ĐBQH: Ưu tiên xử lý sai phạm của doanh nghiệp bằng biện pháp kinh tế thay vì hình sự

11 giờ trướcBài gốc

Quan điểm trên được ĐBQH Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đưa ra khi trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội ngày 8/5 về Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

GS.TS Hoàng Văn Cường, nguyên Phó hiệu trưởng Đại học Kinh tế Quốc dân, ĐBQH đoàn TP Hà Nội. Ảnh: Media Quốc hội.

Cú huých thúc đẩy doanh nhân mạnh dạn dấn thân

Ông đánh giá thế nào về vai trò của khu vực kinh tế tư nhân trong nền kinh tế Việt Nam hiện nay?

Hiện nay, khu vực này chiếm trên 80% lực lượng lao động và chiếm phần lớn số lượng doanh nghiệp tại Việt Nam.

Đặc biệt, trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên của đổi mới sáng tạo, của khoa học công nghệ, khu vực kinh tế tư nhân có ưu thế vượt trội nhờ sự linh hoạt, khả năng chấp nhận rủi ro và sẵn sàng tiếp cận cái mới.

Đây sẽ là lực lượng tiên phong, đi đầu trong ứng dụng các thành tựu mới của khoa học công nghệ vào sản xuất và kinh doanh. Nghị quyết 68 được ban hành nhằm huy động hết tiềm năng, lợi thế của kinh tế tư nhân, tạo động lực cho sự phát triển của đất nước thời gian tới.

Theo ông, đâu là những nội dung mang tính đột phá trong Nghị quyết 68?

Nghị quyết 68 xác định kinh tế tư nhân không chỉ là động lực, mà là động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng. Nghị quyết cũng khẳng định đưa kinh tế tư nhân trở thành lực lượng tiên phong cho quá trình đổi mới sáng tạo, tái cấu trúc nền kinh tế.

Trình Quốc hội cơ chế, chính sách đặc thù phát triển kinh tế tư nhân ngay tại Kỳ họp thứ 9

Thủ tướng: Phải tin tưởng, giao việc khó cho thành phần kinh tế tư nhân

Khu vực tư nhân cũng được coi là lực lượng nòng cốt trong xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Đáng chú ý, trong Nghị quyết 68 đưa ra rất nhiều giải pháp nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và các hộ kinh doanh, đặc biệt là hỗ trợ các hộ kinh doanh lên thành doanh nghiệp.

Hiện nay, các doanh nghiệp nhỏ, vừa và siêu nhỏ đang gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt là tiếp cận nguồn lực và khả năng cạnh tranh theo cơ chế thị trường. Họ thường ở vị thế yếu hơn so với các doanh nghiệp lớn trong việc tiếp cận các nguồn lực như đất đai, vốn và chính sách hỗ trợ.

Khu vực kinh tế tư nhân chiếm trên 80% lực lượng lao động và chiếm phần lớn số lượng doanh nghiệp tại Việt Nam.Ảnh minh họa.

Ông có thể cho biết cụ thể hơn?

Nghị quyết yêu cầu các khu công nghiệp tại các địa phương phải dành ít nhất 30% quỹ đất để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ngoài ra, tùy điều kiện từng địa phương, còn có thể có hình thức hỗ trợ khác như quỹ bảo lãnh tín dụng, vốn vay ưu đãi, chính sách thuế phù hợp...

Nghị quyết cũng đặt vấn đề về cải cách hành chính, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý thuế. Hiện nay, nhiều hộ kinh doanh cá thể không muốn chuyển thành doanh nghiệp do lo ngại các thủ tục phức tạp và chi phí tăng cao như kê khai thuế, thuê kế toán và báo cáo định kỳ ngay cả khi không phát sinh doanh thu.

Điều này trở thành rào cản lớn, vì vậy, Nghị quyết yêu cầu loại bỏ những thủ tục hành chính không cần thiết để tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển và chuyển đổi.

Một điểm quan trọng khác được đề cập trong Nghị quyết là cơ chế pháp lý. Cụ thể, cần rà soát lại hệ thống pháp luật nhằm đảm bảo nguyên tắc không hình sự hóa các quan hệ kinh tế. Việc đó sẽ thúc đẩy các doanh nhân yên tâm, mạnh dạn dấn thân vào đầu tư kinh doanh thay vì lo ngại các rủi ro pháp lý không cần thiết.

Đây là động lực rất mạnh để doanh nghiệp, doanh nhân hăng hái tiến lên.

Ưu tiên giải quyết sai phạm bằng công cụ kinh tế

Một quan điểm được nêu rất rõ là đổi mới trong xử lý sai phạm, ưu tiên áp dụng xử lý hành chính, dân sự và kinh tế thay vì hình sự, điều này sẽ tạo điều kiện như thế nào cho doanh nghiệp, thưa ông?

Sứ mệnh của doanh nhân là tạo ra của cải, việc làm, nguồn lực kinh tế, tạo ra sản phẩm cho xã hội do đó họ sẽ tìm mọi phương thức để thực hiện sứ mệnh này. Đương nhiên, trong quá trình đó sẽ có rủi ro, lợi nhuận càng cao rủi ro càng lớn, có thể là rủi ro về kinh tế hoặc pháp lý.

Vì vậy, khi vướng phải sai phạm, cần nhìn vào động cơ của doanh nghiệp, doanh nhân. Nếu chỉ đơn thuần muốn tạo ra tiềm lực kinh tế, không vi phạm các quy định của pháp luật, không đi ngược với chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, của Nhà nước thì ưu tiên giải quyết sai phạm của họ bằng công cụ kinh tế.

Áp dụng biện pháp kinh tế trong trường hợp này có thể tạo điều kiện cho doanh nghiệp khắc phục thiệt hại.

Tư tưởng ưu tiên dùng biện pháp hành chính, dân sự, kinh tế thay thế hình sự mà Bộ Chính trị đề ra là có cơ sở, không phải nương nhẹ cho khu vực tư nhân. Những gì nằm giữa ranh giới thì chúng ta nên lựa chọn con đường nào tốt hơn.

Nếu xử lý hình sự, người đó phải chịu tội và hết cơ hội để làm lại, không có cơ hội, điều kiện bù đắp thiệt hại về kinh tế.

Trong khi đó, nếu ưu tiên biện pháp xử lý về kinh tế, sẽ mang lại lợi ích hơn nhiều cho nền kinh tế và cho xã hội.

Trong việc xử lý vi phạm, Nghị quyết 68 cũng yêu cầu phải bóc tách trách nhiệm của cá nhân và doanh nghiệp. Theo ông, nội dung này sẽ "cởi trói" những bất cập khi xử lý một cá nhân vi phạm, vận hành của doanh nghiệp có thể bị đình trệ như thế nào?

Pháp luật hiện nay không đánh đồng trách nhiệm của cá nhân và pháp nhân doanh nghiệp. Xử lý cá nhân sai phạm không có nghĩa bắt doanh nghiệp phải đóng cửa.

Tuy nhiên, thực tế có những yếu tố quan hệ với nhau, ví dụ quyết định của cá nhân đó ảnh hưởng tới hoạt động chung của doanh nghiệp, quyền của cá nhân đó bị ảnh hưởng tới doanh nghiệp. Nếu không xử lý kịp thời, không bóc tách trách nhiệm được sẽ dẫn tới xử lý cá nhân, đồng thời xử lý cả quan hệ của doanh nghiệp.

Nghị quyết 68 cũng yêu cầu khi xử lý những quan hệ của cá nhân thì những quyền, quan hệ của họ trong hoạt động của doanh nghiệp cần bóc tách ra, để không ảnh hưởng tới doanh nghiệp.

Một tác động lớn hơn là về tâm lý xã hội. Chính vì khi xử lý người có trách nhiệm tại doanh nghiệp, dư luận thường nhìn nhận doanh nghiệp có vấn đề, doanh nghiệp sẽ bị thanh tra, kiểm tra…. Điều này tạo ra tình trạng khủng hoảng cho doanh nghiệp. Do đó, cần phân định rõ 2 yếu tố đó.

Nhà nước không "ngồi chờ doanh nghiệp đến"

Một nhiệm vụ trọng tâm khác trong Nghị quyết này là xóa bỏ tư duy "xin - cho", "không cấm được thì quản", vậy theo ông làm sao để có thể hiện thực hóa chủ trương này?

Nghị quyết 68 đặt ra yêu cầu phải chuyển đổi từ cơ chế quản lý sang cơ chế kiến tạo phát triển.

Tức là thay vì người sản xuất kinh doanh phải đến xin để được phép làm thì Nhà nước phải kiến tạo, tạo ra khuôn khổ pháp lý, điều kiện để doanh nghiệp tự do kinh doanh trong khuôn khổ đó mà không phải xin ai cả.

Những thủ tục hành chính không cần thiết cần được loại bỏ để tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển và chuyển đổi. Ảnh minh họa.

Cơ quan quản lý Nhà nước phải có trách nhiệm đáp ứng các yêu cầu để doanh nghiệp phát triển. Rõ ràng đó là sự thay đổi căn bản về tư duy quản lý. Như vậy, khuôn khổ luật pháp cũng phải thay đổi.

Không còn chuyện cơ quan quản lý ngồi đấy, trông chờ doanh nghiệp đến mà phải chủ động, tìm hiểu nắm bắt doanh nghiệp cần gì để đáp ứng, giải quyết những yêu cầu đó.

Tôi rất mừng khi chúng ta đang có những thay đổi đồng bộ hệ thống luật pháp, điển hình như dự thảo Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi) đã chuyển sang cơ chế quản lý về vị trí việc làm.

Cán bộ, công chức phải hoàn thành công việc ở vị trí của mình. Nếu không, sẽ bị loại khỏi bộ máy, không còn chuyện "công chức suốt đời". Như vậy đòi hỏi cán bộ, công chức Nhà nước phải đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp, người dân.

ĐBQH Hoàng Văn Cường

Nghị quyết 68 đặt ra rất nhiều mục tiêu, trong đó có việc rà soát, hoàn thiện khung pháp lý liên quan tới kinh tế tư nhân. Vậy ngay từ bây giờ chúng ta nên bắt đầu như thế nào?

Nghị quyết đặt ra mục tiêu rất rõ, không chỉ tăng số lượng doanh nghiệp, mà còn phải có doanh nghiệp lớn, có tầm cỡ quốc tế, những doanh nghiệp có khả năng quản trị toàn cầu và trở thành trụ cột của ngành, lĩnh vực.

Đồng thời, Nghị quyết 68 cũng chỉ ra các giải pháp cần phải hành động, cần cải cách thể chế mạnh mẽ tạo ra đột phá.

Trên cơ sở đó, cần tạo khuôn khổ pháp lý để thể chế hóa đường hướng tư tưởng của Nghị quyết thành khuôn khổ luật pháp. Nếu có thể lồng ghép được điểm nào vào các dự thảo luật đang sửa đổi tại Kỳ họp 9 thì cần làm ngay.

Ngoài ra, Quốc hội cần có nghị quyết riêng về phát triển kinh tế tư nhân dựa trên tinh thần Nghị quyết 68 để xây dựng khuôn khổ pháp lý khung. Dựa vào đó, các cơ quan pháp lý có cơ sở tiến hành các biện pháp quản lý như nghị định, thông tư.

Vậy từ phía các doanh nghiệp tư nhân, bản thân họ cần làm gì để có thể vươn lên, thưa ông?

Ngoài sự hỗ trợ từ phía Nhà nước, bản thân các doanh nghiệp tư nhân cũng cần chuyển mình mạnh mẽ, phát triển theo hướng chiến lược dài hạn, bền vững, tránh kiểu đầu tư chộp giật, lợi dụng vào kẽ hở pháp luật.

Một hướng đi quan trọng là liên kết, hợp tác giữa các doanh nghiệp để tạo sức mạnh tập thể. Sự thiếu liên kết giữa các doanh nghiệp tư nhân chính là điểm yếu cần khắc phục. Khi các doanh nghiệp biết kết nối và hỗ trợ nhau, sẽ hình thành được những cụm doanh nghiệp có năng lực cạnh tranh cao, từ đó lan tỏa sức mạnh ra toàn nền kinh tế.

Chúng ta kỳ vọng sẽ tạo ra những "con chim đầu đàn", từ con chim đầu đàn đó sẽ kéo được các doanh nghiệp khác đi theo và sẽ tạo ra liên kết các doanh nghiệp tư nhân và tạo ra sức mạnh tổng thể.

Cảm ơn ông!

Trang Trần

Yến Chi

Nguồn Xây Dựng : https://baoxaydung.vn/dbqh-uu-tien-xu-ly-sai-pham-cua-doanh-nghiep-bang-bien-phap-kinh-te-thay-vi-hinh-su-192250508210901419.htm