Đáng chú ý, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng quy định tăng giá trị tài sản phải kê khai từ 50 triệu lên 150 triệu đồng; tăng giá trị tài sản, thu nhập phải kê khai bổ sung khi có biến động tăng trong năm từ 300 triệu lên 1 tỷ đồng cho phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế -xã hội và giá cả hiện tăng nhiều so với năm 2018. Dự thảo Luật cũng tập trung hoàn thiện các chính sách về các biện pháp phòng ngừa tham nhũng; quy định rõ thẩm quyền của các cơ quan thanh tra trong thanh tra vụ việc có dấu hiệu tham nhũng; tiếp nhận và xử lý phản ánh, tố cáo về hành vi tham nhũng...
Cơ bản tán thành với quy định về nâng mức giá trị tài sản, thu nhập phải kê khai và nâng mức biến động tài sản, thu nhập trong năm phải kê khai bổ sung, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cho rằng, quy định này phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội, phản ánh đúng biến động giá cả và mức thu nhập hiện nay, bảo đảm tập trung quản lý, kiểm soát việc kê khai tài sản, thu nhập có giá trị lớn.
Bên cạnh đó, có ý kiến trong cơ quan thẩm tra cho rằng không nên quy định cứng các mức định lượng bằng tiền trong luật. Thay vào đó, nên giao Chính phủ quy định cụ thể các mức định lượng bằng tiền tại văn bản dưới luật để có thể điều chỉnh linh hoạt theo từng giai đoạn, phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội.
Đơn giản hóa thủ tục trong đầu tư xây dựng
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình dự án Luật Xây dựng (sửa đổi). Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN
Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) tập trung vào các nhóm vấn đề: Đổi mới phương thức và nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư xây dựng; cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện đầu tư kinh doanh; phân định rõ trách nhiệm quản lý nhà nước và trách nhiệm các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Thanh Hải khẳng định, Ủy ban cơ bản nhất trí với phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật; cơ bản nhất trí với quy định miễn giấy phép xây dựng cho một số công trình, cho rằng đây là nội dung mới, phù hợp chủ trương của Đảng, góp phần cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian và giảm chi phí cho người dân, doanh nghiệp trong hoạt động xây dựng. Tuy nhiên, việc quy định nguyên tắc, tiêu chí, danh mục các công trình được miễn giấy phép xây dựng trong các văn bản dưới Luật cần hết sức thận trọng đảm bảo an toàn, chính xác, dễ áp dụng, tránh trình trạng công trình được miễn giấy phép xây dựng nhưng lại phát sinh nhiều thủ tục hành chính trung gian hay “giấy phép con”. Ngoài ra, khi công trình được miễn giấy phép xây dựng, sẽ không có căn cứ pháp lý xác định tài sản gắn liền với đất để cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu, do vậy cần bổ sung quy định này tại các luật có liên quan đảm bảo quyền lợi của người dân.
Cân nhắc quy định gia hạn, cấp lại, điều chỉnh giấy phép khai thác khoáng sản
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản gồm 3 điều. Dự thảo Luật rà soát để sửa đổi, bổ sung quy định trong cấp phép hoạt động khoáng sản nhóm III, nhóm IV để cung cấp vật liệu xây dựng cho dự án, công trình; sửa đổi, bổ sung một số nội dung liên quan đến tiêu chí khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản để bảo đảm nguyên liệu, vật liệu cho các công trình, dự án; cho phép cơ quan quản lý nhà nước cấp giấy phép thăm dò xuống sâu, mở rộng đối với tổ chức, cá nhân đang khai thác khoáng sản hợp pháp mà không phải điều chỉnh, bổ sung quy hoạch khoáng sản trước khi cấp giấy phép thăm dò; căn cứ kết quả thăm dò khoáng sản, cơ quan quản lý quy hoạch khoáng sản cập nhật, bổ sung vào quy hoạch khoáng sản làm cơ sở quản lý hoạt động khoáng sản...
Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị cân nhắc quy định trường hợp gia hạn, cấp lại, điều chỉnh giấy phép thăm dò khoáng sản, giấy phép khai thác khoáng sản, trong đó thời hạn của giấy phép không phụ thuộc vào thời kỳ của quy hoạch khoáng sản, quy hoạch tỉnh đã được phê duyệt, vì nội dung này có khả năng tác động đến các quy hoạch tỉnh và quy hoạch tổng thể quốc gia đã được phê duyệt. Đồng thời, cần quy định chặt chẽ để tránh bị lợi dụng việc khai thác không qua đấu giá, trái quy hoạch, gây thất thoát tài nguyên và ô nhiễm môi trường.
Sửa đổi 15 Luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường
Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 Luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường được bố cục 17 điều; sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 Luật gồm: Luật Bảo vệ môi trường; Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật; Luật Chăn nuôi; Luật Đa dạng sinh học; Luật Đê điều; Luật Đo đạc và Bản đồ; Luật Khí tượng thủy văn; Luật Lâm nghiệp; Luật Phòng, chống thiên tai; Luật Tài nguyên nước; Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo; Luật Thú y; Luật Thủy lợi; Luật Thủy sản; Luật Trồng trọt.
Dự án Luật gồm 3 nhóm chính sách lớn: Nhóm nội dung về sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính, phân quyền, phân định thẩm quyền khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; nhóm nội dung về cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện đầu tư kinh doanh, thủ tục hành chính; nhóm nội dung “điểm nghẽn” do quy định pháp luật.
Cơ bản nhất trí với các nội dung sửa đổi bổ sung, cơ quan thẩm tra cho rằng, hồ sơ dự án Luật được chuẩn bị công phu, đáp ứng yêu cầu thực hiện theo trình tự, thủ tục rút gọn. Nếu được Quốc hội thông qua dự án Luật ngay tại Kỳ họp thứ 10 thì thời gian đến khi Luật có hiệu lực thi hành (dự kiến ngày 1/1/2026) còn rất ngắn, do vậy, đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan liên quan khẩn trương xây dựng các nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành Luật để ban hành kịp thời, bảo đảm tính khả thi khi áp dụng pháp luật.
Mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật Quản lý thuế (sửa đổi)
Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) được xây dựng với 17 chương, 114 điều, tăng 2 chương và 12 điều so với Luật hiện hành, cho thấy phạm vi điều chỉnh đã mở rộng, bao quát sâu hơn các vấn đề phát sinh trong thực tiễn, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến kinh tế xuyên biên giới và kinh tế số.
Dự thảo Luật đã cập nhật các quy định về quản lý người nộp thuế, khai thuế, tính thuế, nộp thuế để tuân thủ luật về giao dịch điện tử và giảm tải thủ tục hành chính. Đặc biệt, dự án Luật bổ sung các quy định về quản lý giao dịch liên kết (chống chuyển giá) nhằm tuân thủ các chuẩn mực quốc tế, một bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ cơ sở thuế của quốc gia. Các quy định về thanh tra, kiểm tra thuế (Chương III) cũng được sửa đổi, bổ sung theo hướng đơn giản hóa thủ tục và phù hợp với giao dịch điện tử, nâng cao hiệu quả công tác cưỡng chế nợ để đảm bảo tính thống nhất với Luật Xử phạt vi phạm hành chính.
Thẩm tra dự án Luật, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đồng tình với nội dung sửa đổi Luật lần này, nhằm đáp ứng yêu cầu thực tế. Dự thảo Luật bổ sung quy định cho phép cơ quan thuế được bố trí kinh phí để bổ sung thu nhập cho công chức, người lao động, không quá 1 lần quỹ lương, trong trường hợp tổ chức thực hiện thu ngân sách vượt dự toán Quốc hội giao.
Bày tỏ sự đồng tình về sự cần thiết phải có chế độ bổ sung thu nhập cho cán bộ thuế, tương tự như các cán bộ Thanh tra, cán bộ làm công tác xây dựng pháp luật hay các địa phương có cơ chế đặc thù; tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu kỹ lưỡng để đảm bảo sự thống nhất, công bằng với các chế độ đãi ngộ khác trong hệ thống hành chính công và tránh tạo ra sự mất cân đối.
Tiếp tục quy định cụ thể mức giảm trừ gia cảnh
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về 03 dự án: Luật Quản lý thuế (sửa đổi); Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi); Luật Tiết kiệm, chống lãng phí. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN
Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) gồm 4 chương, 29 điều, quy định về người nộp thuế, thu nhập chịu thuế, thu nhập được miễn thuế, giảm thuế và căn cứ tính thuế thu nhập cá nhân.
Dự thảo Luật sửa đổi, hoàn thiện quy định về cách tính thuế, thu nhập chịu thuế đối với từng loại thu nhập, kết cấu lại và điều chỉnh tên một số điều để tương ứng với nội dung sửa đổi; sửa đổi quy định về thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân kinh doanh, trong đó bổ sung các khoản thu nhập từ hoạt động đại lý, môi giới, hợp tác kinh doanh với tổ chức; điều chỉnh nâng mức thuế suất đối với một số khoản thu nhập từ hoạt động cung cấp sản phẩm và dịch vụ nội dung thông tin số về giải trí, trò chơi điện tử, phim số, ảnh số, nhạc số, quảng cáo số từ 2% lên 5%.
Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng sửa đổi quy định về giảm trừ gia cảnh, giảm trừ đối với các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo. Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, ngày 17/10/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân. Theo đó, điều chỉnh mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng/tháng, điều chỉnh mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 6,2 triệu đồng/tháng và mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ được thực hiện kể từ khi Nghị quyết có hiệu lực thi hành và áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026. Cá nhân sẽ được khấu trừ theo mức giảm trừ gia cảnh mới ngay từ tháng 1/2026. Nhằm đẩy mạnh chủ trương phân cấp, phân quyền và đảm bảo linh hoạt, phù hợp với thực tế điều hành của Chính phủ, dự thảo Luật giao Chính phủ căn cứ biến động của giá cả, thu nhập để điều chỉnh mức giảm trừ này.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi khẳng định, quy định về mức giảm trừ gia cảnh là nội dung quan trọng và là một trong những căn cứ để người nộp thuế xác định nghĩa vụ thuế của mình, do đó, nhận được sự quan tâm đặc biệt của người dân và xã hội. Thực tế thực hiện thời gian qua và kinh nghiệm các nước cho thấy mức giảm trừ gia cảnh trên thực tế không được điều chỉnh một cách quá thường xuyên, liên tục và không phải là những nội dung mang tính cấp bách cần giao Chính phủ quy định để bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời. Cơ quan thẩm tra đề nghị tiếp tục quy định cụ thể mức giảm trừ gia cảnh trong dự thảo Luật, đồng thời giao Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh trong trường hợp cần thiết, phù hợp với phù hợp nhu cầu thực tế.
Bổ sung quy định về trách nhiệm xây dựng, lan tỏa văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí
Dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí được xây dựng nhằm thay thế Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, nhằm thực hiện chủ trương, định hướng của Đảng, chính sách của Nhà nước trong công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong giai đoạn hiện nay và kịp thời khắc phục những hạn chế, tồn tại của luật hiện hành.
Để nâng cao hiệu quả công tác tiết kiệm, chống lãng phí trong thời gian tới, hướng tới xây dựng văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí, đảm bảo “thực hành tiết kiệm ở mọi ngành, mọi nghề, mọi cán bộ, đảng viên và người dân” theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, dự thảo Luật đã bổ sung một số nội dung lớn: Bổ sung nguyên tắc để đảm bảo phòng, chống lãng phí trong toàn bộ quá trình xây dựng chính sách, soạn thảo, theo dõi thi hành pháp luật; bổ sung quy định về “Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí” là ngày 31/5 hàng năm; bổ sung quy định về trách nhiệm xây dựng, lan tỏa văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí nhằm hướng đến xây dựng văn hóa tiết kiệm, chống lãng phí trong toàn xã hội...
Thẩm tra một số vấn đề cụ thể, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban tán thành với quy định về hành vi gây lãng phí (Điều 3) và hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí (Điều 4); thống nhất chỉ quy định khung, có tính nguyên tắc về nhóm các hành vi gây lãng phí và nhóm hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí. Tuy nhiên, đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, kế thừa các quy định còn giá trị thực hiện tại Chương II của Luật Thực hành tiết kiệm chống lãng phí hiện hành, thể chế hóa chủ trương, hướng dẫn của Đảng trong tình hình mới và hoàn thiện hành vi gây lãng phí theo hướng quy định các hành vi trực tiếp gây ra lãng phí trong quản lý, sử dụng nguồn lực theo nhóm lĩnh vực, gắn với chuẩn mực quản lý như định mức, tiêu chuẩn, quy trình.
Nâng cao hiệu quả thi hành án dân sự
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về 05 dự án: Luật Đầu tư (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Kinh doanh bảo hiểm; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN
Trong phiên họp sáng 4/11, Quốc hội cũng nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về các dự án: Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi); Luật Giám định tư pháp (sửa đổi).
Dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) gồm 5 chương 118 điều; quy định đầy đủ hơn về phạm vi bản án quyết định do cơ quan thi hành án dân sự tổ chức thi hành, các nguyên tắc, hành vi bị nghiêm cấm trong thi hành án dân sự; hoàn thiện các quy định về quyền, nghĩa vụ của đương sự, của người có quyền và nghĩa vụ có liên quan; hoàn thiện tổ chức, hoạt động, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thi hành án dân sự, Viện kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân; vai trò, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan trong hoạt động thi hành án dân sự. Dự thảo Luật hoàn thiện, sửa đổi nhiều quy định về trình tự, thủ tục nhằm rút ngắn thời gian, giảm thiểu chi phí, nâng cao hiệu quả thi hành án dân sự...
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản nhất trí với việc tổ chức cơ quan thi hành án dân sự một cấp (cấp tỉnh), đồng thời nhận thấy đây là bước đột phá quan trọng, phù hợp với chủ trương của Đảng về sắp xếp, tinh gọn bộ máy hệ thống thi hành án dân sự, giảm tầng nấc trung gian, tinh giản biên chế, nâng cao hiệu lực chỉ đạo, điều hành, tăng cường tính chuyên nghiệp trong công tác này. Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng, dự thảo Luật quy định cơ quan thi hành án dân sự tỉnh, thành phố có Phòng Thi hành án dân sự khu vực nhưng không xác định rõ tư cách pháp lý, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan này trong tổ chức thi hành án dân sự, mối quan hệ công tác với Tòa án nhân dân khu vực, Viện Kiểm sát nhân dân khu vực trên địa bàn là chưa thực sự phù hợp với yêu cầu tại Kết luận số 162-KL/TW, có thể dẫn đến vướng mắc trong thực hiện nhiệm vụ thi hành án dân sự. Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị làm rõ vấn đề này để tiếp tục hoàn thiện quy định về tổ chức, hoạt động của cơ quan thi hành án dân sự.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) nhằm cụ thể hóa các chủ trương cải cách tư pháp, phòng, chống tham nhũng, khắc phục những vướng mắc trong thực tiễn và nâng cao hiệu quả hoạt động giám định phục vụ công tác tố tụng. Dự thảo Luật gồm 6 chương, 45 điều, tập trung vào việc chuẩn hóa tiêu chuẩn giám định viên, củng cố tổ chức giám định công lập, mở rộng cơ chế giám định tư, đồng thời tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm trong hoạt động giám định.
Thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đề nghị Chính phủ rà soát kỹ để bảo đảm tính thống nhất với các luật có liên quan, đặc biệt là Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, Bộ luật Tố tụng hình sự và Luật Khám bệnh, chữa bệnh…; phân định rõ phạm vi điều chỉnh giữa giám định tư pháp và giám định chuyên ngành ngoài tố tụng, tránh chồng chéo thẩm quyền; phân cấp mạnh mẽ hơn trong bổ nhiệm giám định viên, công nhận giám định theo vụ việc và trưng cầu giám định, đi đôi với cơ chế kiểm soát, trách nhiệm giải trình rõ ràng.
Phan Phương (TTXVN)