ĐBQH Dương Khắc Mai (đoàn Lâm Đồng)
Chiều 27-10, Quốc hội thảo luận về dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp. Theo Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội Lê Tấn Tới, dự thảo Luật đã được tiếp thu, chỉnh lý gồm 6 Chương và 36 Điều.
Trong đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo nghiên cứu, chỉnh lý Chương III quy định các biện pháp áp dụng trong tình trạng khẩn cấp tương ứng với 3 loại tình trạng khẩn cấp. Cụ thể, dự thảo Luật quy định 3 loại tình trạng khẩn cấp gồm: khi có thảm họa; về an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội; về quốc phòng. Tương ứng với các loại tình trạng khẩn cấp là các biện pháp phù hợp.
Thảo luận tại phiên họp, ĐBQH Dương Khắc Mai (đoàn Lâm Đồng) cho rằng, về tình trạng khẩn cấp, quy định tại dự thảo Luật mới dừng ở việc mô tả định tính, chưa nêu rõ tiêu chí định lượng, cơ chế thẩm định liên ngành.
Ông Mai phân tích, pháp luật hiện hành đã có nhiều đạo luật điều chỉnh các tình huống khẩn cấp khác nhau như Luật Phòng thủ dân sự, Luật Quốc phòng, Luật An ninh quốc gia, Luật Phòng chống thiên tai, Luật Phòng chống dịch bệnh. Do đó, nếu không làm rõ ranh giới giữa các loại khẩn cấp thì rất dễ xảy ra xung đột, chồng chéo về thẩm quyền.
Về nguyên tắc hoạt động trong tình trạng khẩn cấp, Điều 3 dự thảo luật quy định người ra quyết định trong tình trạng khẩn cấp không phải chịu trách nhiệm nếu hành động vì mục đích chính đáng, không vụ lợi. Đại biểu Dương Khắc Mai góp ý, việc miễn trách nhiệm chỉ nên áp dụng khi người có thẩm quyền hành động đúng quy định, dựa trên thông tin khách quan, có báo cáo giải trình sau khi kết thúc tình trạng khẩn cấp, nhằm đảm bảo minh bạch và ngăn ngừa lợi dụng.
Về các hành vi bị nghiêm cấm trong tình trạng khẩn cấp (Điều 5 dự thảo luật), đại biểu Nguyễn Tâm Hùng đề nghị xem xét bổ sung hành vi bị cấm theo hướng “không được lợi dụng tình trạng khẩn cấp để lạm quyền, sử dụng vũ lực trái thẩm quyền” nhằm bảo đảm sự cân bằng giữa quyền hạn của lực lượng thi hành công vụ và quyền, lợi ích hợp pháp của người dân….
Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng phát biểu tại Quốc hội
Giải trình làm rõ thêm một số ý kiến của ĐBQH nêu ra tại phiên thảo luận, Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, Ban soạn thảo dự án luật này thống nhất đề xuất luật có hiệu lực từ ngày 1-7-2026, sớm hơn 6 tháng so với dự kiến, để đồng bộ với Luật Phòng thủ dân sự - vốn đang phát huy hiệu quả trong công tác ứng phó thiên tai, mưa bão.
Ban soạn thảo cũng thống nhất với đề xuất giao Chính phủ quy định cụ thể cơ chế phối hợp liên ngành, liên cấp trong quản lý, ứng phó tình trạng khẩn cấp, để bảo đảm linh hoạt, hiệu quả và thống nhất với các luật chuyên ngành.
“Chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu, để Thủ tướng có thể ban hành lệnh hoặc báo cáo các cấp có thẩm quyền, bảo đảm việc huy động lực lượng, sử dụng phương tiện và áp dụng biện pháp ứng phó trong ba lĩnh vực đã nêu, được nhanh chóng, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu thực tế” - Bộ trưởng Phan Văn Giang nhấn mạnh.
Tiến Hưng