Trong khi đó, dân số chỉ giảm 16,6%. Tỷ lệ lao động giảm gần gấp đôi tỷ lệ giảm dân số. Đây là một hậu quả rất lớn", ông Nhân nhấn mạnh.

Ông cho rằng cốt lõi của chính sách dân số phải nằm ở đảm bảo thu nhập: "Nếu thu nhập của hai vợ chồng không đủ nuôi hai con, họ sẽ không sinh hai con. Phải có chính sách tiền lương tối thiểu đủ để một người nuôi được bản thân và một con".

Ông Nhân chia sẻ một câu chuyện thú vị tại tọa đàm về dân số do Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tổ chức sáng 22/10. Ông cho biết một doanh nghiệp Đài Loan với 400 lao động, trong đó có 200 lao động nữ, thì tới 96% phụ nữ ở đây đều sinh từ hai con trở lên. Khi được hỏi lý do, đại diện doanh nghiệp cho biết mức lương tối thiểu là khoảng 12 triệu đồng/tháng.

Ông Nhân nhận định thu nhập ổn định - như một cặp vợ chồng có tổng lương khoảng 24 triệu đồng/tháng - cùng với chính sách hỗ trợ hợp lý, chính là yếu tố giúp người lao động yên tâm sinh và nuôi con.

Bác sĩ Bệnh viện Phụ sản Trung ương siêu âm cho thai phụ. Ảnh: Việt Linh.

Ngoài ra, ông Nhân đề nghị mở rộng hệ thống nhà trẻ công lập nhận trẻ từ 6 tháng tuổi, điều chỉnh thời gian làm việc hợp lý để cha mẹ có thời gian chăm sóc con và đẩy mạnh bình đẳng giới.

"Nếu phụ nữ phải làm 85-90% việc nhà như ở Hàn Quốc hay Nhật Bản thì họ không muốn sinh con. Ở Việt Nam, các anh mới làm 30-40% việc nhà, vẫn chưa công bằng", ông chia sẻ hài hước nhưng sâu sắc.

Đề xuất khen gia đình sinh 3 con thay vì kỷ luật

Ông Nhân cũng cho rằng xã hội cần thay đổi tư duy từ việc kỷ luật người sinh con thứ ba sang khen và động viên các gia đình có từ hai con trở lên. "Trước đây ba con là bị kỷ luật, giờ ba con phải được khen", Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị đề xuất.

Cùng phát biểu tại tổ TP.HCM, Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TP.HCM) cũng bày tỏ vui mừng khi Việt Nam chuyển từ giai đoạn hạn chế sinh sang khuyến khích sinh. Tuy nhiên, bà cảnh báo không nên "đi từ thái cực này sang thái cực khác một cách cực đoan".

Đại biểu Quốc hội Phạm Khánh Phong Lan. Ảnh: Quốc hội.

Bà Lan nhận định yếu tố kinh tế - xã hội mới thực sự quyết định đến mức sinh con. Trước đây, chính sách hạn chế sinh chủ yếu tác động đến nhóm công chức, viên chức.

Ngày nay, khi chuyển sang giai đoạn khuyến khích sinh, các chính sách cũng cần được thiết kế đúng đối tượng và phù hợp thực tế. Bà cho rằng người dân quyết định sinh con không phải vì khẩu hiệu hay mục tiêu xa vời, mà vì mong muốn mang lại cuộc sống tốt hơn cho con và sự ổn định cho gia đình.

Bên cạnh đó, bà Lan nhấn mạnh chúng ta không thể chỉ kêu gọi doanh nghiệp hy sinh vì đất nước mà không có hỗ trợ thực chất. "Những doanh nghiệp đó có được giảm thuế, được hỗ trợ gì không? Tôi đề nghị không nên kêu gào bằng khẩu hiệu", bà Lan thẳng thắn.

Nữ đại biểu gợi ý nghiên cứu mô hình của Pháp, nơi gia đình có 3 con được giảm mạnh thuế và hỗ trợ tài chính, khiến việc sinh thêm con trở nên khả thi hơn.

Phương Anh

Nguồn Znews : https://lifestyle.znews.vn/dbqh-quyet-tam-tim-ra-cach-khuyen-khich-nguoi-dan-sinh-con-post1596420.html