Theo góp ý cho dự thảo quy định kiểm soát khí thải xe máy của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Đăng kiểm cho rằng việc triển khai đồng loạt từ ngày 1/1/2027 tại hai đô thị lớn là Hà Nội và TP.HCM sẽ tạo áp lực quá tải cho hệ thống kiểm định hiện có, gây ùn tắc và khó đảm bảo hiệu quả thực thi.
Do đó, Cục đề xuất phân kỳ triển khai theo các mốc cụ thể như sau: Từ 01/7/2027: Bắt đầu kiểm định khí thải đối với xe sản xuất trước năm 2008 (áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 1).
Từ 01/7/2029: Mở rộng kiểm định cho xe sản xuất từ năm 2008 đến hết năm 2016 (áp dụng mức 2).
Từ 01/01/2032: Áp dụng kiểm định với xe sản xuất từ năm 2017 đến trước năm 2026 (áp dụng mức 3).
Đối với các thành phố trực thuộc Trung ương như Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Thừa Thiên Huế, lộ trình triển khai tương tự nhưng lùi lại một năm.
Trong khi đó, các địa phương còn lại sẽ kiểm định khí thải mức 1 từ 01/01/2029 đối với xe sản xuất trước 2008, và áp dụng mức 2 từ 01/01/2031 cho xe sản xuất từ 2009 trở đi.
Theo tính toán, với lộ trình giãn nêu trên, trong hai năm đầu tiên triển khai, hệ thống kiểm định tại các địa phương cơ bản đáp ứng được nhu cầu thực tế.
Hiện nay, cả nước có hơn 70 triệu xe máy đang lưu hành, trong đó: 19,7 triệu xe sản xuất trước năm 2008; 21,5 triệu xe sản xuất trong giai đoạn 2009 - 2016; 23,5 triệu xe sản xuất từ năm 2017 đến nay.
Riêng Hà Nội và TP.HCM hiện đang chiếm số lượng lớn nhất, lần lượt 5,6 và 8,6 triệu xe.
Tuy nhiên, theo ước tính, để đáp ứng nhu cầu kiểm định khí thải theo lộ trình hiện hành của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, TP.HCM cần bổ sung khoảng 400 cơ sở kiểm định, Hà Nội cần thêm 340 cơ sở, cùng với hơn 700 đăng kiểm viên hạng 3 trở lên và số lượng tương đương thiết bị phân tích khí thải.
Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quy định mức khí thải theo hướng nâng cao dần tại các đô thị lớn nhằm tạo điều kiện để người dân có thời gian sửa chữa, nâng cấp hoặc thay thế phương tiện. Những xe không đạt chuẩn tại đô thị có thể được điều chuyển về khu vực nông thôn, nơi mật độ dân cư thấp hơn, nhằm tiếp tục khai thác hợp lý.
Ngoài ra, cần có chính sách hỗ trợ nhóm người thu nhập thấp trong việc thay thế phương tiện cũ, đồng thời Bộ Tài chính nên xem xét các ưu đãi về thuế và phí để khuyến khích người dân chuyển đổi phương tiện, cũng như thúc đẩy các cơ sở kiểm định đầu tư trang thiết bị phù hợp.
Việc cấp giấy chứng nhận kiểm định khí thải cũng cần thể hiện rõ mức tiêu chuẩn đạt được, từ đó giúp người dân sử dụng phương tiện phù hợp với từng vùng địa lý được phép lưu hành.
NH