Đề xuất một đầu số duy nhất phục vụ cấp cứu ngoại viện

5 giờ trướcBài gốc

Tạo hành lang pháp lý cho cấp cứu ngoại viện

TS.BS Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), cho biết cấp cứu ngoại viện có vai trò đặc biệt trong việc bảo vệ tính mạng và sức khỏe người dân. Việc can thiệp kịp thời giúp cứu sống bệnh nhân trong giai đoạn "thời gian vàng", giảm tỷ lệ tử vong và biến chứng nặng về thần kinh, tim mạch, hô hấp, đồng thời duy trì chức năng sống trước khi bệnh nhân được đưa đến bệnh viện.

Cấp cứu ngoại viện cứu sống nhiều bệnh nhân gặp nạn tại cộng đồng.

Cấp cứu ngoại viện cũng góp phần quan trọng trong ứng phó thảm họa, tai nạn hàng loạt như tai nạn giao thông nghiêm trọng, cháy nổ, thiên tai, đồng thời giúp duy trì trật tự, phân loại bệnh nhân tại hiện trường, điều phối hợp lý và giảm tải cho các cơ sở y tế tuyến trên.

Dữ liệu từ nhiều quốc gia cho thấy cấp cứu ngoại viện có tác động trực tiếp đến việc giảm tử vong và hạn chế mức độ nghiêm trọng của chấn thương. Tại Hoa Kỳ, tỷ lệ tử vong và chấn thương nặng giảm 20 - 40% nhờ hệ thống này; tại Đức, tỷ lệ tử vong do chấn thương giảm trung bình 35% nhờ can thiệp y khoa trước viện.

Tại Việt Nam, mạng lưới cấp cứu ngoại viện bước đầu đã được hình thành, tuy nhiên không nhất quán. Ở một số địa phương đông dân cư, các trung tâm cấp cứu độc lập ngoài bệnh viện, thường được gọi là Trung tâm Cấp cứu 115. Một số tỉnh, thành khác phân công bệnh viện đa khoa tỉnh chịu trách nhiệm điều phối hoặc có sự tham gia của các đơn vị tư nhân.

Việt Nam hiện chưa có một khung pháp lý hoàn chỉnh và toàn diện dành riêng cho cấp cứu ngoại viện, chưa ban hành một chiến lược quốc gia hay kế hoạch dài hạn phát triển hệ thống này. Bảo hiểm y tế chưa chi trả cho dịch vụ cấp cứu ngoại viện khiến việc vận hành và mở rộng gặp nhiều khó khăn.

Việc điều phối cũng chưa có sự thống nhất ở tầm quốc gia, còn rời rạc, phân mảnh theo từng ngành như y tế, công an, phòng cháy chữa cháy, cứu hộ cứu nạn, hoặc theo từng địa phương.

Các trung tâm 115 mới chỉ đáp ứng được khoảng 10-20% nhu cầu thực tế, trong khi 80-90% trường hợp còn lại do người dân tự đưa đến bệnh viện hoặc nhờ vào các đội cấp cứu tình nguyện tự phát.

Hiện khoảng 80% nhân viên tham gia cấp cứu ngoại viện chưa được đào tạo chuẩn hóa và chưa có hệ thống chứng chỉ riêng. Chỉ khoảng 60% số huyện trước khi sáp nhập có xe cứu thương, nhưng trong số đó, tới 70% xe chưa đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế...

Trước thực trạng đó, Bộ Y tế đã xây dựng Đề án phát triển hệ thống cấp cứu ngoại viện giai đoạn 2025-2030 với nhiều mục tiêu, trong đó, đến năm 2030, 100% tỉnh, thành phải kiện toàn hệ thống cấp cứu ngoại viện, toàn bộ phương tiện đạt chuẩn, ít nhất 2 triệu người dân được đào tạo sơ cấp cứu.

Cấp cứu ngoại viện cần hành lang pháp lý để hoạt động hiệu quả.

Hợp nhất một tổng đài cấp cứu quốc gia

Trong dự thảo này, Bộ Y tế và Bộ Công an đề xuất xây dựng tổng đài quốc gia cấp cứu ngoại viện với một đầu số duy nhất, thay thế cho các số khẩn cấp 113, 114, 115. Tổng đài sẽ hoạt động 24/7, kết nối trực tuyến với lực lượng y tế, công an, phòng cháy chữa cháy, cứu hộ cứu nạn. Công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn sẽ được ứng dụng để định vị, phân loại cuộc gọi theo mức độ khẩn cấp, lưu trữ và phân tích dữ liệu phục vụ dự báo nhu cầu.

Đề án đặt mục tiêu thành lập các trung tâm đào tạo cấp cứu ngoại viện vùng, mở mã ngành đào tạo cấp cứu viên ngoại viện, chuẩn hóa chương trình đào tạo ở nhiều bậc học từ cao đẳng, đại học đến sau đại học, đồng thời triển khai các khóa đào tạo ngắn hạn, liên tục và đào tạo cộng đồng. Bộ Y tế cũng định hướng mở rộng hợp tác quốc tế trong đào tạo, trao đổi nhân lực, thiết lập cơ chế cấp chứng chỉ hành nghề cấp cứu quốc gia.

Về hạ tầng và phương tiện, Bộ Y tế đề xuất đầu tư xây dựng các trung tâm điều phối cấp tỉnh và trạm cấp cứu vệ tinh cơ sở, đồng thời phát triển các mô hình cấp cứu đặc thù như cấp cứu đường sông, cấp cứu ven biển, trên biển hay vùng núi cao. Các phương tiện cũng sẽ được đa dạng hóa với nhiều chủng loại phù hợp, từ xe cứu thương thông thường, mô tô cấp cứu, xe địa hình, xuồng đến tàu cao tốc. Công nghệ thông tin và hệ thống Telemedicine sẽ được tích hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động.

Đề án cũng nhấn mạnh việc hoàn thiện hành lang pháp lý, ban hành các quy định về chức danh nghề nghiệp, vị trí việc làm, quy trình chuyên môn, cơ chế phối hợp liên ngành và xử lý vi phạm. Cơ chế tài chính cho cấp cứu ngoại viện sẽ được xây dựng trên cơ sở kết hợp ngân sách nhà nước, bảo hiểm y tế và các nguồn huy động hợp pháp khác, đồng thời nghiên cứu áp dụng mô hình chi trả dịch vụ phù hợp.

Theo lộ trình, giai đoạn 2025-2027 sẽ thí điểm tại 6 địa phương gồm Bắc Ninh, Hải Phòng, Hà Tĩnh, Đà Nẵng, Khánh Hòa và An Giang. Từ năm 2027-2030, đề án sẽ được mở rộng triển khai trên phạm vi toàn quốc, hướng tới mục tiêu xây dựng một hệ thống cấp cứu ngoại viện hiện đại, đồng bộ, sẵn sàng ứng phó mọi tình huống và đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của người dân.

Vũ Vũ

Nguồn Xây Dựng : https://baoxaydung.vn/de-xuat-mot-dau-so-duy-nhat-phuc-vu-cap-cuu-ngoai-vien-192250911114949688.htm