Đề xuất chiến lược phát triển hạ tầng giao thông cho du lịch và vận chuyển liên vùng tỉnh Phú Thọ

16 phút trướcBài gốc

Tỉnh Phú Thọ đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ nhờ chiến lược đầu tư đồng bộ vào hệ thống hạ tầng giao thông theo Quy hoạch tỉnh giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến 2050. Trọng tâm là phát triển các trục kết nối liên vùng như hành lang Nội Bài – Việt Trì – Tam Đảo – Hòa Bình, hoàn thiện cao tốc Tuyên Quang – Phú Thọ và nâng cấp tuyến đường sắt Yên Viên – Lào Cai. Song song, tỉnh đẩy mạnh giao thông xanh, đường thủy du lịch, mạng lưới logistics hiện đại và các “hub” trung chuyển đa phương thức. Những định hướng này không chỉ phục vụ nhu cầu vận tải và lưu thông hàng hóa, mà còn mở ra cơ hội đột phá cho du lịch văn hóa – tâm linh, du lịch sinh thái vùng Đất Tổ.

Tạp chí Kinh tế Môi trường trân trọng giới thiệu tới bạn đọc bài viết: “Đề xuất chiến lược phát triển hạ tầng giao thông cho du lịch và vận chuyển liên vùng tỉnh Phú Thọ”. Bài viết là một phần trong loạt chuyên đề phản ánh định hướng phát triển bền vững tỉnh Phú Thọ của GS.TS, LS, Doanh nhân Phạm Hồng Điệp.

Giao thông giữa tỉnh Phú Thọ với thủ đô Hà Nội và các tỉnh trong vùng cũng như cả nước thuận lợi, gồm đường bộ, đường thủy, đường sắt, đường hàng không.

Tổng quan quy hoạch giao thông tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2021–2030

Trong giai đoạn 2021–2030, tỉnh Phú Thọ đã định hướng phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông theo hướng đồng bộ, hiện đại và kết nối rộng mở, xem đây là mũi nhọn quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, đặc biệt trong các lĩnh vực du lịch, công nghiệp, đô thị và logistics.

Hiện nay, toàn tỉnh có mạng lưới quốc lộ với tổng chiều dài trên 531 km, gồm 9 tuyến chính, trong đó 100% đã được cứng hóa, bảo đảm chất lượng lưu thông và năng lực vận tải. Hệ thống đường tỉnh cũng đạt tổng chiều dài 786 km, với 99,4% đã được cứng hóa, góp phần nâng cao khả năng kết nối nội vùng. Trong khi đó, mạng lưới đường giao thông nông thôn cũng ghi nhận tỷ lệ cứng hóa đạt 70,7%, giúp 100% số xã có đường ô tô đến trung tâm xã, tạo thuận lợi cho việc đi lại, vận chuyển nông sản và phát triển vùng sâu, vùng xa.

Về kết nối liên vùng, tuyến cao tốc Nội Bài – Lào Cai hiện chạy qua địa bàn tỉnh với chiều dài khoảng 62 km, đóng vai trò là trục giao thông huyết mạch kết nối Phú Thọ với Hà Nội, các tỉnh trung du và miền núi phía Bắc, cũng như khu vực cửa khẩu quốc tế Lào Cai. Bên cạnh đó, tỉnh đang triển khai xây dựng tuyến cao tốc Tuyên Quang – Phú Thọ dài 40 km, dự kiến sau khi hoàn thành sẽ góp phần rút ngắn thời gian di chuyển, tăng khả năng lưu thông hàng hóa, và nâng cao tiềm năng hợp tác phát triển với các tỉnh phía Bắc.

Về giao thông đường sắt, tuyến Yên Viên – Lào Cai kéo dài gần 76 km qua các địa bàn chiến lược như thành phố Việt Trì, huyện Lâm Thao và thị xã Phú Thọ, có vai trò then chốt trong vận chuyển hàng hóa và hành khách liên tỉnh, đặc biệt trong phát triển logistics và kết nối với hành lang kinh tế Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.

Theo định hướng trong Quy hoạch tỉnh, Phú Thọ xác định rõ vai trò chiến lược của giao thông trong việc mở rộng không gian phát triển và tăng cường liên kết vùng, nhất là với các địa phương lân cận như Vĩnh Phúc, Hòa Bình và Thủ đô Hà Nội. Mục tiêu là hình thành các hành lang giao thông chiến lược, tạo nền tảng vững chắc để thúc đẩy phát triển du lịch xanh, logistics hiện đại, cũng như thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp, đô thị mới.

Việc đầu tư mạnh vào hệ thống giao thông không chỉ góp phần nâng cao chất lượng sống cho người dân, mà còn mở ra cơ hội để Phú Thọ trở thành trung tâm kết nối vùng trung du và miền núi phía Bắc, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại, xanh và bền vững.

Chiến lược đầu tư giao thông

Hoàn thiện các trục kết nối chính: Nội Bài – Việt Trì – Vĩnh Yên – Hòa Bình

Một trong những định hướng chiến lược quan trọng của tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn tới là hoàn thiện hệ thống trục kết nối liên vùng, đặc biệt là hành lang giao thông Nội Bài – Việt Trì – Vĩnh Yên – Hòa Bình. Đây là tuyến trục động lực kết nối Phú Thọ với Thủ đô Hà Nội, vùng trung tâm công nghiệp Vĩnh Phúc, và không gian du lịch sinh thái – nghỉ dưỡng của tỉnh Hòa Bình, mở ra dư địa lớn cho phát triển kinh tế – xã hội tổng hợp.

Tỉnh sẽ ưu tiên đầu tư và hoàn thiện các tuyến đường cao tốc và tỉnh lộ hướng tâm, đặc biệt là đoạn tuyến cao tốc Nội Bài – Lào Cai đi qua địa bàn tỉnh. Đồng thời, đẩy nhanh tiến độ thi công cầu Hạc Trì – tuyến nối chiến lược giữa Việt Trì và Vĩnh Yên, nhằm hình thành một trục giao thông xuyên vùng, rút ngắn thời gian di chuyển và tăng cường khả năng vận tải hành khách và hàng hóa.

Song song với đó, tỉnh Phú Thọ định hướng chuẩn hóa và nâng cấp các tuyến quốc lộ trọng yếu như QL2, QL6, QL32 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua địa bàn tỉnh, cả về mặt cắt ngang, chất lượng nền – mặt đường và khả năng chịu tải. Các tuyến này sẽ được thiết kế đồng bộ để phục vụ du lịch cao cấp, dịch vụ nghỉ dưỡng cuối tuần cũng như đáp ứng nhu cầu logistics quy mô lớn, kết nối các trung tâm sản xuất, khu công nghiệp và vùng nguyên liệu.

Đối với hệ thống đường sắt, tỉnh đặt mục tiêu phát triển tuyến đường sắt đôi, tăng cường khả năng vận chuyển hành khách và hàng hóa theo hướng hiện đại và thân thiện môi trường. Đồng thời, ga Việt Trì sẽ được nâng cấp về hạ tầng và công suất vận hành, trở thành trung tâm vận chuyển đa phương thức của vùng Đất Tổ, kết nối hiệu quả giữa đường bộ, đường sắt và các dịch vụ du lịch.

Tuyến đường liên tỉnh tổng mức đầu tư 2.120 tỷ đồng kết nối Phú Thọ với Yên Bái (cũ)

Phát triển hạ tầng giao thông nội vùng – Đa dạng hóa phương thức vận chuyển

Song song với việc hoàn thiện các trục giao thông liên vùng, tỉnh Phú Thọ xác định chiến lược phát triển hạ tầng giao thông nội vùng là giải pháp then chốt nhằm nâng cao khả năng tiếp cận các khu du lịch, tạo thuận lợi cho người dân và du khách, đồng thời góp phần giảm tải áp lực lên hệ thống giao thông trung tâm.

Trước hết, tỉnh sẽ khai thác hiệu quả tiềm năng đường thủy nội địa, tập trung vào các tuyến du lịch sông nước trải dài trên sông Hồng, sông Đà và hồ Hòa Bình. Trong đó, việc hình thành các tuyến du lịch thuyền kết nối giữa các điểm đến giàu bản sắc như Việt Trì – Thung Nai – Kim Bôi không chỉ giúp du khách có trải nghiệm mới lạ, mà còn mở ra không gian phát triển dịch vụ vận tải thủy, giảm tải cho đường bộ.

Về mặt phương tiện, tỉnh định hướng thúc đẩy giao thông xanh, từng bước triển khai xe bus điện, mini-bus hoặc shuttle bus hoạt động liên tục theo các tuyến ngắn, đặc biệt kết nối giữa các địa bàn du lịch quan trọng như Việt Trì – Tam Đảo – Vĩnh Yên – khu nghỉ dưỡng Hồ Hòa Bình. Đây là giải pháp vừa góp phần giảm ùn tắc giao thông, vừa tạo nên hình ảnh du lịch thân thiện với môi trường, phù hợp với xu hướng phát triển bền vững.

Bên cạnh đó, tỉnh cũng sẽ ưu tiên nâng cấp hệ thống đường bộ đến các huyện có tiềm năng du lịch đặc thù, nhất là các tuyến dẫn vào Vườn Quốc gia Xuân Sơn (huyện Thanh Sơn), Bản Dao (huyện Tân Sơn), và các vùng tiếp giáp với Mai Châu, Kim Bôi (tỉnh Hòa Bình). Các dự án này sẽ được tích hợp với quy hoạch không gian du lịch cộng đồng, tạo điều kiện cho phát triển kinh tế bản địa và bảo tồn văn hóa dân tộc thiểu số.

Thiết kế mạng lưới logistic hỗ trợ du lịch và thương mại

Trong định hướng phát triển hạ tầng giao thông phục vụ du lịch và kinh tế, tỉnh Phú Thọ chú trọng xây dựng mạng lưới logistics hiện đại, đóng vai trò cầu nối giữa sản xuất – thương mại – dịch vụ du lịch. Việc hình thành các trung tâm logistics không chỉ góp phần giảm chi phí vận chuyển, nâng cao năng lực cạnh tranh hàng hóa, mà còn hỗ trợ trung chuyển khách du lịch và hàng hóa đến các vùng trong và ngoài tỉnh.

Trọng tâm là mở rộng hai ICD trọng điểm tại Thụy Vân và Hải Linh, nâng cấp thành các trung tâm logistics đa chức năng, vừa thực hiện vai trò kho vận, gom hàng hóa, thông quan nội địa, vừa kết hợp trung chuyển khách du lịch, đặc biệt từ các tuyến đường cao tốc hoặc ga đường sắt chính. Các trung tâm này sẽ là đầu mối giúp kết nối giữa du lịch nội địa và quốc tế, đặc biệt với du khách di chuyển bằng đường bộ, đường sắt hoặc các tuyến tour xuyên vùng.

Bên cạnh đó, tỉnh hướng tới tăng cường liên kết vùng trên trục hành lang kinh tế chiến lược: Côn Minh (Trung Quốc) – Lào Cai – Yên Bái – Phú Thọ – Hải Phòng – Quảng Ninh. Trục liên kết này không chỉ là động lực phát triển thương mại và công nghiệp, mà còn mở ra cơ hội lớn cho du lịch liên vùng và xuyên quốc gia, đặc biệt là du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, và du lịch kết hợp hội chợ – xúc tiến thương mại.

Để hỗ trợ hành lang này, tỉnh ưu tiên đầu tư kết cấu hạ tầng đồng bộ về đường cao tốc và đường sắt, phối hợp chặt chẽ với các tỉnh, thành phố lân cận nhằm tạo nên chuỗi dịch vụ logistics – du lịch khép kín, giúp Phú Thọ vươn lên trở thành một trung tâm trung chuyển và nghỉ dưỡng quan trọng trong vùng Trung du và miền núi phía Bắc.

Ưu tiên đầu tư

Giai đoạn 2025–2027: Khởi đầu và kết nối

Trong giai đoạn 2025–2027, tỉnh Phú Thọ xác định chiến lược đầu tư giao thông cần tập trung vào việc hoàn thiện các điểm kết nối trọng yếu và khởi động các dự án then chốt nhằm tạo tiền đề cho phát triển du lịch, thương mại và liên kết vùng.

Một trong những nhiệm vụ quan trọng là đẩy nhanh tiến độ hoàn thành cầu Hạc Trì, công trình then chốt giúp liên thông Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc) với trung tâm tỉnh lỵ Việt Trì, góp phần hình thành trục giao thông xuyên vùng nối liền các địa phương du lịch trọng điểm như Tam Đảo – Việt Trì – Hồ Hòa Bình. Đồng thời, tỉnh sẽ khởi công nâng cấp các tuyến quốc lộ huyết mạch gồm QL2, QL6, QL32, nhằm mở rộng mặt cắt, tăng năng lực thông hành và nâng cao chất lượng phục vụ cho cả vận tải hành khách, hàng hóa và khách du lịch.

Song song với đó, tỉnh ưu tiên kêu gọi đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) cho các dự án xe điện liên tỉnh, đặc biệt là các tuyến kết nối các khu du lịch lớn, đô thị sinh thái và khu nghỉ dưỡng ven sông – ven hồ, góp phần xây dựng hình ảnh giao thông xanh và thân thiện với môi trường.

Ngoài ra, giai đoạn này cũng đánh dấu bước triển khai tuyến du lịch đường thủy Việt Trì – Thung Nai – Kim Bôi, tận dụng lợi thế của sông Hồng, sông Đà và hồ Hòa Bình để phát triển du lịch trải nghiệm và tạo điểm nhấn mới trong sản phẩm du lịch vùng Trung du – miền núi Bắc Bộ.

Giai đoạn 2028–2030: Hoàn thiện và mở rộng chuỗi liên vùng

Giai đoạn 2028–2030 được xác định là thời điểm quan trọng để hoàn thiện các tuyến hạ tầng trọng yếu và mở rộng mạng lưới kết nối liên vùng, hướng đến hình thành chuỗi giá trị giao thông – du lịch – logistics đồng bộ tại Phú Thọ và khu vực Trung du Bắc Bộ.

Trọng tâm của giai đoạn này là đưa vào khai thác tuyến cao tốc Tuyên Quang – Phú Thọ, giúp tăng cường kết nối dọc trục Tây Bắc, đồng thời mở ra cơ hội liên kết thuận tiện với các tỉnh như Hà Giang, Lào Cai, và các điểm du lịch vùng cao. Bên cạnh đó, tỉnh sẽ nâng cấp tuyến đường sắt đôi Yên Viên – Lào Cai, một hành lang vận tải chiến lược, đồng thời xây dựng ga trung chuyển mới tại Việt Trì để vừa phục vụ vận tải hàng hóa quy mô lớn, vừa hỗ trợ phát triển du lịch đường sắt chất lượng cao.

Trong lĩnh vực logistics, Phú Thọ sẽ từng bước giai đoạn hóa việc phát triển các cảng cạn (ICD), đặc biệt tại Thụy Vân và Hải Linh, nhằm xây dựng hệ thống logistics tích hợp giữa giao thông đường bộ, đường thủy và đường sắt. Các trung tâm này không chỉ phục vụ xuất nhập khẩu và vận tải hàng hóa, mà còn là điểm trung chuyển du lịch kết nối các địa phương lân cận.

Cuối cùng, tỉnh sẽ mở rộng hệ thống giao thông xanh liên vùng, triển khai xe điện hoặc minibus không phát thải kết nối các khu du lịch trọng điểm như Việt Trì – Tam Đảo – Hồ Hòa Bình – Kim Bôi, qua đó gia tăng trải nghiệm du lịch bền vững, hiện đại và góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Với chiều dài gần 5,5 km (trong đó phần cầu chính dài 4,48 km), cầu Vĩnh Thịnh là cầu vượt sông dài nhất Việt Nam nối Phú Thọ và Hà Nội.

Giai đoạn 2031–2035 trở về sau: Hiện đại hóa và hội nhập giao thông du lịch

Bước sang giai đoạn 2031–2035 và những năm tiếp theo, tỉnh Phú Thọ định hướng chuyển mạnh sang hiện đại hóa toàn diện hạ tầng giao thông, hướng tới mô hình giao thông thông minh (ITS) đồng bộ, kết nối linh hoạt giữa các loại hình vận tải và dịch vụ du lịch. Đây là giai đoạn tập trung tối ưu hóa hệ thống quản lý giao thông bằng công nghệ số, tích hợp AI, IoT, và triển khai bản đồ số du lịch thông minh, giúp du khách dễ dàng tiếp cận thông tin, hành trình và trải nghiệm cá nhân hóa theo nhu cầu.

Đặc biệt, tỉnh sẽ nghiên cứu và phát triển tuyến đường sắt đô thị nhẹ, kết nối Việt Trì – thành phố Hòa Bình – Tam Đảo, đóng vai trò là trục liên kết du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng giữa ba trung tâm vùng đặc sắc của Tây Bắc – Trung du. Đây không chỉ là giải pháp vận chuyển hiệu quả, thân thiện môi trường mà còn góp phần thu hút đầu tư tư nhân trong lĩnh vực hạ tầng xanh và du lịch trải nghiệm cao cấp.

Song song, Phú Thọ sẽ tiếp tục phát triển đồng bộ các “hub” giao thông du lịch, là các điểm nút trung chuyển và tích hợp dịch vụ tại các đầu mối như Việt Trì, Thanh Sơn, Tân Sơn, tạo thành mạng lưới kết nối bền vững với các địa phương phía Tây Bắc như Sơn La, Lai Châu, Điện Biên. Các “hub” này sẽ kết hợp giữa vận tải công cộng thông minh, bến xe du lịch, trạm sạc điện, điểm thông tin số và dịch vụ lưu trú ngắn ngày, nhằm nâng tầm năng lực phục vụ và trải nghiệm du lịch toàn tuyến.

Lợi ích và đột phá

Việc phát triển hệ thống giao thông thuận tiện tạo động lực mạnh mẽ cho ngành du lịch. Du khách có thể dễ dàng di chuyển giữa các vùng văn hóa, sinh thái và nghỉ dưỡng, từ đó tận hưởng những trải nghiệm đa dạng, phong phú. Điều này không chỉ gia tăng sức hấp dẫn của các điểm đến mà còn góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành du lịch địa phương.

Bên cạnh đó, sự kết nối liên vùng được đẩy mạnh giữa tỉnh mới và các trung tâm kinh tế lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Lào Cai… tạo điều kiện thuận lợi cho luân chuyển hàng hóa, phát triển hệ thống logistics hiện đại. Từ đó hình thành một nền kinh tế liên kết khép kín, bền vững hơn.

Việc rút ngắn khoảng cách giữa các điểm du lịch trọng điểm như Khu tưởng niệm các Vua Hùng – Tam Đảo – hồ Hòa Bình – Mai Châu giúp gia tăng thời gian lưu trú và chi tiêu của du khách. Sự kết nối linh hoạt này khiến các hành trình du lịch trở nên liền mạch, hấp dẫn hơn, từ đó mang lại nguồn thu ổn định và lâu dài cho ngành dịch vụ địa phương.

Cuối cùng, sự phát triển đồng bộ về kết cấu hạ tầng đóng vai trò như một chất xúc tác thu hút đầu tư vào lĩnh vực bất động sản và dịch vụ tại các đô thị trung tâm như Việt Trì, Vĩnh Yên và khu vực giáp ranh các tỉnh. Điều này không chỉ góp phần làm gia tăng giá trị đất đai mà còn mang lại nguồn thu ngân sách đáng kể cho địa phương, tạo nền tảng tài chính vững chắc để tiếp tục đầu tư phát triển.

Kết luận &Đề xuất

Việc đầu tư giao thông theo hướng liên vùng, đa phương thức, xanh và thông minh cần được xác định là trục xương sống trong chiến lược phát triển du lịch và logistics cho tỉnh Phú Thọ mới. Hệ thống hạ tầng giao thông hiện đại, kết nối hiệu quả giữa các vùng và thân thiện với môi trường sẽ không chỉ nâng cao hiệu quả khai thác các tiềm năng sẵn có mà còn tạo ra động lực lan tỏa cho các ngành kinh tế khác.

Để triển khai hiệu quả, cần sớm xây dựng lộ trình huy động nguồn vốn cụ thể, kết hợp giữa ngân sách Nhà nước, hình thức đối tác công – tư (PPP) và nguồn vốn ODA. Việc bố trí vốn cần được phân kỳ hợp lý theo từng giai đoạn, bảo đảm phù hợp với Quyết định 94/QĐ-TTg và Quy hoạch tỉnh đã được phê duyệt, nhằm tối ưu hóa hiệu quả đầu tư và tránh chồng chéo nguồn lực.

Bên cạnh đó, cần tiến hành đồng bộ quy hoạch giữa các lĩnh vực đô thị, du lịch và giao thông, có tính đến đặc thù và tiềm năng riêng của từng khu vực như Tam Đảo, Đất Tổ, Xuân Sơn, hồ Hòa Bình…. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các quy hoạch sẽ góp phần tối ưu hóa lợi ích tổng thể, tạo nên một không gian phát triển hài hòa, bền vững và hấp dẫn nhà đầu tư cũng như du khách trong và ngoài nước.

Doanh nhân, Luật sư,

GS TS Phạm Hồng Điệp

Nguồn Kinh tế Môi trường : https://kinhtemoitruong.vn/de-xuat-chien-luoc-phat-trien-ha-tang-giao-thong-cho-du-lich-va-van-chuyen-lien-vung-tinh-phu-tho-100973.html