Ngày 22-9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (sửa đổi toàn diện Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí).
Ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: Hồ Long
Trình bày tờ trình, Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng cho biết dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí quy định cụ thể 7 nhóm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức và 6 nhóm quyền, trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức trong khu vực Nhà nước.
Việc người đứng đầu cơ quan, tổ chức phải chịu trách nhiệm cá nhân trong trường hợp không thực hiện hoặc thực hiện không đúng quy định pháp luật về phòng, chống lãng phí hoặc để xảy ra hành vi gây lãng phí trong phạm vi cơ quan, tổ chức và lĩnh vực được giao quản lý được đặc biệt nhấn mạnh. Ví dụ, không ban hành, chậm ban hành hoặc không tổ chức triển khai thực hiện chương trình, kế hoạch tiết kiệm, chống lãng phí trong phạm vi cơ quan, tổ chức và lĩnh vực được giao quản lý; không ban hành, chậm ban hành hoặc ban hành văn bản trái pháp luật, gây lãng phí; không báo cáo hoặc chậm báo cáo, báo cáo không đầy đủ thông tin theo quy định, yêu cầu của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền…
Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng trình bày tờ trình. Ảnh: Hồ Long
Dự thảo luật nêu 9 nhóm hành vi gây lãng phí và 9 nhóm hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí để đảm bảo có đầy đủ cơ chế xử lý đối với một số hành vi mà luật hiện hành chưa quy định.
Đồng thời, bổ sung nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết từng hành vi gây lãng phí, hành vi vi phạm cụ thể và chế tài xử lý kỷ luật tương ứng đối với người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị và cá nhân liên quan trong trường hợp thực hiện hành vi vi phạm hoặc hành vi gây lãng phí...
Quy định rõ nguyên tắc xử lý kỷ luật, miễn nhiệm hoặc từ chức khi để xảy ra lãng phí nghiêm trọng
Về phía cơ quan thẩm tra, ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, đề nghị bổ sung một khoản quy định nguyên tắc "Việc đánh giá tiết kiệm, chống lãng phí phải dựa trên tiêu chuẩn, định mức do cơ quan có thẩm quyền ban hành, kết hợp đánh giá tổng thể về kết quả thực hiện nhiệm vụ, chất lượng đầu ra, hiệu quả sử dụng nguồn lực và tác động xã hội".
Về trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân, cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu, quy định về trách nhiệm giải trình; cơ chế khuyến khích và bảo vệ người cung cấp thông tin, người đấu tranh chống lãng phí; phân định trách nhiệm cá nhân, trách nhiệm liên đới; quy định rõ nguyên tắc xử lý kỷ luật, miễn nhiệm hoặc từ chức khi để xảy ra lãng phí nghiêm trọng trong phạm vi quản lý; cơ chế tham vấn, giám sát của nhân dân.
Cơ quan này cũng đề nghị bổ sung nguyên tắc "việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí cần phân biệt rõ giữa hành vi gây lãng phí do thiếu trách nhiệm, vi phạm pháp luật với các rủi ro khách quan trong quá trình đổi mới, thực hiện cơ chế, chính sách thí điểm", nhằm tạo không gian pháp lý để cán bộ dám nghĩ, dám làm, không bị "đánh đồng" giữa thất bại trong thử nghiệm và sai phạm; vừa kiểm soát được lãng phí vừa khuyến khích tính chủ động, năng động của cán bộ, công chức.
Nhấn mạnh việc xử lý vi phạm trong thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí là nội dung quan trọng của luật, Ủy ban đề nghị nghiên cứu, quy định cụ thể về xử lý vi phạm và quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Theo đó, quy định rõ xử lý vi phạm đối với tổ chức, cá nhân và người đứng đầu trong trường hợp để xảy ra sai phạm và quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại của tổ chức, cá nhân, trách nhiệm liên đới của người đứng đầu. Bên cạnh đó, đề nghị cần quy định trong luật hoặc giao Chính phủ quy định những trường hợp gây lãng phí phải bồi thường, mức bồi thường.
Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho rằng lãng phí về nguồn lực là lãng phí về thời cơ, nhân lực, cơ hội để đầu tư phát triển kinh tế đất nước. Có tình trạng thờ ơ khi nhìn thấy những công trình, phần việc lãng phí kiểu "Cha chung không ai khóc". Câu chuyện này tồn tại rất nhiều trong xã hội, đó có phải là văn hóa thờ ơ, khi phát hiện lãng phí nhưng không có ý kiến, không có trách nhiệm phản ánh.
Theo ông Trần Quang Phương, những phản ánh về lãng phí, có thể đúng hoặc chưa đúng nhưng không ai phải chịu trách nhiệm, dẫn đến câu chuyện lãng phí tiếp tục kéo dài. Trước đây, Luật thiếu tính cụ thể, thể hiện kiểu "chép lại" những quy định chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước đưa vào dự thảo luật... Cho nên luật lần này phải thể chế hóa những quy định để thuận lợi trong việc thi hành.
Văn Duẩn