Đề xuất HĐND TP Hà Nội được quyết định mức bồi thường, hỗ trợ, tái định cư gấp 2 lần quy định

một giờ trướcBài gốc

Sáng 8/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô.

Tăng phân cấp, phân quyền cho thành phố Hà Nội

Trình bày tờ trình dự thảo Nghị quyết về các cơ chế, chính sách đặc thù để triển khai các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự thảo được xây dựng với 7 nhóm cơ chế, chính sách. Trong đó, nhằm tăng phân cấp, phân quyền cho thành phố, rút ngắn thời gian phê duyệt, nâng cao tính chủ động nhưng vẫn bảo đảm giám sát chặt chẽ, dự thảo quy định HĐND thành phố và Chủ tịch UBND thành phố được quyết định, chấp thuận chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư công, PPP và dự án tư nhân mà không bị giới hạn về quy mô vốn, sử dụng đất hay yêu cầu di dân, tái định cư như quy định hiện hành.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tờ trình dự thảo Nghị quyết về các cơ chế, chính sách đặc thù để triển khai các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô.

Dự thảo nghị quyết cũng đưa ra các cơ chế nhằm kịp thời triển khai các dự án lớn, quan trọng; rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư, thực hiện đồng thời việc lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu theo hướng minh bạch, qua đó đẩy nhanh tiến độ, huy động hiệu quả nguồn lực công - tư. Đáng chú ý, trên địa bàn Hà Nội sẽ chỉ lập một quy hoạch tổng thể Thủ đô để cụ thể hóa quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng và tích hợp, lồng ghép nội dung của Quy hoạch Thủ đô và điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô.

Để tăng tính chủ động trong thu hồi đất và tạo nguồn lực thực hiện dự án, dự thảo nghị quyết quy định, khi có quy hoạch chi tiết được phê duyệt và có chủ trương triển khai của HĐND thành phố, UBND thành phố được sử dụng ngân sách để thực hiện dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư độc lập, trước khi phê duyệt chủ trương đầu tư.

Bên cạnh đó, dự thảo bổ sung trường hợp thu hồi đất ngoài các trường hợp theo Luật Đất đai; giao HĐND thành phố quyết định danh mục dự án thu hồi đất để phục vụ các dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, đồng thời cho phép tạm giao một phần đất trong phạm vi dự án để khởi công công trình.

Xử lý các điểm nghẽn cấp bách về ùn tắc giao thông, úng ngập, ô nhiễm môi trường

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, với các dự án cần triển khai ngay theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Đảng ủy Chính phủ và Ban Chấp hành Đảng bộ TP Hà Nội, HĐND thành phố được quyết định mức bồi thường, hỗ trợ, tái định cư gấp 2 lần quy định. Đối với các trường hợp khác, căn cứ thực tiễn và khả năng cân đối ngân sách, HĐND thành phố được quyết định mức bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cao hơn quy định hiện hành, nhưng không vượt quá 2 lần.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi trình bày báo cáo thẩm tra.

Dự thảo nghị quyết quy định, các dự án đầu tư mới, cải tạo công trình nhằm xử lý các điểm nghẽn cấp bách về ùn tắc giao thông, úng ngập, ô nhiễm môi trường, trật tự đô thị được áp dụng cơ chế đầu tư công khẩn cấp và lệnh xây dựng khẩn cấp theo quy định của pháp luật.

UBND TP Hà Nội được giao quyết định các biện pháp cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị, bao gồm phá dỡ các khu chung cư, nhà chung cư có công trình được kiểm định ở cấp nguy hiểm loại B và không đáp ứng yêu cầu về phòng cháy, chữa cháy, cấp - thoát nước, xử lý nước thải, cấp điện, giao thông nội bộ, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn trong khai thác, sử dụng. Trường hợp trên 75% chủ sở hữu nhà hoặc người sử dụng đất, tương đương ít nhất 75% diện tích đất trong khu vực cải tạo đồng thuận, UBND thành phố được quyết định biện pháp cưỡng chế phá dỡ.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho rằng, đối với các cơ chế, chính sách đặc biệt, có phạm vi tác động lớn như mở rộng trường hợp thu hồi đất (khoản 2 Điều 7), phân cấp thẩm quyền quyết định, chấp thuận đầu tư của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ cho TP Hà Nội (Điều 4), vượt trần tín dụng (khoản 2 Điều 8), cưỡng chế khi đạt 75% đồng thuận (khoản 4 Điều 10), để bảo đảm đủ cơ sở pháp lý, chính trị, đề nghị báo cáo cấp có thẩm quyền, đồng thời đánh giá kỹ tác động pháp lý, kinh tế, xã hội, bảo đảm không phát sinh khiếu kiện, khiếu nại phức tạp, ảnh hưởng đến ổn định xã hội và niềm tin của người dân, phù hợp với Hiến pháp và chủ trương của Đảng.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất chủ trương tích hợp Quy hoạch Thủ đô và Quy hoạch chung Thủ đô thành một quy hoạch thống nhất; đề nghị rà soát với dự án Luật Quy hoạch và Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn để xác định rõ vị trí, tính thứ bậc và mối quan hệ của Quy hoạch tổng thể Thủ đô, tránh chồng chéo, khoảng trống pháp lý; đồng bộ với Luật Đất đai và các luật có liên quan. Ngoài ra, đề nghị nghiên cứu tích hợp nội dung này trong các dự án luật có liên quan vì đây là vấn đề chung của các đô thị trực thuộc Trung ương, không chỉ riêng Hà Nội.

Tạo cơ chế chính sách đặc thù để phát triển nhưng phải kiểm soát, tránh tiêu cực

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, sáng 8/12, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để triển khai các dự án lớn tại địa bàn Thủ đô; dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết 98/2023 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 136/2024/QH15 về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Đà Nẵng.

Cơ chế, chính sách đặc thù phải đúng đối tượng, đúng mục đích, tránh lợi ích nhóm

Phát biểu về những cơ chế, chính sách đặc thù để triển khai các dự án lớn tại địa bàn Thủ đô, một số đại biểu cho rằng, nhiều dự án quan trọng của Hà Nội chưa đạt được tiến độ như mong muốn do vướng mắc về thủ tục đầu tư, quy hoạch chồng chéo, công tác giải phóng mặt bằng phức tạp và cơ chế huy động nguồn lực còn hạn chế.

Cụ thể, đại biểu Nguyễn Thị Lan (đoàn Hà Nội) đánh giá cao dự thảo nghị quyết ở tính đột phá nhưng có kiểm soát chặt chẽ; đề nghị cần tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa Trung ương và thành phố, nhất là với các dự án có tác động liên vùng, liên ngành. Trong quá trình thực hiện, cần quan tâm đến quyền lợi chính đáng của người dân, của tổ chức, cần công khai thông tin truyền thông sớm và đầy đủ tới người dân để tạo sự đồng thuận và chia sẻ ngay từ đầu. Cùng với đó, cần theo dõi, đánh giá thường xuyên quá trình thí điểm, kịp thời điều chỉnh những bất cập phát sinh đối với tinh thần thí điểm có kiểm soát.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan đề nghị quan tâm đến quyền lợi chính đáng của người dân, của tổ chức, cần công khai thông tin truyền thông sớm và đầy đủ tới người dân để tạo sự đồng thuận.

Đồng thuận về việc cho phép áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn và trình Quốc hội thông qua Nghị quyết này, đại biểu Lê Hữu Trí (đoàn Khánh Hòa) cho rằng cơ chế trong nghị quyết mang tính đột phá cao, vượt trội và có sự tác động lớn đến nhiều đối tượng trong xã hội, liên quan đến nhiều lĩnh vực quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội và tái thiết Thủ đô. Tuy nhiên, để tránh chồng chéo, gây ra xung đột pháp luật, cần rà soát kỹ lưỡng để bảo đảm tính nguyên tắc, chỉ quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội, phù hợp, thực sự cần thiết để thực hiện các dự án lớn quan trọng trên địa bàn Thủ đô thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội nhưng chưa có luật điều chỉnh hoặc khác với quy định của luật hiện hành. Các cơ chế, chính sách phải có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với thực tiễn nguồn lực yêu cầu phát triển của Thủ đô, bảo đảm tuân thủ các quy định của Hiến pháp năm 2013, phù hợp với cam kết điều ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia ký kết.

“Nếu các cơ chế, chính sách này được thực hiện đúng đối tượng, đúng mục đích, công khai, minh bạch, bảo đảm hài hòa lợi ích người dân, Nhà nước và doanh nghiệp, không để thất thoát, lãng phí, lợi ích nhóm thì sẽ là hành lang pháp lý tạo thuận lợi, tăng tính chủ động, linh hoạt cho Hà Nội từng bước giải quyết các điểm nghẽn, tạo động lực, đột phá mới cho Hà Nội triển khai các nhiệm vụ xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô trong vòng 5 năm tới” - đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu Lê Hữu Trí đề nghị Chính phủ, TP Hà Nội cần rà soát, đánh giá kỹ lưỡng sự tác động của cơ chế, chính sách đối với các giai tầng xã hội và những kẽ hở có thể phát sinh tiêu cực.

Vì vậy, đại biểu Lê Hữu Trí đề nghị Chính phủ, TP Hà Nội cần rà soát, đánh giá kỹ lưỡng sự tác động của cơ chế, chính sách đối với các giai tầng xã hội và những kẽ hở có thể phát sinh tiêu cực, tham nhũng để ban hành các quy định; xác định rõ trách nhiệm của từng cấp, từng ngành, đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai và thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các cơ chế, chính sách. Đồng thời ban hành các trình tự, thủ tục chặt chẽ, bảo đảm kiểm soát được nguồn lực, phòng ngừa và kiểm soát được rủi ro và xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân có hành vi trục lợi cơ chế, chính sách để xảy ra tiêu cực, tham nhũng…

Cơ chế phải đủ mở, “để trong đủ thông, ngoài đủ thoáng”

Về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) bày tỏ đồng tình với các cơ chế đề xuất trong dự thảo Nghị quyết nhưng cho rằng những cơ chế này chưa đủ mạnh để TP Hồ Chí Minh thực sự sáng tạo, bứt phá. Vì vậy, đại biểu đưa ra ba điểm cần chỉnh sửa. Thứ nhất, cần loại bỏ toàn bộ những quy định có thể khiến các cơ chế đặc thù không thực hiện được. Ví dụ, ngay khoản đầu tiên đã nêu: HĐND thành phố được quyền sử dụng ngân sách địa phương để làm nhiều nhiệm vụ nhưng cuối cùng lại thêm cụm từ "tuân thủ theo quy định pháp luật". Nếu quy định như vậy thì các cơ chế đặc thù phía trên không còn ý nghĩa, vì cuối cùng vẫn phải làm theo quy định chung hiện hành. Trong dự thảo hiện có rất nhiều đoạn như vậy, làm giảm hiệu lực của các cơ chế mới.

Đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị cơ chế phải đủ mở, “để trong đủ thông, ngoài đủ thoáng” thì mới có thể xây dựng và phát triển được.

Thứ hai, dự thảo Nghị quyết đang liệt kê cụ thể những việc cần phải làm và liệt kê danh sách các dự án cần ưu tiên chiến lược. Đại biểu cho rằng cách làm này sẽ phát sinh bất cập là sau khi nghị quyết được thông qua, chắc chắn sẽ xuất hiện thêm nhu cầu mới, loại hình dự án mới và khi đó lại phải xin điều chỉnh tiếp; đề nghị dự thảo nghị quyết không nên liệt kê cứng các danh mục, mà thay vào đó chỉ đưa ra nguyên tắc và tiêu chí, còn việc quyết định cụ thể giao cho HĐND thành phố, tương tự cách xây dựng nghị quyết của Hà Nội.

Đồng quan điểm, đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Lâm Đồng) đánh giá dự thảo nghị quyết lần này đã đưa ra nhiều quy định mở, tạo điều kiện cho cả hai thành phố được chủ động quyết định và thực hiện nhiều công việc. Tuy nhiên, ở cuối nhiều nội dung lại ghi “thực hiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành” như pháp luật về đầu tư hoặc các luật hiện hành khác. Điều này làm mất tính đặc thù, làm giảm ý nghĩa và hiệu quả của cơ chế ưu tiên.

“Thực tế, báo cáo tổng kết thực hiện Nghị quyết 98 đã chỉ ra rằng nhiều vấn đề vẫn phải xin ý kiến Trung ương do bị ràng buộc bởi quy định pháp luật hiện hành, dẫn đến mất nhiều cơ hội bứt phá và làm chậm tiến trình phát triển của thành phố” – đại biểu dẫn chứng và đề nghị cần nghiên cứu sửa đổi một cách căn bản, loại bỏ những nội dung đang tạo thành “điểm thắt” trong quá trình thực hiện Nghị quyết 98. Đặc biệt, Quốc hội đã giao nhiệm vụ hình thành trung tâm tài chính quốc tế tại địa phương này nên cơ chế phải đủ mở, “để trong đủ thông, ngoài đủ thoáng” thì mới có thể xây dựng và phát triển được và cũng cần cơ chế giám sát chặt chẽ để mọi hoạt động được kiểm soát và điều chỉnh kịp thời.

Đà Nẵng cần đột phá quy hoạch đô thị gắn với giao thông công cộng

Đối với cơ chế đặc thù cho Đà Nẵng, đại biểu Dương Khắc Mai cho rằng một số nội dung của Nghị quyết 136 hiện hành đang bị bó hẹp bởi chính các quy định của pháp luật chuyên ngành, khiến “tính đặc thù chưa đủ mạnh để tạo đột phá”. Điểm nghẽn lớn nhất hiện nay chính là nhiều nội dung vẫn tiếp tục phải “xin ý kiến Trung ương”, trong khi mục tiêu của cơ chế đặc thù lại nhằm trao quyền tự chủ nhiều hơn cho địa phương. Từ đó, đại biểu đề nghị cần sửa đổi triệt để các điểm đang là “nút thắt thể chế”, đồng thời phải xác định rõ những nội dung nào cần vượt khác với quy định pháp luật hiện hành thì phải quy định ngay trong nghị quyết, thay vì tiếp tục dẫn chiếu sang luật chuyên ngành.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đồng tình với đề xuất cho phép Đà Nẵng tự quyết các chỉ tiêu quy hoạch kỹ thuật tại các khu vực TOD, phát triển đa chức năng trên đất nhà ga và Depot.

Về việc phát triển đô thị Đà Nẵng theo mô hình TOD, nhiều đại biểu cho rằng, đây là mô hình hoàn toàn phù hợp với điều kiện Đà Nẵng. Cụ thể, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP Hồ Chí Minh) đồng tình với đề xuất cho phép Đà Nẵng tự quyết các chỉ tiêu quy hoạch kỹ thuật tại các khu vực TOD, phát triển đa chức năng trên đất nhà ga và Depot, cũng như giữ lại 100% nguồn thu phát sinh để tái đầu tư cho đường sắt đô thị. Đây được xem là cơ chế phù hợp với thông lệ quốc tế và tạo động lực hình thành các cực tăng trưởng mới.

Tuy nhiên, đại biểu cũng cảnh báo nếu không có yêu cầu đi kèm về hạ tầng xã hội và kiểm soát dân cư, rất dễ dẫn đến phát triển nóng, tự phát. Đồng thời phải minh bạch hóa toàn bộ cơ chế đất đai và tài chính, kiểm soát chất lượng quy hoạch và tăng trách nhiệm giải trình của HĐND. Đại biểu cũng đề nghị minh bạch hóa đất đai và tài chính, kiểm soát chất lượng quy hoạch và tăng trách nhiệm giải trình của HĐND. Và chỉ khi các yếu tố này được đảm bảo, cơ chế đặc thù mới được triển khai thực chất và hiệu quả.

Phương Thủy

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/thoi-su/de-xuat-hdnd-tp-ha-noi-duoc-quyet-dinh-muc-boi-thuong-ho-tro-tai-dinh-cu-gap-2-lan-quy-dinh-i790406/