Sáng nay, 26-5, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật Tương trợ tư pháp về hình sự.
Về phạm vi tương trợ tư pháp về hình sự (Điều 8), Dự thảo Luật quy định 11 hình thức tương trợ tư pháp về hình sự giữa Việt Nam và nước ngoài. Ủy ban Pháp luật và Tư pháp (UBPLTP) của Quốc hội cơ bản tán thành việc tiếp tục kế thừa các hình thức tương trợ tư pháp về hình sự và bổ sung các hình thức tương trợ tư pháp khác về hình sự.
Tuy nhiên, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc quy định tại khoản 8 Điều 8 dự thảo Luật về hình thức tương trợ “chuyển giao tạm thời người đang bị tạm giam hoặc đang chấp hành án phạt tù ở nước được yêu cầu sang nước yêu cầu để hỗ trợ điều tra, cung cấp chứng cứ”. Hình thức này có thể xuất phát từ phía Việt Nam yêu cầu hoặc từ phía nước ngoài yêu cầu. Tuy nhiên, điều kiện, trình tự, thủ tục chuyển giao mới chỉ quy định ở chương III là chưa đầy đủ, đề nghị bổ sung các quy định tương ứng ở cả chương II.
Về xem xét yêu cầu liên quan đến hình phạt tử hình (Điều 13), dự thảo Luật bổ sung quy định về việc xem xét yêu cầu liên quan đến hình phạt tử hình so với quy định của Luật Tương trợ tư pháp hiện hành.
UBPLTP cơ bản tán thành việc bổ sung cơ chế này nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc thời gian qua (một số yêu cầu tương trợ tư pháp của Việt Nam bị nước ngoài từ chối do có liên quan đến hình phạt tử hình nhưng Luật Tương trợ tư pháp hiện hành chưa có cơ chế cam kết không áp dụng hình phạt tử hình hoặc không thi hành hình phạt tử hình).
Việc bổ sung quy định này cũng phù hợp với một số hiệp định Việt Nam đã ký kết trong đó có quy định yêu cầu tương trợ tư pháp có thể bị từ chối nếu liên quan đến việc điều tra, truy tố, xét xử một người về một tội mà có thể bị kết án hoặc thi hành án tử hình, trừ khi Bên yêu cầu cam kết sẽ không kết án tử hình, hoặc nếu kết án tử hình thì sẽ không thi hành.
Về đề nghị nước ngoài truy cứu trách nhiệm hình sự (Điều 25), Dự thảo Luật quy định trường hợp vụ án có người nước ngoài phạm tội trên lãnh thổ Việt Nam mà người đó đã trốn ra nước ngoài nhưng không dẫn độ được thì cơ quan đang thụ lý vụ án chuyển hồ sơ vụ án đến VKSNDTC để yêu cầu nước người phạm tội đang có mặt hoặc nước người phạm tội mang quốc tịch tiếp tục truy cứu trách nhiệm hình sự. UBPLTP cơ bản nhất trí với quy định của dự thảo Luật.
Quang cảnh phiên họp
Về chuyển giao tạm thời người đang bị tạm giam hoặc đang chấp hành án phạt tù ở Việt Nam sang nước ngoài để hỗ trợ điều tra, cung cấp chứng cứ theo yêu cầu của nước ngoài (Điều 35)
Dự thảo Luật quy định người đang bị tạm giam hoặc đang chấp hành án phạt tù tại Việt Nam có thể được dẫn giải, chuyển giao tạm thời cho cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài để hỗ trợ điều tra, cung cấp chứng cứ trong vụ án hình sự tại nước ngoài; thời gian người bị chuyển giao bị dẫn giải, lưu lại ở nước ngoài được tính vào thời hạn tạm giam hoặc thời hạn chấp hành án phạt tù của người đó.
UBPLTP cơ bản tán thành việc tiếp tục kế thừa quy định này của Luật Tương trợ tư pháp hiện hành, đồng thời tán thành việc bổ sung đối tượng chuyển giao gồm cả người đang bị tạm giam để tăng cường sự hỗ trợ giữa các quốc gia trong giải quyết vụ án hình sự.
Tuy nhiên, đề nghị cân nhắc bổ sung thêm điều kiện để bảo đảm chặt chẽ, đó là “nếu thời hạn chuyển giao tạm thời này không quá thời hạn tạm giam hoặc thời hạn chấp hành hình phạt tù của người đó”.
Huệ Linh