Ý tưởng làm cầu vượt biển Cần Giờ để kết nối với Vũng Tàu xuất hiện lần đầu tiên vào năm 2017, sau tám năm, dự án đã nhiều lần được mang ra bàn bạc về tính khả thi, sự cần thiết, tiềm năng và thách thức.
Tám năm với ý tưởng cầu vượt biển Cần Giờ
Mới đây, Sở Giao thông công chánh TP.HCM đã có văn bản gửi Sở Xây dựng TP.HCM và liên danh tư vấn lập đồ án điều chỉnh quy hoạch chung TP.HCM về tuyến đường ven biển phía nam khu vực TP.HCM. Trong đó nổi bật là đề xuất ba phương án làm tuyến đường ven biển phía nam trên địa bàn TP.HCM.
Theo quy hoạch TP.HCM thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, đường ven biển nối phía nam TP.HCM và ĐBSCL dài 941 km, đi qua chín tỉnh, TP gồm Kiên Giang, Cà Mau, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Trà Vinh, Bến Tre, Tiền Giang, TP.HCM, Bà Rịa-Vũng Tàu.
Vị trí đề xuất làm cầu vượt biển Cần Giờ trên bản đồ theo phương án 2 của Sở Giao thông công chánh TP.HCM về đường ven biển phía nam TP.HCM. Ảnh: TEDI
Trong đó, phương án 2 làm đường ven biển TP.HCM nhận được nhiều sự quan tâm. Cụ thể ở giai đoạn 1, sẽ đầu tư tuyến chính và đường kết nối với đường ven biển Bà Rịa-Vũng Tàu qua cầu vượt biển Cần Giờ. Phương án này rút ngắn khoảng 40 km so với quy hoạch ban đầu, tổng vốn hơn 55.800 tỉ đồng. Giai đoạn 2 tổng mức đầu tư khoảng 6.400 tỉ đồng. Tổng mức đầu tư cả hai giai đoạn là 62.231 tỉ đồng.
Trước đó, ý tưởng về một cây cầu vượt biển Cần Giờ xuất hiện lần đầu trong Hội nghị Quy hoạch phát triển Cần Giờ năm 2017, do Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đề xuất.
Những năm tiếp theo, hiệp hội này cũng đã nhiều lần gửi văn bản đề xuất UBND TP.HCM bổ sung cầu vượt biển Cần Giờ nối huyện Cần Giờ với TP Vũng Tàu (Bà Rịa-Vũng Tàu) vào Quy hoạch chung xây dựng TP.HCM giai đoạn 2021-2040, tầm nhìn đến năm 2060. Theo ý tưởng, cây cầu sẽ dài khoảng 17 km với độ tĩnh không lên tới 56 m để tàu biển quốc tế có thể ra vào thuận lợi.
Để xây dựng được cầu vượt biển Cần Giờ, cần phải bổ sung vào quy hoạch giao thông đồng bộ với cầu vượt qua sông Xoài Rạp, kết nối Cần Giờ với Gò Công (Tiền Giang) và tiếp tục nối với tỉnh Bến Tre. Việc kết hợp hai công trình này sẽ tạo thành một mạng lưới giao thông hoàn chỉnh, phát huy tối đa tiềm năng của Cần Giờ” - ông Châu lý giải.
Về phía địa phương, hồi năm 2019, UBND huyện Cần Giờ cũng có mong muốn trình UBND TP về dự án làm cầu vượt biển nối Vũng Tàu, để cùng với cầu Cần Giờ kết nối huyện với trung tâm TP.HCM, thay thế phà Bình Khánh.
Đến năm 2021, HoREA một lần nữa đề xuất làm cầu vượt biển Cần Giờ. Theo đó, đơn vị này đề nghị nghiên cứu bổ sung vào quy hoạch dự án cầu vượt biển Cần Giờ.
Có thể thấy tám năm qua, ý tưởng làm cầu vượt biển Cần Giờ nhiều lần được đề xuất và nhận được nhiều ý kiến khác nhau về tính khả thi, sự cần thiết trong bối cảnh hiện nay của TP.HCM.
Biểu tượng mới của TP.HCM?
Với vai trò là đơn vị đề xuất ý tưởng làm cầu vượt biển Cần Giờ lần đầu tiên vào năm 2017, trao đổi với PV, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), cho biết trên thực tế, việc kết nối Vũng Tàu với TP.HCM hiện nay chủ yếu dựa vào Quốc lộ 51 và khi đến cao tốc Long Thành - Dầu Giây, người dân mới có thể tiếp cận trung tâm TP. Để đáp ứng nhu cầu giao thông ngày càng gia tăng, TP.HCM đã quy hoạch và được phê duyệt dự án cầu Cát Lái, nối liền TP Thủ Đức với Nhơn Trạch (tỉnh Đồng Nai), tạo thêm một tuyến đường kết nối trực tiếp ra Vũng Tàu qua Quốc lộ 51.
“Tuy nhiên, với lưu lượng xe ngày càng lớn, cầu Cát Lái chỉ là một phần trong giải pháp. Chính vì vậy, HoREA đã đưa ra đề xuất ý tưởng xây dựng cầu vượt biển nối liền Cần Giờ và Vũng Tàu. Cửa biển Cần Giờ rộng đến 12 km, nếu thực hiện dự án này, cây cầu vượt biển không chỉ là công trình giao thông quan trọng, mà còn là một biểu tượng mới của TP.HCM. Đây sẽ là một điểm nhấn cảnh quan ấn tượng, góp phần nâng tầm đô thị, tạo dựng một kết nối giao thông không chỉ thuận lợi mà còn mang tính biểu tượng, khẳng định sự sáng tạo và tầm nhìn của TP trong tương lai” - ông Châu chia sẻ.
Lý giải thêm về đề xuất làm cầu vượt biển, chủ tịch HoREA cho biết yếu tố thuận lợi là TP.HCM đã triển khai dự án khu đô thị lấn biển Cần Giờ, với quy mô hơn 2.800 ha, biến nơi đây thành một trong những khu đô thị lớn nhất cả nước. Đồng thời, TP.HCM cũng đã được phê duyệt xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ với quy mô rất lớn, mang đến tiềm năng phát triển mạnh mẽ cho khu vực.
Từng có đề xuất làm hầm vượt biển
Lãnh đạo huyện Cần Giờ cho biết trước đây, khi nghiên cứu thực hiện khu đô thị lấn biển Cần Giờ, huyện Cần Giờ đã có ý tưởng đề xuất kết nối Cần Giờ với TP Vũng Tàu bằng cầu vượt biển dài 17 km hoặc hầm vượt biển dài 25 km. Theo đó, nếu làm hầm vượt biển thì từ khu đô thị lấn biển Cần Giờ đến Vũng Tàu chỉ khoảng 7 km đường chim bay, đó cũng là ý tưởng táo bạo của các nhà khoa học, chuyên gia.
Đây không phải là lần đầu tiên ý tưởng về hầm vượt biển nối hai địa phương này được nêu ra. Trước đó, trong buổi tọa đàm “Đi tìm mô hình đột phá phát triển cho huyện Cần Giờ - TP.HCM” do Sở QH-KT TP.HCM tổ chức ngày 17-4-2017, các chuyên gia cũng đưa ra câu chuyện về hầm vượt biển.
Trong buổi tọa đàm, các chuyên gia khoa học cũng đề xuất xây dựng một tuyến đường ngầm vượt biển nối Cần Giờ với Vũng Tàu dài khoảng 25 km.
Ngoài ra, HoREA cũng khẳng định để tối ưu hóa kết nối giữa khu đô thị, cảng biển và các tuyến giao thông huyết mạch, việc nâng cấp đường Rừng Sác cùng với tuyến cao tốc phía trên đường Rừng Sác để nối vào đường vành đai 3 là một yêu cầu cấp bách.
Điểm cuối của tuyến cao tốc trên cao cần kết nối trực tiếp với thị trấn Cần Thạnh (huyện Cần Giờ), nhằm tạo ra một mạng lưới giao thông hoàn chỉnh. Để phát huy tối đa giá trị của tuyến cao tốc này và kết nối liền mạch với cảng trung chuyển cũng như khu đô thị lấn biển thì việc xây dựng cầu vượt biển Cần Giờ là giải pháp cần thiết, ông Châu phân tích.
“Với các điều kiện kỹ thuật hiện nay, việc xây dựng cầu vượt biển Cần Giờ hoàn toàn khả thi. Tuy nhiên, khi triển khai cần đặc biệt lưu ý rằng cửa biển Cần Giờ là luồng vận chuyển của tàu biển quốc tế, với các tuyến tàu đi vào cảng Cái Mép - Thị Vải và cảng Cát Lái của TP.HCM. Vì vậy, khi thiết kế cầu phải tính toán kỹ lưỡng độ tĩnh không để đảm bảo tàu thuyền có thể qua lại thuận lợi, không gặp bất kỳ trở ngại nào” - ông Châu lưu ý.
Bên cạnh đó, theo ông Châu, việc tính toán tác động của biến đổi khí hậu trong khu vực cửa biển Cần Giờ cũng rất quan trọng, vì nơi đây thường xuyên xảy ra giông gió mạnh. Do đó, các yếu tố an toàn cho phương tiện lưu thông, đặc biệt trong điều kiện thời tiết khác nhau, cần được tính toán và thiết kế một cách tỉ mỉ, nhằm đảm bảo sự an toàn và hiệu quả lâu dài cho công trình.
“Có thể đầu tư kết hợp giữa cầu và hầm vượt biển nhưng mọi yếu tố kỹ thuật cần được tính toán kỹ lưỡng” - ông Châu nói.
Trước đây, HoREA cũng đã đề xuất và được đưa vào quy hoạch giao thông cầu vượt qua sông Xoài Rạp, kết nối Cần Giờ với tỉnh Tiền Giang, đây là bước quan trọng để xây dựng tuyến đường ven biển nối Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng...
Ý nghĩa quan trọng cho sự phát triển kinh tế biển
Liên quan đến đề xuất làm cầu vượt biển Cần Giờ, PGS-TS Vũ Tuấn Hưng, Phó Viện trưởng phụ trách Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ, có cái nhìn tổng thể về bức tranh hạ tầng của Cần Giờ trong tương lai và tiềm năng phát triển kinh tế biển.
Ông Hưng đánh giá trong bối cảnh cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ được hình thành, cần tính toán để làm sao có sự kết nối hỗ trợ, tính toán kỹ thuật về độ cao để tàu quốc tế có thể di chuyển qua luồng đường thủy vào các cảng biển thuận lợi. Đặc biệt, tàu có thể di chuyển vào các cảng sâu ở TP.HCM, Bà Rịa-Vũng Tàu, nếu không giải quyết được thì sẽ là gánh nặng cho đường bộ.
Trong ảnh là vị trí làm khu đô thị lấn biển Cần Giờ, nơi dự kiến làm cầu vượt biển Cần Giờ nối với Vũng Tàu. Ảnh: NGUYỄN TIẾN
“Để giải quyết bài toán đó, đường ven biển, cầu vượt biển… sẽ có ý nghĩa quan trọng cho sự phát triển kinh tế biển, đặc biệt là khu đô thị lấn biển Cần Giờ hình thành trong tương lai. Khu vực này sẽ tăng sự kết nối, tạo thành hệ sinh thái kinh tế biển một cách đầy đủ, với nhiều dịch vụ khác nhau, không chừng có thể hình thành trung tâm tài chính, gắn với kinh tế tuần hoàn, trung tâm giải trí, nghỉ dưỡng... liên thông giữa Bà Rịa-Vũng Tàu và TP.HCM hiện nay” - ông Hưng cho biết.
Theo ông Hưng, con đường ven biển cùng cầu vượt biển sẽ có nhiều thuận lợi để phát triển kinh tế biển, song những vấn đề hiện hữu hiện nay của Cần Giờ cũng cần tính toán.
“Cụ thể, khu dự trữ sinh quyển đang được quan tâm và bảo tồn. Vì vậy, cần thành lập trung tâm tài chính xanh; bản thân cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ cũng là cảng xanh... như vậy sẽ đảm bảo phát triển kinh tế mạnh mẽ, phát triển môi trường. Như vậy, các định hình sắp tới cần thống nhất định hình, chủ trương và thống nhất với nền tảng kinh tế xanh, bảo tồn, phát triển bền vững” - ông Hưng góp ý.
Bên cạnh đó, ông Hưng cũng cho rằng khi có một dự án kết nối mới được triển khai thì cũng cần có sự kết nối liên thông đồng bộ để phát huy dự án một cách hiệu quả. Sau khi nghiên cứu, tính khả thi của dự án cần có các đề án cụ thể từ tác động môi trường, xã hội và kinh tế và cần sớm bổ sung vào quy hoạch.
“Hiện cơ chế, thể chế đang rất thuận lợi, chúng ta hoàn toàn có thể thay đổi để phát huy hiệu quả mang tính cục diện, với quyết tâm và quyết liệt. Chúng ta hoàn toàn có thể điều chỉnh, bổ sung với sự tính toán kỹ càng” - PGS-TS Vũ Tuấn Hưng nhấn mạnh.
Còn theo TS Võ Kim Cương, nguyên Phó Kiến trúc sư trưởng TP.HCM, cho biết trong bối cảnh giao thông nội đô TP.HCM còn chật hẹp, vấn đề về ùn tắc chưa giải quyết xong, dẫn đến chưa tạo được sức hút cho đô thị này thì đề xuất làm cầu vượt biển Cần Giờ cần được cân nhắc.
Theo ông Cương, việc các đơn vị đề xuất làm cầu vượt biển Cần Giờ cũng với mục tiêu, mong muốn phát triển Cần Giờ xứng tầm hơn. Song từ ý tưởng đến thực tiễn triển khai là một đoạn đường dài, cần có nhiều yếu tố cộng hưởng mới có thể thành công. Trong đó có ba yếu tố tiên quyết cần nghiên cứu là thời điểm triển khai, nguồn lực triển khai và bối cảnh thực tiễn.
“Không thể phủ nhận rằng việc đầu tư cầu vượt biển Cần Giờ là ý tưởng táo bạo, nếu làm được có khả năng hỗ trợ việc phát triển khu đô thị mới Cần Giờ trong tương lai. Song cùng với đó dự án xây cầu Cần Giờ thay phà Bình Khánh vẫn chưa khởi công, cần đặt ra bài toán xem xét kỹ hơn” - ông Cương nói.
Ông Cương cho rằng việc có nên triển khai dự án cầu vượt biển Cần Giờ hay không khó có đáp án trong ngày một ngày hai, bởi lẽ có rất nhiều nội dung cần được nghiên cứu, đánh giá, so sánh tỉ mỉ, suy nghĩ kỹ lưỡng.
“Nếu các đơn vị liên quan đã xem xét kỹ càng các yếu tố kể trên và vẫn có căn cứ xác định rằng TP.HCM cần cầu vượt biển Cần Giờ để phát triển trong tương lai thì khi đó dự án này mới nên thực hiện” - ông Cương đánh giá.
NHƯ NGỌC - ĐÀO TRANG