Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến từ các bên liên quan về bản dự thảo nghị quyết thí điểm một số cơ chế và chính sách đặc thù nhằm thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Bản dự thảo này dự kiến sẽ được trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 9.
Trong báo cáo thẩm định dự thảo nghị quyết, Bộ Tư pháp đã đề xuất Bộ Xây dựng nghiên cứu bổ sung quy định về giá trần với nhà ở xã hội để bán và cho thuê nhằm đảm bảo quyền tiếp cận nhà ở của người dân. Bộ này cũng cho rằng cần có quy định về hậu kiểm để tránh lạm dụng chính sách về nhà ở xã hội.
Đề nghị bổ sung quy định giá trần với nhà ở xã hội.
Theo quy định hiện hành, giá bán nhà ở xã hội do các chủ đầu tư tự tính toán dựa trên tổng hợp chi phí thu hồi vốn, lãi vay (nếu có) và mức lợi nhuận định mức (không vượt quá 10%). Mức giá này được UBND tỉnh thẩm duyệt và không bao gồm các gói ưu đãi từ Nhà nước.
Trong phản hồi ý kiến của Bộ Tư pháp, Bộ Xây dựng cho biết theo Luật Nhà ở 2023, giá thuê nhà ở xã hội đã bao gồm cả chi phí bảo trì và được chủ đầu tư thỏa thuận với người thuê dựa trên khung giá do UBND cấp tỉnh quy định. Do đó, Bộ Xây dựng đề xuất không bổ sung quy định giá trần với nhà ở xã hội vào dự thảo nghị quyết, trong khi quy định về hậu kiểm dự án nhà ở xã hội đã được tiếp thu và bổ sung vào bản dự thảo.
Ngoài ra, Bộ Tư pháp cũng kiến nghị rằng cơ quan Nhà nước nên trực tiếp xét duyệt thông tin, hồ sơ của người mua nhà ở xã hội thay vì doanh nghiệp để tăng tính minh bạch. Bộ này nhấn mạnh sự cần thiết phải áp dụng chế tài đối với những chủ đầu tư không đáp ứng tiến độ triển khai dự án, ví dụ như cơ chế bắt buộc chuyển nhượng dự án cho nhà đầu tư khác nhằm tránh lãng phí thời gian và đảm bảo cơ hội tiếp cận nhà ở cho người dân.
Bộ Xây dựng cho biết hiện đang xây dựng hệ thống thông tin nhà ở và thị trường bất động sản, tích hợp dữ liệu về người mua nhà ở xã hội để dễ dàng theo dõi và quản lý. Bên cạnh đó, quy định về việc doanh nghiệp chịu trách nhiệm toàn diện về tiến độ dự án, không trục lợi từ chính sách và chống tham nhũng đã được bổ sung vào dự thảo nghị quyết.
Theo Quyết định số 444, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho các địa phương nhiệm vụ hoàn thành 100.275 căn nhà ở xã hội trong năm nay. Cụ thể, Hà Nội được giao 4.670 căn, TP.HCM 2.874 căn, TP.Hải Phòng 10.158 căn và TP.Đà Nẵng 1.500 căn.
Hơn nữa, trong giai đoạn 2025-2030, Thủ tướng cũng giao chỉ tiêu hoàn thành tổng cộng 995.445 căn hộ cho các địa phương. Cụ thể, Hà Nội cần hoàn thành 56.200 căn, TP.HCM 69.700 căn, TP.Hải Phòng 33.500 căn và TP.Đà Nẵng 12.800 căn hộ…
Đề xuất áp giá trần cho nhà ở xã hội đã không còn xa lạ. Ngay từ tháng 6/2023, trong quá trình thu nhận ý kiến cho Luật Nhà ở (sửa đổi), Bộ Tài chính đã đề xuất áp dụng quy định giá trần nhằm ngăn ngừa việc nhà ở xã hội dần trở thành nhà thương mại. Tuy nhiên, đề xuất này không được đưa vào Luật Nhà ở 2023, dự kiến có hiệu lực từ 1/8/2024.
Trước tình hình nhu cầu về nhà ở xã hội ngày càng tăng, việc tìm ra giải pháp để kiểm soát giá bán mà vẫn duy trì sức hút đối với nhà đầu tư chính là thử thách lớn đối với các nhà hoạch định chính sách.
H.A