Đề xuất 7 vấn đề mang tính đột phá về quy trình xây dựng pháp luật

4 giờ trướcBài gốc

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày tờ trình dự án luật.

Sáng 12/2, tại phiên khai mạc Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội đã nghe Tờ trình về dự án Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi).

Trình bày nội dung này, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, dự thảo Luật và tập trung 7 vấn đề đổi mới quan trọng, mang tính đột phá về quy trình xây dựng pháp luật.

Thứ nhất, tiếp tục đơn giản hóa hệ thống văn bản quy phạm pháp luật VBQPPL; tăng cường kiểm soát quyền lực; phân định rõ thẩm quyền lập pháp và lập quy.

Theo đó, Dự thảo Luật bỏ thẩm quyền ban hành VBQPPL của chính quyền cấp xã; bổ sung 1 hình thức nghị quyết của Chính phủ; thay đổi từ quyết định sang thông tư của Tổng Kiểm toán nhà nước. Dự thảo Luật còn quy định 36 hình thức VBQPPL (giảm 5 hình thức so với Luật hiện hành) và do 30 chủ thể có thẩm quyền ban hành (giảm 6 chủ thể so với Luật hiện hành), Bộ trưởng cho hay.

Điểm mới nữa là Dự thảo Luật đã phân định rõ thẩm quyền lập pháp và lập quy theo hướng Luật này chỉ quy định về trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành VBQPPL của Quốc hội, UBTVQH và một số chủ thể. Sửa đổi, bổ sung khái niệm “quy phạm pháp luật”, “chính sách” làm cơ sở xác định thẩm quyền của các chủ thể trong lập pháp và lập quy; quy định Quốc hội ban hành luật để quy định các vấn đề thuộc thẩm quyền theo quy định của Hiến pháp, Luật Tổ chức Quốc hội nhằm “luật hóa đến mức tối đa những vấn đề quan trọng của đất nước”.

Thứ hai, Dự thảo Luật bổ sung quy định Chính phủ ban hành nghị quyết quy phạm để giải quyết các vấn đề cấp bách, quan trọng phát sinh từ thực tiễn và để áp dụng trong một thời gian nhất định, phạm vi cụ thể thuộc thẩm quyền của Chính phủ; tạm ngưng, điều chỉnh hiệu lực hoặc kéo dài thời hạn áp dụng toàn bộ hoặc một phần nghị định của Chính phủ đáp ứng các yêu cầu cấp bách về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quyền con người, quyền công dân; thực hiện thí điểm một số chính sách chưa có pháp luật điều chỉnh thuộc thẩm quyền của Chính phủ hoặc khác với nghị định, nghị quyết hiện hành.

Thứ ba, đổi mới việc xây dựng Chương trình lập pháp của Quốc hội, tách quy trình chính sách với việc lập chương trình lập pháp hằng năm.

Theo Dự thảo, ủy ban Thường vụ Quốc hội chủ trì, phối hợp xây dựng Định hướng lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội, hoàn thành trước ngày 1/10 của năm đầu tiên của nhiệm kỳ Quốc hội khóa mới, để trình Bộ Chính trị phê duyệt.

Căn cứ định hướng lập pháp nhiệm kỳ hoặc yêu cầu giải quyết vấn đề phát sinh từ thực tiễn (nếu có), các cơ quan đề xuất các dự án vào Chương trình lập pháp hằng năm với hồ sơ đơn giản, gửi đến ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày 1/8 của năm trước. Thường trực ủy ban Pháp luật và Tư pháp chủ trì, phối hợp cơ quan trình, Hội đồng Dân tộc và các ủy ban khác rà soát, đề xuất ý kiến, báo cáo ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định Chương trình lập pháp năm tiếp theo trước ngày 1/10 hằng năm.

Thứ tư, về đổi mới quy trình xây dụng, BHVBQPP, Dự thảo quy định theo hướng tách bạch quy trình chính sách với việc lập Chương trình lập pháp hằng năm; phân định rõ hơn quy trình chính sách và quy trình soạn thảo (cơ quan trình quyết định chính sách, Quốc hội quyết định dự thảo); thu hẹp phạm vi các trường hợp phải thực hiện quy trình chính sách; đơn giản hóa quy trình về tổng thể và có sự cân đối, điều chỉnh cụ thể, tập trung thời gian, nguồn lực vào một số bước quan trọng, để nâng cao chất lượng chính sách và dự thảo luật.

Đối với các luật, pháp lệnh cần thực hiện quy trình chính sách gồm 4 bước cơ bản, trên cơ sở chính sách được thông qua thì sẽ tiến hành soạn thảo theo quy trình gồm 7 bước, trong đó đơn giản một số thủ tục hoặc một số loại hồ sơ, tài liệu (với quy trình này, có thể rút ngắn thời gian ban hành luật có thể từ 22 xuống 10 tháng).

Sửa đổi, bổ sung quy định xây dựng, ban hành VBQPPL theo trình tự, thủ tục rút gọn, tập trung 3 vấn đề: quy định rõ thời điểm đề xuất áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn là trước hoặc trong quá trình xây dựng chính sách hoặc soạn thảo VBQPPL; mở rộng các trường họp được áp dụng thủ tục rút gọn đối với thông tư và giao Bộ trưởng tự quyết định, chịu trách nhiệm mà không cần xin ý kiến Bộ Tư pháp, cũng như báo cáo Thủ tướng Chính phủ; quy định rõ trình tự, thủ tục với mục tiêu vừa đơn giản, hợp lý quy trình nhưng vừa phải bảo đảm chất lượng của văn bản. Theo dự thảo Luật, thời gian để xây dựng, ban hành theo trình tự, thủ tục rút gọn chỉ mất khoảng 1-2 tháng (giảm được 6 - 8 tháng).

Dự thảo cũng bổ sung quy định xây dựng, ban hành VBQPPL trong trường hợp đặc biệt, cụ thể là trường hợp khẩn cấp theo quy định của pháp luật về tình trạng khấn cấp hoặc sự cố, thảm họa theo quy định của pháp luật về phòng thủ dân sự hoặc sự kiện bất khả kháng hoặc các vấn đề cấp bách, quan trọng của đất nước và được sự đồng ý của Bộ Chính trị, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ có thể ban hành VBQPPL trong trường hợp đặc biệt. Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ giao cơ quan chủ trì soạn thảo phối hợp với cơ quan, tổ chức có liên quan soạn thảo, trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ thông qua.

Thứ năm, về trách nhiệm của các cơ quan trình dự án luật, dự thảo Luật quy định cơ quan trình chịu trách nhiệm chủ trì, phối hợp với cơ quan thẩm tra và các cơ quan có liên quan trong việc nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội để chỉnh lý dự thảo luật. Đồng thời, bổ sung các quy định nhằm phân định rõ vai trò, cũng như tăng cường cơ chế phối họp giữa của cơ quan trình với cơ quan thẩm tra và ủy ban Thường vụ Quốc hội trong quá trình trình, thẩm tra, cho ý kiến, chỉnh lý, hoàn thiện dự án luật.

Đột phá thứ sáu được Bộ trưởng để cập là tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng và trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan trong quá trình xây dựng, ban hành VBQPPL Dự thảo Luật bổ sung các quy định về trách nhiệm xin ý kiến các cơ quan có thẩm quyền của Đảng trong xây dựng VBQPPL; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cũng như người đứng đầu trong việc chỉ đạo, tổ chức thực hiện các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong xây dựng và tổ chức thi hành VBQPPL.

Tương ứng với trách nhiệm, dự thảo Luật bổ sung quy định về chế tài với người đứng đầu, như kết quả thực hiện xây dựng, ban hành VBQPPL là căn cứ đánh giá, xét thi đua khen thưởng, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại; tùy theo mức độ vi phạm, có thể bị xử lý kỷ luật theo quy định của Đảng, xử lý kỷ luật cán bộ, công chức, xử lý kỷ luật hoặc hình sự; đồng thời, bổ sung quy định miễn trừ, giảm nhẹ trách nhiệm cho người đứng đầu cơ quan, tổ chức, công chức làm công tác xây dựng pháp luật.

Vấn đề thứ bảy là hướng dẫn áp dụng văn bản quy phạm pháp luật, Dự thảo Luật bổ sung quy định về các trường họp, nguyên tắc, tiêu chí, thẩm quyền hướng dẫn áp dụng VBQPPL. Theo đó, cơ quan, người có thẩm quyền ban hành VBQPPL xem xét, hướng dẫn áp dụng đối với văn bản do mình ban hành trên cơ sở đề nghị của cơ quan, tổ chức, cá nhân; trường hợp cần thiết Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ủy quyền cho Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ quản lý ngành, lĩnh vực hướng dẫn áp dụng. Việc hướng dẫn áp dụng VBQPPL không được đặt ra quy định mới và hình thức văn bản hướng dẫn là văn bản hành chính.

Ngay trong sáng 12/2, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi), dự kiến sẽ bấm nút thông qua vào cuối Kỳ họp này.

Nguyễn Lê

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/de-xuat-7-van-de-mang-tinh-dot-pha-ve-quy-trinh-xay-dung-phap-luat-d245671.html