Để cây xanh mãi là 'di sản an toàn'

14 giờ trướcBài gốc

Ngày 6-6, Sở Xây dựng TP HCM và Hiệp hội Công viên Cây xanh Việt Nam tổ chức tọa đàm "Quản lý an toàn cây xanh đô thị trên địa bàn TP HCM".

Nguy cơ mất an toàn từ nhóm cây loại 3

Hiện nay, Trung tâm Quản lý Hạ tầng Kỹ thuật TP HCM chịu trách nhiệm quản lý khoảng 50% số cây xanh trên đường phố, tương ứng với 117.936 cây. Phần còn lại do UBND TP Thủ Đức, các quận, huyện và các đơn vị liên quan quản lý. Chủng loại cây xanh thành phố đang duy trì đa dạng với khoảng 140 loài, trong đó có hơn 50 loài nằm trong danh mục cấm trồng trên đường phố.

Theo thống kê của Trung tâm Quản lý Hạ tầng Kỹ thuật TP HCM về các sự cố liên quan đến cây xanh từ đầu năm 2025 đến hết tháng 4-2025, TP HCM đã xảy ra 101 sự cố, gồm 46 trường hợp cây bị ngã, 16 trường hợp cây nghiêng và 39 trường hợp cành gãy. Trước đó, trong các năm 2022, 2023 và 2024, số sự cố tương ứng là 1.146, 1.601 và 1.319 trường hợp. Dữ liệu cho thấy sự cố cây xanh tại thành phố đang có xu hướng tăng lên, với phần lớn sự cố nghiêm trọng là từ nhóm cây loại 3 (chiếm 6,89% tổng số, tương ứng 8.124 cây, bao gồm 1.417 cây sao đen và 3.266 cây dầu).

Các cây này thường cao từ 20 - 30 m, một số cao tới 30 - 40 m, phân bố chủ yếu ở các tuyến đường chính và công viên tại khu vực trung tâm TP HCM. Khu vực này có mật độ dân cư, phương tiện qua lại đông đúc, điều này làm tăng nguy cơ xảy ra thương vong và thiệt hại lớn khi có sự cố cành/cây ngã đổ.

Tại buổi tọa đàm, ông Hồ Hữu Hải, Phó trưởng Phòng Công viên Cây xanh thuộc Trung tâm Quản lý Hạ tầng Kỹ thuật TP HCM, nhận xét: "Việc bảo đảm an toàn cây xanh là ưu tiên hàng đầu, sau đó mới là yếu tố về cảnh quan".

Ông Hải cho rằng sự cố cây xanh xảy ra nhiều hơn trong những năm gần đây là do sự biến đổi khí hậu (nắng nóng, mưa giông, lốc xoáy, triều cường, khô hạn...) làm giảm sức sống và sức chống chịu của cây, dẫn đến tăng nguy cơ gãy nhánh, ngã đổ.

Ngoài ra, không gian sống của cây bị hạn chế vì đô thị hóa, công trình ngầm và hiệu ứng gió đường hầm từ các nhà cao tầng. Việc biến đổi khí hậu và môi trường suy thoái (mưa giông, triều cường, khô hạn, ô nhiễm…) làm suy giảm sức chống chịu của cây. Công tác chăm sóc còn tồn tại nhiều hạn chế như thiếu nhân lực, phương tiện và kỹ thuật cắt tỉa còn bất cập. Tình trạng xâm hại cây xanh (cắt rễ, bê-tông hóa gốc, làm tổn thương thân…) cần có chế tài xử lý nghiêm khắc. Theo ông Hải, trung bình mỗi năm thành phố cho thay thế khoảng 300 cây loại 3.

Ông Nguyễn Thanh Sơn, Phó Phòng Kỹ thuật Công ty TNHH MTV Công viên Cây xanh TP HCM, cho hay: "Việc chăm sóc cây loại 3 gặp nhiều khó khăn, vì cành vươn dài phải cắt cụt, gây vết thương lớn, dễ mục nát; một số vị trí thi công không an toàn do xe thang không tới, dẫn đến phải cắt cành sát thân, làm tán cây mất cân đối; nhánh khô, mục bên trong ở cây sao, cây dầu loại 3 xuất hiện ngày càng nhiều tại khu vực trung tâm TP".

Nhân viên Công ty TNHH MTV Công viên Cây xanh TP HCM cắt tỉa cây trước mùa mưa bão

Giữ hồn cho phố thị

TS Đinh Quang Diệp, Khoa Môi trường và Tài nguyên - Trường Đại học Nông Lâm TP HCM, nhận định TP HCM với hơn 7.000 cổ thụ thì việc cân bằng giữa an toàn công cộng và bảo tồn cổ thụ là rất quan trọng. Cổ thụ có ý nghĩa lịch sử, nhiều cây có từ thời Pháp thuộc. Chúng góp phần cô lập carbon, hấp thụ chất ô nhiễm, cải thiện chất lượng không khí và giảm nhiệt độ nhờ tán cây rộng...

TS Đinh Quang Diệp cho rằng chính quyền thành phố cần triển khai một kế hoạch bảo tồn dài hạn, bao gồm: Thành lập nhóm chuyên gia để kiểm tra cây định kỳ, phát hiện bệnh, hư hại hoặc yếu cấu trúc; cắt tỉa cành hỏng, củng cố rễ và cung cấp dinh dưỡng nhằm kéo dài tuổi thọ cây, ngăn ngừa tai nạn; xác định cây có nguy cơ trước bão, bảo đảm đội phản ứng nhanh sẵn sàng; áp dụng quy định nghiêm ngặt nhằm ngăn chặn việc chặt cây không cần thiết cho các dự án xây dựng; khuyến khích cư dân chăm sóc cây xanh, nâng cao nhận thức về vai trò của cây trong đô thị; dùng GIS và dữ liệu để theo dõi sức khỏe cây, tối ưu hóa việc bảo dưỡng; bảo vệ cổ thụ như di sản, ví dụ ở Thảo Cầm Viên Sài Gòn, để giữ gìn giá trị lịch sử.

Tiếp đó, đối với cây loại 3, cần cân bằng giữa an toàn công cộng và bảo tồn. Cần xác định những cây có nguy cơ cao như ở nơi dân cư đông đúc, mật độ giao thông cao để có giải pháp thay thế như di dời cẩn thận hoặc trồng cây bản địa thay cho việc chặt bỏ hoàn toàn. Đồng thời, triển khai chương trình chuẩn bị cho mùa bão, đánh giá cây trước và sau bão để giảm thiểu rủi ro.

Thành phố nên tích hợp việc bảo tồn cây xanh vào quy hoạch đô thị để phát triển bền vững, mở rộng hành lang xanh, thiết kế các khu vực thân thiện với người đi bộ và công nhận cây xanh lịch sử là tài sản, di sản. Cần áp dụng các mô hình bảo tồn cây xanh tiên tiến như cơ sở dữ liệu cây xanh đô thị của Singapore để theo dõi và chăm sóc hiệu quả hơn.

TS Đinh Quang Diệp khẳng định: "Việc duy trì những cây cổ thụ trong môi trường đô thị đòi hỏi sự kết hợp giữa chuyên môn khoa học, sự tham gia của cộng đồng và chính sách của Chính phủ.

Bằng cách coi trọng và bảo vệ những cây xanh này, các thành phố như TP HCM có thể tiếp tục tận hưởng vẻ đẹp tự nhiên, lợi ích sinh thái và ý nghĩa lịch sử của chúng, đồng thời bảo đảm một tương lai xanh hơn, an toàn hơn".

Chủ động ứng phó trong mùa mưa

Từ giữa tháng 5, UBND TP HCM ra văn bản chỉ đạo bảo đảm an toàn trong mùa mưa bão năm 2025. Theo đó, Chủ tịch UBND TP HCM giao các quận, huyện và TP Thủ Đức triển khai dự án chống ngập, nạo vét kênh rạch và xử lý xả thải trái phép gây tắc nghẽn cống. Đồng thời, vận động nhân dân và doanh nghiệp không xả rác, cùng với đó, xử phạt nghiêm vi phạm xây dựng lấn chiếm hệ thống thoát nước.

Địa phương được yêu cầu ứng dụng phần mềm FEDS cập nhật tình trạng ngập ở hẻm, đường nhánh. Sở Xây dựng được giao thúc đẩy tiến độ những dự án chống ngập, tập trung vào 12 tuyến đường trọng điểm và phối hợp xử lý ngập khi mưa lớn.

Sở Xây dựng cũng được yêu cầu rà soát cây xanh đô thị, đưa ra biện pháp xử lý an toàn, bố trí lực lượng ứng phó cây đổ, khắc phục nhanh sự cố, bảo đảm giao thông, hạn chế rủi ro về người và tài sản.

Bài và ảnh: ÁI MY

Nguồn NLĐ : https://nld.com.vn/de-cay-xanh-mai-la-di-san-an-toan-196250606210533787.htm