Đề xuất dùng thẩm phán Việt tại Trung tâm Tài chính quốc tế

5 giờ trướcBài gốc

Trong văn bản gửi Tòa án Nhân dân tối cao, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã đưa ra các phân tích và kiến nghị chi tiết về 6 vấn đề cốt lõi của Dự thảo Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế nhằm xây dựng một cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả, hiện đại và đáng tin cậy.

Thứ nhất, nên cho phép các bên lựa chọn áp dụng luật nước ngoài

Về việc áp dụng pháp luật (Điều 4), dự thảo đưa ra hai phương án: cho phép các bên lựa chọn luật nước ngoài, án lệ, tập quán quốc tế (phương án 1) hoặc chỉ giới hạn trong hệ thống thông luật (phương án 2).

VCCI cho rằng, phương án 1 là hợp lý hơn vì phạm vi pháp luật áp dụng rộng, không bị giới hạn, thể hiện quyền tự do thỏa thuận của các bên và phù hợp với tính đa dạng của các giao dịch quốc tế.

Tuy nhiên, VCCI chỉ ra một điểm chưa rõ trong dự thảo: trường hợp luật nước ngoài được chọn trái với nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam thì sẽ áp dụng luật nào thay thế. VCCI đề nghị bổ sung quy định này để bảo đảm tính rõ ràng.

Thứ 2, đề xuất thẩm phán là công dân Việt Nam, kết hợp hội đồng chuyên gia

Về tiêu chuẩn thẩm phán (Điều 8), VCCI ủng hộ phương án thẩm phán là công dân Việt Nam (phương án 2) thay vì có cả người nước ngoài (phương án 1).

Ảnh minh họa.

Lý giải cho đề xuất này, VCCI cho rằng, tòa án nhân dân là cơ quan thực hiện quyền tư pháp của Nhà nước Việt Nam, do đó việc bổ nhiệm thẩm phán nước ngoài có thể chưa phù hợp với tính chất này. Việt Nam có nguồn nhân lực chất lượng cao, am hiểu kinh tế, đầu tư và ngoại ngữ tốt. Nếu có cơ chế tuyển dụng thông thoáng, đội ngũ này hoàn toàn có thể đáp ứng yêu cầu.

Thay vì bổ nhiệm thẩm phán nước ngoài, VCCI đề xuất học hỏi mô hình của các tòa án và trọng tài quốc tế bằng cách thành lập Hội đồng chuyên gia để tham vấn. Cơ chế này sẽ giúp thẩm phán Việt Nam nâng cao chất lượng xét xử, bảo đảm tính chính xác và hiệu quả, đồng thời thúc đẩy việc đào tạo đội ngũ thẩm phán trong nước.

Thứ 3, làm rõ thẩm quyền liên quan đến trọng tài quốc tế

Về thẩm quyền của Tòa án chuyên biệt (Điều 12), VCCI ủng hộ phương án thu hẹp (phương án 1) vì đây là mô hình mới, cần sự thận trọng trong giai đoạn đầu.

Tuy nhiên, VCCI lưu ý một nguy cơ xung đột thẩm quyền liên quan đến trọng tài. Quy định hiện tại có thể trao quyền cho Tòa án chuyên biệt đối với cả những vụ tranh chấp mà các bên đã thỏa thuận chọn địa điểm trọng tài ở nước ngoài.

Để tránh tình trạng này, VCCI đề nghị sửa đổi theo hướng: Tòa án chuyên biệt chỉ có thẩm quyền đối với các yêu cầu liên quan đến trọng tài khi các bên lựa chọn địa điểm trọng tài là Việt Nam.

Thứ 4, cần linh hoạt về ngôn ngữ tố tụng

Dự thảo quy định cứng tiếng Anh là ngôn ngữ sử dụng trước tòa (Điều 13). VCCI cho rằng điều này là cứng nhắc. Để tôn trọng quyền tự quyết của các bên, VCCI đề nghị cho phép các bên được tự do thỏa thuận lựa chọn ngôn ngữ tố tụng phù hợp, có thể là tiếng Anh, tiếng Việt hoặc song ngữ Anh-Việt.

Thứ 5, không cần sự tham gia của viện kiểm sát

Về thành phần xét xử (Điều 14), VCCI ủng hộ phương án không quy định hoạt động kiểm sát của viện kiểm sát. Theo VCCI, điều này phù hợp với mô hình tòa án tại các trung tâm tài chính quốc tế trên thế giới.

Thứ 6, xây dựng biểu phí tố tụng minh bạch, công khai

Về án phí, lệ phí (Điều 21), VCCI nhận định cả hai phương án trong dự thảo đều có hạn chế, chưa minh bạch và chưa phản ánh đúng tính chất phức tạp của tranh chấp quốc tế.

VCCI đề nghị xây dựng một biểu phí tố tụng rõ ràng, công khai và cập nhật định kỳ, tham khảo từ mô hình của Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC). Biểu phí này cần phản ánh đúng chi phí thực tế để bảo đảm chất lượng dịch vụ tư pháp, tránh tình trạng phí quá thấp ảnh hưởng đến hoạt động của tòa án.

Minh Thu

Nguồn Doanh Nghiệp : https://doanhnghiepvn.vn/kinh-te/de-xuat-dung-tham-phan-viet-tai-trung-tam-tai-chinh-quoc-te/20251110092256804