Sáng 22/5, Quốc hội nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Mở rộng đối tượng được miễn, hỗ trợ học phí để tạo sự công bằng trong tiếp cận giáo dục
Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, trên cơ sở rà soát quy định hiện hành, dự thảo Nghị quyết đã bổ sung thêm các đối tượng được miễn, hỗ trợ đóng học phí. Theo đó, ngân sách Nhà nước sẽ hỗ trợ học phí đối với cả trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại cơ sở giáo dục dân lập, tư thục.
"Việc đề xuất hỗ trợ học phí cho cả trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục dân lập, tư thục được hầu hết các cơ quan Trung ương, địa phương thống nhất, tạo sự công bằng trong tiếp cận giáo dục,” Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: Quốc hội
Đánh giá tác động đến ngân sách Nhà nước, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, theo số liệu thống kê năm học 2023-2024, hiện cả nước có 23,2 triệu học sinh (trong đó có 21,5 triệu học sinh công lập, chiếm 93%; 1,7 triệu học sinh ngoài công lập, chiếm 7%). Chính phủ ước tính tổng nhu cầu kinh phí tính theo mức học phí tối thiểu bình quân của ba khu vực (thành thị, nông thôn, miền núi) là khoảng 30.600 tỷ đồng. Trong đó, khối công lập là 28.700 tỷ đồng; khối dân lập, tư thục là 1.900 tỷ đồng.
Ngoài ra, còn có kinh phí hỗ trợ học phí cho người học chương trình giáo dục phổ thông tại cơ sở giáo dục thường xuyên và các cơ sở khác là 774,2 tỷ đồng cho 431.551 học viên (đều công lập, chưa có học viên tư thục).
Mức ngân sách cần đảm bảo cụ thể sẽ phụ thuộc vào mức học phí cụ thể của từng tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương theo thẩm quyền của HĐND cấp tỉnh quyết định.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, Chính phủ trình Quốc hội xem xét thông qua, ban hành Nghị quyết tại Kỳ họp thứ 9 để dự kiến áp dụng chính sách từ năm học 2025-2026 (bắt đầu từ tháng 9/2025).
Quang cảnh phiên họp Quốc hội sáng 22/5. Ảnh: Quốc hội
Đề xuất chi trả hỗ trợ học phí theo phương thức cấp trực tiếp
Về phía cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết Ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành nghị quyết, nhằm thể hiện tính ưu việt của chế độ, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục và trách nhiệm của Nhà nước đối với người học, chăm lo cho thế hệ trẻ và bảo đảm an sinh xã hội.
Về phương thức chi trả hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại cơ sở giáo dục dân lập, tư thục, căn cứ ý kiến của UBTVQH, Ủy ban đề nghị Chính phủ nghiên cứu, quy định việc chi trả hỗ trợ học phí cho nhóm đối tượng này theo phương thức cấp trực tiếp cho người học.
Về kinh phí thực hiện Nghị quyết, Ủy ban Văn hóa và Xã hội chỉ ra, theo dự thảo Nghị quyết, để thực hiện miễn học phí và hỗ trợ học phí từ năm học 2025-2026 cho các đối tượng theo dự thảo Nghị quyết ước tính khoảng 31.400 tỷ đồng/năm học.
Hiện nay, tổng ngân sách Nhà nước đã và sẽ thực hiện không thu, miễn, hỗ trợ tiền đóng học phí kể từ ngày 1/9/2025 theo quy định pháp luật hiện hành là 22.400 tỷ đồng. Như vậy, số ngân sách Nhà nước phải bảo đảm thêm khi thực hiện chính sách theo Nghị quyết này là khoảng 9.000 tỷ đồng/năm học. Mức ngân sách cần bảo đảm ở từng địa phương phụ thuộc vào quy định đóng học phí của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định.
Vì vậy, Ủy ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tục rà soát, hoàn thiện kỹ thuật văn bản của dự thảo Nghị quyết; đánh giá kỹ lưỡng khả năng cân đối ngân sách của các địa phương, nhất là các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn. Đồng thời, cần đánh giá việc bổ sung số kinh phí thực hiện đối với học viên học chương trình giáo dục phổ thông tại cơ sở giáo dục thường xuyên, cơ sở giáo dục khác vào tổng nhu cầu kinh phí ngân sách nhà nước để thực hiện miễn, hỗ trợ học phí từ năm học 2025-2026 cho các đối tượng theo dự thảo Nghị quyết.
Ủy ban cũng đề nghị Chính phủ điều chỉnh dự toán ngân sách năm 2025 đối với các nhiệm vụ phát sinh năm 2025 gắn với việc triển khai Nghị quyết này.
Đỗ Thảo