Đề xuất lập Quỹ phòng, chống ngập úng đô thị gắn ứng phó biến đổi khí hậu

2 giờ trướcBài gốc

Đây là đề xuất được nêu ra tại Tọa đàm “Ngập úng đô thị - hiện trạng, nguyên nhân và giải pháp”, do Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng, Bộ Xây dựng phối hợp Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ tổ chức sáng 29/10.

Toàn cảnh tọa đàm.

Theo Cục trưởng Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng Tạ Quang Vinh, thời gian qua, do biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan, tình hình ngập úng, ngập lụt nặng nề tại các đô thị trên phạm vi nhiều tỉnh, thành phố liên tục xảy ra gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của người dân, trong đó có Hà Nội, một số tỉnh phía Bắc và một số tỉnh, thành phố khu vực miền Trung.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngập úng. Về khách quan, do biến đổi khí hậu, hiện tượng thời tiết cực đoan ngày một tăng như bão, mưa kéo dài với cường độ rất lớn tập trung trong khoảng thời gian ngắn, lượng mưa vượt quá tần suất thiết kế hệ thống thoát nước đô thị.

Về nguyên nhân chủ quan, Cục trưởng Tạ Quang Vinh cho rằng, tốc độ đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ nên hệ thống hạ tầng kỹ thuật nói chung và hệ thống thoát nước nói riêng của các đô thị không theo kịp, đặc biệt là hệ thống thoát nước mưa, hệ thống thu gom và xử lý nước thải sinh hoạt của người dân.

Bên cạnh đó, mật độ bao phủ của mạng lưới đường ống thoát nước của đô thị dù khá cao, khoảng 90%, đối với khu vực ngoài đô thị đạt khoảng 50 – 60% song tỷ lệ đường cống thoát nước trên đầu người của một số đô thị lớn còn thấp so với các đô thị trên thế giới. Mạng lưới đường ống thoát nước còn chắp vá, thiếu đồng bộ nên khả năng tiêu thoát nước của hệ thống thoát nước còn nhiều hạn chế, chưa thích ứng được với lượng mưa cường độ cao và tình hình mưa lũ bất thường.

Cục trưởng Cục Kết cấu hạ tầng xây dựng Tạ Quang Vinh phát biểu.

Cũng theo Cục trưởng Tạ Quang Vinh, tính đến tháng 6/2025, cả nước có 83 nhà máy xử lý nước thải đô thị đang vận hành ở hơn 50 đô thị, với tổng công suất thiết kế là 2,064 triệu m3/ngày, công suất thực tế khoảng 1,1 triệu m3/ngày. Tuy nhiên, còn nhiều nhà máy xử lý nước thải tại các đô thị đang hoạt động chưa hết công suất thiết kế; tỷ lệ đấu nối của hộ thoát nước vào hệ thống thoát nước tập trung chưa cao.

Ngoài ra, công tác lập, thực hiện dự án đầu tư theo quy hoạch thoát nước được duyệt còn hạn chế; hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về hiện trạng hệ thống thoát nước, xử lý nước thải chưa đầy đủ; khó khăn liên quan đến giá dịch vụ thoát nước tại nhiều địa phương…

Theo các đại biểu, ngập úng đô thị không chỉ ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của người dân mà còn tác động tới sự phát triển bền vững, do vậy cần có giải pháp mang tính tổng thể, căn cơ.

Theo đó, cần hoàn thiện quy hoạch chung, quy hoạch chuyên ngành về thoát nước; ưu tiên đầu tư hệ thống cống bao, hồ điều hòa, trạm bơm, kênh tiêu ở các khu vực trọng điểm, từng bước chuyển từ thoát nước hỗn hợp sang thoát nước riêng.

Song song, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số để thu thập dữ liệu chính xác về hệ thống hạ tầng cấp thoát nước, hiện trạng úng ngập, sụt lún, thủy triều…, trên cơ sở đó có quy hoạch đúng, quy hoạch chuẩn và đề ra giải pháp phù hợp.

Các đại biểu tham dự tọa đàm.

Cùng với các giải pháp về kỹ thuật, cần hoàn thiện chính sách, sớm ban hành Luật Cấp, thoát nước cùng các nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành để tổ chức triển khai thực hiện. Bổ sung quy chuẩn, tiêu chuẩn, trách nhiệm của nhà đầu tư các dự án phát triển đô thị trong việc xây dựng các công trình chứa nước, tái sử dụng nước mưa, giảm tải cho hệ thống thoát nước đô thị.

TS. Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ đề xuất, cần lập Ban chỉ đạo cấp quốc gia và địa phương, do lãnh đạo Chính phủ, lãnh đạo địa phương trực tiếp chủ trì, để xây dựng đề án phòng chống ngập lụt một cách bài bản. “Đây là yếu tố rất quan trọng”, ông nhấn mạnh.

Mặt khác, cần đẩy nhanh tiến độ điều chỉnh quy hoạch, triển khai các dự án chống ngập lụt ở các thành phố lớn, “dứt khoát đẩy nhanh các dự án, công trình dở dang”; nâng cao năng lực quản lý, vận hành cấp thoát nước.

Trong bối cảnh nguồn lực của Nhà nước có hạn, cần huy động nguồn lực xã hội hóa, nguồn lực quốc tế để đầu tư cho công tác phòng, chống ngập lụt.

“Chính phủ cần xem xét sớm thành lập Quỹ phòng, chống ngập úng đô thị gắn với ứng phó biến đổi khí hậu ở cấp quốc gia, các địa phương sẽ đóng góp chung vào quỹ này”, TS. Cấn Văn Lực đề nghị.

Đan Thanh

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/de-xuat-lap-quy-phong-chong-ngap-ung-do-thi-gan-ung-pho-bien-doi-khi-hau-10393451.html