Bộ Công Thương vừa gửi Bộ Tư pháp hồ sơ thẩm định dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định số 72/2025 của Chính phủ quy định về cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân.
Tại dự thảo Nghị định lần 3, Bộ Công Thương đề xuất đưa khoản lỗ 44.792 tỉ đồng của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vào giá bán lẻ điện bình quân.
Hai phương án tính toán
Cụ thể, trong dự thảo, Bộ Công Thương bổ sung thêm vào điểm g khoản 2 Điều 4 Nghị định 72 nội dung: “Các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện nhưng chưa được tính, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân trước đây”.
Bộ Công Thương đề xuất 2 phương án để phân bổ khoản lỗ vào giá bán lẻ điện bình quân.
Theo báo cáo của EVN, do chi phí mua điện tăng cao trong giai đoạn 2022-2023 dẫn đến EVN bị lỗ lũy kế trong hai năm 2022-2023 khoảng 50.029 tỉ đồng. Ảnh minh họa: EVNNPC
Phương án 1, Bộ Công Thương đề xuất các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân trước đây, được xác định theo kết quả hoạt động kinh doanh, có giảm trừ lợi nhuận khác nếu có trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh thuộc báo cáo tài chính riêng hằng năm của Công ty mẹ EVN đã được kiểm toán bởi đơn vị kiểm toán độc lập từ năm 2022 trở đi. Bộ Công Thương xem xét, có ý kiến đối với phương án phân bổ các khoản chi phí tại điểm này do EVN đề xuất.
Phương án 2, Bộ Công Thương đề xuất các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân từ năm 2022 đến trước năm Nghị định này có hiệu lực thi hành, được xác định theo kết quả hoạt động kinh doanh, có giảm trừ lợi nhuận hoạt động khác (nếu có) trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh thuộc báo cáo tài chính riêng hằng năm của Công ty mẹ EVN đã được kiểm toán bởi đơn vị kiểm toán độc lập. Bộ Công Thương xem xét, có ý kiến đối với phương án phân bổ các khoản chi phí tại điểm này do EVN đề xuất.
Phương án 1 được bổ sung nhằm thực hiện ở phạm vi rộng, không những cho phép phân bổ các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân năm 2022, 2023 mà sẽ tiếp tục được áp dụng trong các năm tới nếu tiếp tục xảy ra.
Đề xuất thay đổi cơ chế giám sát khi điều chỉnh giá điện
Bộ Công Thương cho rằng điều này sẽ cho phép sự chủ động để thực hiện trong thời gian tới nếu tiếp tục xuất hiện tình trạng tương tự như các năm 2022, 2023. Tuy nhiên, bộ này cũng đánh giá việc cho phép này đã nhận được nhiều ý kiến dư luận cho rằng làm triệt tiêu động lực của các đơn vị điện lực trong việc kiểm soát các chi phí liên quan vì sẽ sẽ được bù đắp thông qua giá bán lẻ điện bình quân.
Với phương án 2, bộ cho rằng chỉ nhằm mục đích xử lý khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân từ năm 2022 đến trước năm Nghị định này có hiệu lực thi hành, không áp dụng cho những năm tới nếu tiếp tục xảy ra.
Đồng thời cũng nhằm yêu cầu các đơn vị điện lực rà soát, bám sát và cân nhắc trong việc triển khai thực hiện hoạt động sản xuất kinh doanh để đảm bảo giảm thiểu và hơn nữa là không để xảy ra việc này trong thời gian tới.
Ngoài ra, Bộ Công Thương đề xuất sẽ phân bổ chênh lệch tỉ giá đánh giá lại chưa được phân bổ, chênh lệch tỉ giá chưa được ghi nhận và thanh toán cho các nhà máy điện theo thỏa thuận tại hợp đồng mua bán điện.
Một thay đổi quan trọng khác được đề xuất trong dự thảo nghị định là cơ chế giám sát khi điều chỉnh giá điện. Theo đó, Bộ Công Thương sẽ thực hiện kiểm tra, rà soát và cho ý kiến đối với phương án giá của EVN trước khi điều chỉnh cả khi tăng và giảm (áp dụng cho các mức giảm từ 1% trở lên hoặc tăng từ 2% đến dưới 5%).
Với quy định hiện hành, Bộ Công Thương chỉ kiểm tra, rà soát trước khi EVN thực hiện điều chỉnh tăng giá điện. Đối với trường hợp giảm giá, EVN sẽ tự quyết định và Bộ Công Thương thực hiện hậu kiểm.
Nếu phân bổ ngay trong giá điện cuối năm cũng chưa ảnh hưởng
Bộ Công Thương cho biết điều kiện thời tiết, tình hình thủy văn 7 tháng đầu năm 2025 thuận lợi đã góp phần giúp kết quả sản xuất kinh doanh của EVN khả quan hơn so với kế hoạch.
Do đó, việc bổ sung quy định khoản chi phí khác liên quan làm EVN lỗ trong các năm 2022, 2023 vào dự thảo nghị định và nếu được ban hành kịp thời thì việc điều hành giá điện các tháng cuối năm 2025 dự kiến chưa ảnh hưởng tới giá bán lẻ điện bình quân hiện hành, hoặc có ảnh hưởng thì mức độ ảnh hưởng nhỏ.
“Mức điều chỉnh có thể trong khoảng từ 2% đến dưới 5% thuộc thẩm quyền của EVN quyết định sau khi Bộ Công Thương có ý kiến” - Bộ Công Thương cho biết.
Theo báo cáo của EVN, do chi phí mua điện tăng cao trong giai đoạn 2022-2023 dẫn đến EVN bị lỗ lũy kế trong hai năm 2022-2023 khoảng 50.029 tỉ đồng. Hết năm 2024, số lỗ lũy kế của công ty mẹ EVN vẫn còn khoảng 44.792 tỉ đồng. Điều này dẫn đến việc vốn đầu tư nhà nước vào EVN giảm, không bảo toàn được vốn đầu tư của nhà nước tại doanh nghiệp.
EVN kiến nghị Bộ Công Thương báo cáo Thủ tướng cho phép tính toán khoản lỗ lũy kế, là các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân trước đây là một khoản chi phí được phép tính vào giá bán lẻ điện bình quân.
AN HIỀN