Trung tâm Quản lý giao thông công cộng (Sở Xây dựng TPHCM) vừa có báo cáo tóm tắt đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông thành phố, trong đó có đề xuất thí điểm thiết lập vùng phát thải thấp tại khu vực trung tâm vào năm 2026.
Trong đề án, Trung tâm Quản lý giao thông công cộng TPHCM đề xuất thí điểm vùng phát thải thấp tại khu vực trung tâm thành phố (khu vực này được giới hạn bởi 15 cây cầu và 17 tuyến đường).
Cụ thể, bao gồm các cầu: Điện Biên Phủ - Bùi Hữu Nghĩa, Bông (Đinh Tiên Hoàng), Hoàng Hoa Thám, Trần Khắc Chân, Kiệu (Hai Bà Trưng), Công Lý (Nam Kỳ Khởi Nghĩa), Lê Văn Sỹ, Nguyễn Văn Cừ, Ông Lãnh (Nguyễn Thái Học), Calmette, Khánh Hội, Nguyễn Hữu Cảnh, Thị Nghè.
Các tuyến đường trong vùng giới hạn gồm: Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Phúc Nguyên, Cách Mạng Tháng Tám, Cao Thắng, Lê Hồng Phong, 3 Tháng 2, Lý Thái Tổ, Ngô Gia Tự, Hồ Thị Kỷ, Trần Phú, An Dương Vương, Nguyễn Trãi, Phan Văn Trị, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Cảnh Chân, Trần Đình Xu.
Bản đồ vị trí dự kiến thiết lập vùng phát thải thấp khu vực trung tâm. Nguồn: Sở Xây dựng TPHCM
Giai đoạn đầu, ô tô thương mại không đạt chuẩn Euro 4 và xe máy kinh doanh dịch vụ dưới tiêu chuẩn Euro 2 sẽ bị hạn chế lưu thông. Xe tải hạng nặng chạy dầu diesel sẽ bị cấm hoàn toàn. TPHCM ưu tiên phương tiện không phát thải, thân thiện môi trường, sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, cùng các xe ưu tiên hoặc phương tiện được cơ quan có thẩm quyền cấp phép đặc biệt.
Để thực thi hiệu quả, TPHCM sẽ lắp đặt mạng lưới camera nhận dạng biển số tự động tại mọi lối vào/ra của vùng LEZ trong giai đoạn 2026 - 2032 với 58 camera.
Hệ thống ANPR sẽ đối chiếu biển số với cơ sở dữ liệu đăng kiểm quốc gia để xác định tiêu chuẩn khí thải. Đồng thời, TPHCM sẽ xử phạt tự động các trường hợp vi phạm được ghi nhận và gửi thông báo xử phạt điện tử đến chủ phương tiện.
Vị trí lắp đặt camera giám sát ANRP tại khu vực trung tâm. Nguồn: Sở Xây dựng TPHCM
Giai đoạn năm 2027 - 2032: TPHCM sẽ mở rộng đối tượng bao gồm các phương tiện xe môtô, xe gắn máy dưới tiêu chuẩn Euro 2 và xe ô tô dưới tiêu chuẩn Euro 4 lưu thông ở khu vực trung tâm TPHCM.
Từ năm 2032 trở đi, TPHCM sẽ nâng tiêu chuẩn khí thải đối với ô tô, xe gắn máy lưu thông vào vùng phát thải thấp.
Đồng thời, triển khai mở rộng vùng phát thải thấp ra khu vực Vành đai 1, với ranh giới được xác định theo các tuyến đường sau:
Đoạn 1: Ngã 4 Linh Đông (nút giao Phạm Văn Đồng – Vành đai 2) – Vòng xoay Nguyễn Thái Sơn dài 8,5km, 12 làn xe (lộ giới 60m). Đoạn này đã hoàn thành, trùng với đường Phạm Văn Đồng. Đoạn 2: Từ đường Kinh Dương Vương đến đường Nguyễn Văn Linh. Đoạn này chỉ mới hoàn thiện đoạn vành đai trong, thuộc khu dân cư Tên Lửa (quận Bình Tân cũ).
Đoạn 2A: Vòng xoay Nguyễn Thái Sơn – ngã tư Bảy Hiền dài 4,8km. Đoạn này đi trùng với các tuyến đường: Bạch Đằng - Hồng Hà (2 tuyến đường 1 chiều song song mỗi tuyến lộ giới 20m), Trường Sơn (lộ giới 60m), Trần Quốc Hoàn (lộ giới 50m), Hoàng Văn Thụ (lộ giới 32m).
Đoạn 2B: Ngã tư Bảy Hiền – Hương Lộ 2 dài 4,7km. Gồm các tuyến: đường mới một đoạn nối từ ngã tư Bảy Hiền đến Thoại Ngọc Hầu (lộ giới 32m), đường Thoại Ngọc Hầu (lộ giới 40m), đường Hương lộ 2 (lộ giới 40m).
Đoạn 3: Hương lộ 2 – Nguyễn Văn Linh dài 8,4km (lộ giới 60m). Gồm các tuyến đường: Vành đai trong, Vành đai trong nối dài (đoạn 1 từ Hương lộ 2 đến đường số 29; đoạn 2 từ đường Kinh Dương Vương đến đường Nguyễn Văn Linh). Đoạn này chỉ mới hoàn thiện đoạn Vành đai trong thuộc KDC Tên Lửa (quận Bình Tân cũ).
Giai đoạn từ 2032 dự kiến sẽ có khoảng 200 camera được lắp đặt trong toàn thành phố.
Theo đề án, TPHCM mới (sau khi hợp nhất với tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương) có quy mô dân số khoảng 14 triệu người và hơn 1 triệu ô tô và 7,3 triệu xe máy. Giao thông đường bộ là nguồn phát thải chính, đóng góp tới 88% NOx, 99%CO, 79% SO2, và 88% bụi so với tổng phát thải giao thông của thành phố, gây thiệt hại kinh tế ước tính trên 3 nghìn tỷ đồng mỗi năm (chiếm 0,25% GRDP). Kết quả đo lường cho thấy nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình năm ở TPHCM là 31 µg/m³ cao gấp 6 lần so với khuyến cáo của WHO (5 µg/m³), trong đó GTVT đóng góp tới 40%.
Hữu Huy