Để giám sát thực sự trở thành công cụ thúc đẩy hoàn thiện thể chế hiệu quả, khoa học, phù hợp với thực tiễn

một phút trướcBài gốc

Công cụ không thể thiếu trong hoàn thiện hệ thống pháp luật

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình cho biết, Phiên chuyên đề “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật” nhằm lắng nghe, tiếp thu nhiều ý kiến của đại biểu trao đổi, thảo luận và đề xuất nội dung, giải pháp đổi mới hoạt động giám sát của Quốc hội, để giám sát thực sự trở thành công cụ thúc đẩy hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật một cách hiệu quả, khoa học, phù hợp với thực tiễn; đồng thời cũng là một nguồn thông tin quan trọng để góp phần sửa đổi Luật Hoạt động hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, bảo đảm chất lượng, đáp ứng yêu cầu đề ra.

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Điểm lại một số kết quả nổi bật trong hoạt động lập hiến, lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước của Quốc hội Khóa XV, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát nêu rõ, kết quả giám sát của Quốc hội thực sự đã trở thành tiền đề quan trọng; là công cụ không thể thiếu trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật trên các lĩnh vực, bảo đảm tính dân chủ, pháp quyền và hiệu quả quản lý nhà nước, đóng góp thiết thực vào công cuộc xây dựng, phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Những kết quả này được Đảng và Nhà nước ghi nhận, được cử tri và Nhân dân đồng tình, ủng hộ. Phát biểu tại Phiên Khai mạc Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội Khóa XV, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đánh giá: “Hoạt động giám sát của Quốc hội không ngừng được cải tiến, tập trung vào những vấn đề bức xúc của cuộc sống, góp phần hoàn thiện chính sách, pháp luật, bảo đảm kỷ luật, kỷ cương, thúc đẩy các cơ quan Nhà nước thực hiện tốt hơn nhiệm vụ”.

Để đánh giá sâu sắc về kết quả đạt được, đồng thời, nhận diện đầy đủ về hạn chế và những bài học kinh nghiệm cho thời gian tới, Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát đã lựa chọn các chủ đề tham luận, được tiếp cận toàn diện trên nhiều góc độ: từ các cơ quan của Quốc hội là chủ thể giám sát, một số bộ, ngành trung ương là chủ thể chịu sự giám sát, từ các Đoàn đại biểu Quốc hội và Ủy ban nhân dân các địa phương, viện nghiên cứu, cơ sở giáo dục đại học, các chuyên gia với mong muốn lắng nghe, thu nhận được nhiều ý kiến toàn diện từ lý luận đến thực tiễn, đặc biệt là ở cơ sở, từ đó có những giải pháp đổi mới hoạt động giám sát bảo đảm khoa học, đúng trọng tâm, đạt hiệu quả đề ra.

Trong các tham luận, các ý kiến đều đánh giá, trong thời gian qua, hoạt động giám sát của Quốc hội ngày càng được đổi mới, thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, gắn bó chặt chẽ hơn với yêu cầu hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật, góp phần thúc đẩy đổi mới quản trị quốc gia và nâng cao chất lượng chính sách, pháp luật.

Các đại biểu Quốc hội đã dành nhiều thời gian tìm hiểu thực tế, chủ động tiếp xúc cử tri, nắm bắt thông tin, tích cực theo dõi, giám sát việc trả lời ý kiến, kiến nghị của cử tri, việc thực hiện lời hứa của các thành viên Chính phủ đối với các vấn đề cử tri, doanh nghiệp và Nhân dân phản ánh, kiến nghị.

Các đại biểu dự Diễn đàn. Ảnh: Phạm Thắng

Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn được thực hiện nghiêm túc, trách nhiệm, với tinh thần đổi mới, đồng hành cùng Chính phủ, phản ánh kịp thời tình hình thực tiễn, tâm tư, nguyện vọng của cử tri, doanh nghiệp và Nhân dân; nhiều vấn đề bức xúc, mang tính thời sự được các đại biểu Quốc hội nêu (như: giải pháp tháo gỡ các điểm nghẽn, nút thắt, thúc đẩy cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp; hoạt động của thị trường vốn, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp; công tác quản lý nhà nước về thị trường vàng, thị trường ngoại hối; tình hình sản xuất, nhập khẩu cung ứng xăng dầu; việc xây dựng nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp; việc thực hiện quy định của pháp luật về dạy thêm, học thêm; thực trạng quản lý các mặt hàng thực phẩm chức năng, dược mỹ phẩm; tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng…) đã giúp Chính phủ, các Bộ, ngành kịp thời kiểm tra, chấn chỉnh, xử lý và tiếp thu, đề xuất hoàn thiện chính sách, pháp luật, nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước.

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình cũng nhấn mạnh, hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật đã được Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội thực hiện thường xuyên, chặt chẽ và định kỳ báo cáo Ủy ban thường vụ Quốc hội, Quốc hội, tác động tích cực đến Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương trong việc khắc phục những hạn chế trong ban hành văn bản quy định chi tiết các luật, nghị quyết của Quốc hội; từng bước chấn chỉnh, khắc phục tình trạng ban hành văn bản chậm, chưa đúng về trình tự, thủ tục, chưa phù hợp, thống nhất với luật, nghị quyết.

Hoạt động giám sát chuyên đề đã tập trung vào các lĩnh vực then chốt, còn nhiều vướng mắc như đất đai, đầu tư công, quy hoạch, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; giáo dục; khoa học công nghệ, phát triển năng lượng, an sinh xã hội, tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo; tinh gọn bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính…, với cách làm hiệu quả, chuyên sâu, tăng cường thu thập thông tin đa chiều, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hữu quan, huy động sự tham gia tích cực của các chuyên gia… gắn với định hướng hoàn thiện thể chế và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật.

Quang cảnh Diễn đàn. Ảnh: Phạm Thắng

Thông qua các hoạt động giám sát, Quốc hội đã phát hiện nhiều bất cập, chồng chéo, mâu thuẫn hoặc những nội dung, quy định không còn phù hợp trên các lĩnh vực, từ đó Quốc hội đã quyết định sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới nhiều luật, nghị quyết quan trọng (như: Luật Đất đai, Luật Đầu tư; Luật Đầu tư công; Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp; Luật Doanh nghiệp; Luật Đấu thầu; Nghị quyết số 111 ngày 18/01/2024 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia; Nghị quyết số 206 ngày 24/6/2025 của Quốc hội về cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật; các nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã...); trong thời gian tới, trên cơ sở thông tin có được từ hoạt động giám sát, Quốc hội sẽ tiếp tục khẩn trương sửa đổi nhiều đạo luật quan trọng như: Luật Quy hoạch, Luật Tiết kiệm, chống lãng phí, Luật Thương mại điện tử, Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học, Luật giáo dục nghề nghiệp... để tạo cơ sở pháp lý hoàn thiện hơn, góp phần tạo sự thay đổi mang tính đột phá trong công tác thực thi pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, phát triển thị trường, phát triển giáo dục, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giải quyết việc làm, chăm lo đời sống Nhân dân.

Hướng tới đổi mới, cải tiến trong thực tiễn triển khai hoạt động giám sát

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát nêu rõ, bên cạnh những kết quả đã đạt được, các ý kiến tham luận cũng cho rằng, hoạt động giám sát của Quốc hội cũng còn có một số hạn chế cần tiếp tục được quan tâm có giải pháp đổi mới, khắc phục.

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Một số cuộc giám sát còn phụ thuộc vào thông tin báo cáo của cơ quan chịu sự giám sát, chưa thu thập được đầy đủ thông tin từ các nguồn đa chiều, thông tin thực tiễn từ cơ sở; chưa đi sâu phân tích, làm rõ các hạn chế, nguyên nhân là do chính sách, pháp luật chưa hợp lý hay do hạn chế trong tổ chức thực hiện; chưa quan tâm đánh giá hiệu quả thực tiễn, tác động kinh tế - xã hội và chất lượng của chính sách, pháp luật… nên kết quả giám sát còn hạn chế, kết luận, kiến nghị giám sát còn thiếu cụ thể, chưa rõ ràng về quan điểm hoàn thiện chính sách, pháp luật.

Một số hoạt động giám sát còn chồng chéo, trùng lắp; chưa ứng dụng hiệu quả công nghệ số, chuyển đổi số trong giám sát. Không ít kết luận, kiến nghị giám sát chậm được thực hiện, nhưng không được các cơ quan chịu sự giám sát giải trình đầy đủ; các chủ thể giám sát cũng chưa theo dõi sát và đôn đốc, xử lý kịp thời, làm giảm hiệu quả giám sát…

Các đại biểu dự Diễn đàn. Ảnh: Phạm Thắng

Trên cơ sở đó, các ý kiến tham luận đã đề xuất nhiều giải pháp đổi mới hoạt giám sát; kiến nghị các nhóm chính sách trọng tâm cần sửa đổi Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân như: bổ sung nguyên tắc hoạt động giám sát phải gắn với hoàn thiện chính sách, pháp luật; làm rõ thẩm quyền, trách nhiệm các chủ thể giám sát; tăng cường hiệu lực thực hiện kết luận, kiến nghị giám sát; ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số trong giám sát, quản lý kết quả giám sát…

Thay mặt Ban Tổ chức, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát tin tưởng, với sự tham gia trí tuệ, tâm huyết, trách nhiệm của các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học, Phiên chuyên đề thứ hai của Diễn đàn sẽ thu được nhiều kết quả tốt đẹp, góp phần thúc đẩy đổi mới từ nhận thức, tư duy, hướng tới đổi mới, cải tiến trong thực tiễn triển khai, thực hiện hoạt động giám sát của Quốc hội, đáp ứng kỳ vọng của Nhân dân và cử tri cả nước: Giám sát của Quốc hội để kiến tạo và phát triển; giám sát để góp phần tháo gỡ “điểm nghẽn” về thể chế, hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, khả thi, tạo môi trường thực sự thuận lợi để thu hút nguồn lực của các nhà đầu tư trong và ngoài nước, khơi thông nguồn lực ở trong dân, như yêu cầu của Tổng bí thư đã nhấn mạnh.

Thanh Chi ghi

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/de-giam-sat-thuc-su-tro-thanh-cong-cu-thuc-day-hoan-thien-the-che-hieu-qua-khoa-hoc-phu-hop-voi-thuc-tien-10382365.html