Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam vừa có báo cáo kết quả lấy ý kiến trong hệ thống MTTQ Việt Nam đối với dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 (dự thảo Nghị quyết)
Theo đó, tính đến ngày 28/5, hệ thống MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị-xã hội, các tổ chức thành viên của Mặt trận đã tổ chức 61.791 hội nghị lấy ý kiến. Tổng số ý kiến góp ý vào toàn bộ nội dung của dự thảo Nghị quyết là hơn 51,1 triệu ý kiến, trong đó có hơn 49,9 triệu ý kiến tán thành (chiếm 98,9%); hơn 615.000 ý kiến tán thành và đề nghị sửa đổi, hoàn thiện hơn (chiếm 1,1%) đối với dự thảo Nghị quyết.
Hội nghị đánh giá sơ bộ kết quả lấy ý kiến vào dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 trong hệ thống MTTQ Việt Nam do UBTƯ MTTQ Việt Nam tổ chức ngày 20/5. Ảnh Quang Vinh.
Đa số các ý kiến đều bày tỏ sự thống nhất cao về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và mong muốn những điểm mới trong dự thảo Nghị quyết sẽ phục vụ đắc lực cho tổ chức và hoạt động của MTTQ Việt Nam cũng như chủ trương xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp.
Đề nghị giữ quy định các tổ chức chính trị - xã hội "trực thuộc" MTTQ Việt Nam
Trên cơ sở tổng hợp ý kiến, kiến nghị của các tổ chức chính trị-xã hội, các tổ chức thành viên của Mặt trận và MTTQ Việt Nam các cấp, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đề xuất về việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết.
Trong đó, đối với nội dung sửa đổi, bổ sung tại khoản 2 Điều 9 Hiến pháp năm 2013 tại dự thảo Nghị quyết, Ban Thường trực nhất trí và đề nghị giữ nguyên quy định các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Theo Ban Thường trực, việc bổ sung quy định này là phù hợp và cần thiết, bảo đảm tạo lập cơ sở Hiến định về vị trí, mối quan hệ, nguyên tắc hoạt động của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội sau sắp xếp, tinh gọn theo các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Đồng thời, để bảo đảm tính chất liên hiệp tự nguyện quy định tại khoản 1 Điều 9, tại khoản 2 Điều 9 đã bổ sung nguyên tắc hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động của MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên trong đó có các tổ chức chính trị - xã hội.
Bên cạnh đó, Ban Thường trực cũng đề nghị tiếp thu ý kiến góp ý về việc thay cụm từ “dưới sự chủ trì của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam” bằng cụm từ “do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì”. Theo đó, khoản 2 Điều 9 Hiến pháp được thể hiện như sau: “Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam là các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, được thành lập trên cơ sở tự nguyện, đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của thành viên, hội viên tổ chức mình; được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; cùng với các tổ chức thành viên khác của Mặt trận hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì”.
Về Công đoàn Việt Nam (nội dung sửa đổi, bổ sung Điều 10 Hiến pháp năm 2013), Ban Thường trực nhất trí và đề nghị giữ nguyên cụm từ "trực thuộc" tại Điều 10 để phù hợp với sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 9 Hiến pháp năm 2013 tại dự thảo Nghị quyết, bảo đảm tính thống nhất trong các quy định của Hiến pháp.
Ban Thường trực thống nhất tiếp thu ý kiến góp ý bổ sung cụm từ “duy nhất” và thành quy định “là đại diện duy nhất của người lao động ở cấp quốc gia” để khẳng định rõ vị thế của công đoàn trong đại diện người lao động ở cấp quốc gia trong “quan hệ lao động” và trong “quan hệ quốc tế về công đoàn”.
Đề nghị giữ lại đơn vị hành chính dưới tỉnh là thị xã và thành phố thuộc tỉnh, thị trấn
Về tổ chức đơn vị hành chính (nội dung sửa đổi, bổ sung Điều 110 Hiến pháp năm 2013), Ban Thường trực đề nghị cần tiếp tục giữ lại quy định "phải lấy ý kiến Nhân dân địa phương" tại khoản 3 Điều 110 Hiến pháp hiện hành để bảo đảm thể hiện đầy đủ quyền làm chủ của nhân dân.
Theo Ban Thường trực, việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính là một vấn đề rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của nhân dân, do đó, trong Nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân ghi nhận tại Điều 2 Hiến pháp năm 2013.
Nhân dân phải được tham gia vào quá trình ra quyết định những vấn đề lớn, hệ trọng của đất nước. Lấy ý kiến Nhân dân về thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính bảo đảm tính công bằng và minh bạch trong quá trình ra quyết định điều chỉnh địa giới, góp phần củng cố đoàn kết, ủng hộ chính quyền và duy trì ổn định chính trị - xã hội. Trong điều kiện chuyển đổi số mạnh mẽ và cơ sở dữ liệu dân cư ngày càng được quản lý chặt chẽ, minh bạch, việc lấy ý kiến Nhân dân sẽ được thực hiện thuận lợi và thực chất.
Đáng chú ý, qua tổng hợp ý kiến của một số chuyên gia, nhà khoa học và một số ý kiến từ địa phương, Ban Thường trực đề nghị nghiên cứu kỹ việc giữ lại đơn vị hành chính dưới tỉnh là thị xã và thành phố thuộc tỉnh, thị trấn, để bảo đảm giữ và tiếp tục phát huy các giá trị của đô thị đã hình thành trong nhiều năm, gắn với các yếu tố lịch sử, truyền thống và các yêu cầu của quản lý, phát triển đô thị.
Về nội dung sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 111 Hiến pháp năm 2013, Ban Thường trực đề nghị cân nhắc quy định “Chính quyền địa phương gồm có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân được tổ chức ở đơn vị hành chính phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội quy định”.
Vì hiện nay theo Đề án tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp gồm cấp tỉnh và cấp xã thì chính quyền địa phương gồm Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân được thành lập ở tất cả các đơn vị hành chính, không phân biệt ở bất kỳ đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp dưới tỉnh (đều thành lập ở cả tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và xã, phường, đặc khu). Sự khác biệt chỉ nằm trong chức năng, nhiệm vụ của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân ở tỉnh với thành phố, ở xã với phương và đặc khu.
Về quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án Tòa án nhân dân và Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân (nội dung sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 115 Hiến pháp năm 2013), Ban Thường trực đề nghị cần tiếp tục quy định quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với Chánh án Tòa án nhân dân và Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân (như khoản 2 Điều 115, Hiến pháp 2013).
Việc duy trì quyền chất vấn của đại biểu HĐND đối với các chức danh tư pháp này không chỉ mang ý nghĩa về trách nhiệm giải trình, mà còn bảo đảm nguyên tắc kiểm soát quyền lực nhà nước thông qua cơ chế giám sát của cơ quan dân cử ở địa phương đối với hoạt động tư pháp; phù hợp với tính chất, vị trí và chức năng giám sát của Hội đồng nhân dân, góp phần tăng cường tính minh bạch, dân chủ trong hoạt động của bộ máy nhà nước.
Bên cạnh đó, Ban Thường trực đề nghị bổ sung thêm đối tượng chất vấn Chánh án Tòa án nhân dân khu vực, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân khu vực để bảo đảm quyền giám sát toàn diện của nhân dân đối với các chức danh này từ trung ương đến địa phương.
Về điều khoản chuyển tiếp (khoản 3 Điều 2 dự thảo Nghị quyết), tại khoản 3 Điều 2 dự thảo Nghị quyết quy định chuyển tiếp về việc chỉ định các chức danh thuộc HĐND và UBND tại các đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp là giải pháp cần thiết và phù hợp để thực hiện việc sắp xếp tổ chức bộ máy.
Tuy nhiên, quy định này chỉ được thực hiện trong một thời gian ngắn và áp dụng một lần, do đó, Ban Thường trực đề nghị cân nhắc thể hiện trong văn bản khác (bổ sung vào điều khoản chuyển tiếp của dự thảo Luật tổ chức chính quyền địa phương hiện đang được Quốc hội thảo luận, thông qua tại kỳ họp thứ 9 cùng thời điểm thông qua dự thảo Nghị quyết) hoặc áp dụng theo các văn bản hướng dẫn của cấp có thẩm quyền, theo các đề án sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Do đó, đề nghị cân nhắc việc thể hiện trong dự thảo Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp để bảo đảm văn phong, tính ổn định, lâu dài của nội dung Hiến pháp được sửa đổi tại dự thảo Nghị quyết.
Kim Anh/VOV.VN