Thành phố khuyến khích những cá nhân đủ điều kiện tự chuyển đổi phương tiện, đồng thời ưu đãi cho người thu nhập thấp chuyển đổi, còn lại thì hỗ trợ toàn bộ cho hộ nghèo.
Ngày 7/10, Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo báo cáo kết quả nghiên cứu về vùng phát thải thấp (Low Emission Zone - LEZ), lộ trình chuyển đổi và chính sách hỗ trợ phương tiện trong Đề án kiểm soát khí thải.
Theo ông Bùi Hòa An, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh, thành phố cần đi từng bước cụ thể, ưu tiên nhóm phương tiện dễ kiểm soát như xe buýt, xe công nghệ, sau đó mở rộng đến người dân, đơn vị công lập.
Tại hội thảo, các đơn vị tư vấn cho biết sau sáp nhập với quy mô dân số 14 triệu dân, TP Hồ Chí Minh đang chịu áp lực ô nhiễm lớn từ hơn 8 triệu phương tiện (1 triệu ô tô và 7,3 triệu xe máy hoạt động), nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình đạt 31 μg/m2 - gấp 6 lần khuyến cáo WHO. Mỗi năm, ô nhiễm gây thiệt hại kinh tế khoảng 3.000 tỷ đồng và làm tăng số ca tử vong.
Ông Bùi Hòa An, Phó giám đốc Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh, chủ trì Hội thảo báo cáo kết quả nghiên cứu vùng phát thải thấp. Ảnh: THU DUNG
Trên cơ sở đó, đề xuất LEZ được đưa ra và kỳ vọng triển khai từ 2026 tại khu trung tâm và tuyến Rừng Sác (Cần Giờ) nhằm hạn chế xe phát thải cao. Trong đó, giai đoạn 2027–2030 kiểm định khí thải xe máy; từ 2031, mở rộng vùng LEZ ra Vành đai 1. Đồng thời, thành phố cũng sẽ lắp 67 camera giám sát tự động, cảnh báo xe không đạt chuẩn.
Theo đề xuất, ba trụ cột chuyển đổi gồm: điện hóa phương tiện, vùng LEZ và hạ tầng chính sách. Thành phố sẽ ưu tiên nhóm xe phát thải cao như xe buýt, taxi, xe tải... với chính sách hỗ trợ tài chính, thuế, hành chính và hạ tầng.
Từ nay đến 2030, thành phố dự kiến mở mới 78 tuyến xe buýt sử dụng nhiên liệu sạch (2.849 xe), kết nối với mạng giao thông phi cơ giới. Giai đoạn sau, người dân và doanh nghiệp được khuyến khích chuyển đổi sang xe điện.
Một số chính sách hỗ trợ được đề xuất gồm: miễn 100% lệ phí trước bạ với xe điện hoạt động kinh doanh vận tải; miễn 50% phí bảo trì đường bộ với ô tô; miễn 50% lệ phí cấp đổi biển số xe điện.
Đối với cá nhân, hộ gia đình mua sắm xe máy mới, hỗ trợ tiền mặt trị giá 10% giá trị xe nhưng không quá 5 triệu đồng; bồi hoàn 70% giá trị còn lại của xe máy trong trường hợp thanh lý phương tiện; hỗ trợ 10% lãi suất vay mua xe...
Với các cá nhân, hộ gia đình, đề xuất hỗ trợ các hộ nghèo 100% chi phí chuyển đổi phương tiện, hộ cận nghèo hỗ trợ 80%, hộ thường khoảng 20%.
"Trên cơ sở đề xuất của tư vấn và ý kiến chuyên môn, chúng tôi cho rằng có thể chuyển đổi xanh trước đối với xe buýt, xe công nghệ... mà chúng ta chi phối được về mặt quản lý. Tiếp đến là vận động quần chúng nhân dân, cơ quan đơn vị công lập tham gia chuyển đổi”, ông An cho biết.
TP. Hồ Chí Minh đã xác định từ Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố, quá trình chuyển đổi giao thông xanh cần đảm bảo áp dụng chính sách "khuyến khích, hỗ trợ, ưu đãi" phù hợp nhất.
Theo đó, thành phố khuyến khích những cá nhân đủ điều kiện tự chuyển đổi phương tiện, đồng thời ưu đãi cho người thu nhập thấp chuyển đổi, còn lại thì hỗ trợ toàn bộ cho hộ nghèo. Mục tiêu hướng đến đảm bảo công bằng, ít gây xáo trộn cuộc sống của người dân, nhất là người thu nhập thấp.
Hằng Nguyễn