Sáng 22.9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự án Luật Thương mại điện tử (TMĐT).
Bổ sung 8 nội dung mới
Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết sự xuất hiện nhiều mô hình kinh doanh mới, phức tạp, dẫn đến các chính sách, quy định về TMĐT đã bộc lộ một số tồn tại, hạn chế.
Các mô hình TMĐT mới chưa có quy định điều chỉnh riêng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ, vấn đề hàng giả, hàng cấm, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ chưa được kiểm soát triệt để. Hoạt động TMĐT xuyên biên giới phát triển nhanh chóng nhưng cũng tiềm ẩn nhiều phức tạp…
Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân
Theo ông Tân, dự thảo luật bổ sung pháp lý toàn diện các mô hình hoạt động TMĐT, từ việc bán hàng và cung cấp dịch vụ trực tiếp đến mô hình bán hàng nhiều bên tham gia; tăng cường các trách nhiệm của chủ quản nền tảng TMĐT trong việc rà soát, thông tin, hỗ trợ thu hồi sản phẩm, hàng hóa có khuyến tật, bảo vệ người tiêu dùng, lưu trữ thông tin giao dịch vụ phục vụ thanh tra, kiểm tra.
Mở rộng trách nhiệm của các nền tảng mạng xã hội có hoạt động TMĐT; bổ sung các trách nhiệm pháp lý của chủ quản nền tảng này trong việc ngăn chặn nguy cơ lạm dụng vị thế độc quyền, thao túng thuật toán gây thiệt hại, đảm bảo thúc đẩy đổi mới lành mạnh trong hệ sinh thái số.
Bổ sung việc định danh người bán hàng trong nước qua VNeID và người bán nước ngoài thông qua giấy tờ chứng minh tính hợp pháp nhằm định danh chính xác người bán và minh bạch các giao dịch qua TMĐT; trách nhiệm của các chủ thể tham gia hoạt động bán hàng livestream, tiếp thị liên kết trong việc định danh, minh bạch thông tin, lưu trữ và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Đối với hoạt động bán hàng livestream, dự thảo quy định rõ chủ quản nền tảng phải xác thực danh tính người livestream, công khai và thực hiện cơ chế, biện pháp kiểm soát theo thời gian thực nội dung bán hàng livestream.
Người bán phải cung cấp cho người livestream các tài liệu pháp lý chứng minh đáp ứng điều kiện.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự án Luật Thương mại điện tử
Với người livestream, dự luật quy định rõ không được cung cấp thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn về công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả, khuyến mại, chính sách bảo hành và các nội dung khác liên quan đến hàng hóa, dịch vụ.
Tránh “va chạm” với các luật liên quan
Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án Luật TMĐT, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết nội dung quy định tại dự thảo luật hiện còn có sự chồng lấn với quy định các luật, các dự án luật có liên quan.
Ông Mãi nhấn mạnh quan điểm việc hoàn thiện các quy định của pháp luật để bảo vệ tốt hơn quyền lợi người tiêu dùng; chống thất thu thuế, kiểm soát hàng giả, hàng cấm, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng kém chất lượng…
“Cơ quan soạn thảo cần báo cáo bổ sung, làm rõ tại tờ trình, báo cáo trình Quốc hội về dự án luật về những tồn tại, hạn chế, 'khoảng trống' trong các luật hiện hành và các dự án luật đang được đồng thời trình Quốc hội cần được khắc phục, bổ sung, hoàn thiện bởi các quy định riêng tại dự án Luật TMĐT”, ông Mãi nói.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cũng nhấn mạnh cần định vị vị trí luật thương mại điện tử trong hệ thống pháp luật, để không “va chạm” với các luật khác có liên quan.
Đặc biệt, cả dự thảo Luật Thương mại điện tử và Luật Chuyển đổi số đều sẽ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10 sắp tới. Trong đó, có một số nội dung trùng lắp như kinh tế số nền tảng, do đó đề nghị cơ quan soạn thảo lưu ý rà soát.
Ông Huy cũng nêu vấn đề quan trọng thúc đẩy TMĐT bao gồm: Hệ thống thanh toán số rất tốt, tạo niềm tin của người tiêu dùng trên hệ thống mạng (an ninh an toàn, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng), và vấn đề kho bãi vận chuyển, logistic.
“Ba vấn đề này “va chạm” với nhiều luật có liên quan, như ngân hàng, tín dụng, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Do đó, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu kĩ, để trong phạm vi điều chỉnh cần lựa chọn các khoảng trống để quy định ở tầm luật, vì nếu thì khi Chính phủ xây dựng Nghị định sẽ bị vướng”, ông Huy băn khoăn.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, thượng tướng Lê Tấn Tới nhấn mạnh hoạt động TMĐT trên thực tế đặt ra yêu cầu phải đảm bảo an ninh mạng, an toàn thông tin. Việc kiểm soát các hàng hóa, giao dịch kinh doanh có điều kiện hoặc hàng hóa cấm kinh doanh theo quy định của pháp luật thì cần nghiên cứu một cách chi tiết, thận trọng.
Lấy dẫn chứng các mặt hàng như vũ khí quân dụng, trang thiết bị khí tài, phương tiện chuyên dùng quân sự, cùng nhiều vấn đề liên quan như phòng chống rửa tiền, dữ liệu cá nhân, bí mật nhà nước, ông Tới đề nghị ban soạn thảo trao đổi thêm với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng về lĩnh vực này để hoàn chỉnh luật.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Lâm Văn Mẫn đề nghị đảm bảo hạ tầng số, hạ tầng thương mại điện tử quốc gia, hỗ trợ phát triển hạ tầng số, hạ tầng thương mại điện tử ở miền núi, biên giới, hải đảo, vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn là yêu cầu cấp thiết.
Thường trực Hội đồng Dân tộc cũng đề nghị luật không tạo ra rào cản đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, khuyến khích tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và sự tham gia tích cực của khu vực tư nhân trong quá trình phát triển thương mại điện tử.
Song song đó, nghiên cứu các quy định về phân loại đối với nền tảng quy mô lớn, vừa và nhỏ nhằm tạo cơ hội kinh doanh linh hoạt, sáng tạo phát triển, tránh tình trạng áp dụng đồng nhất các điều kiện khắt khe cho các loại hình doanh nghiệp.
Lam Thanh