Phiên họp chiều 8/10 Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Chiều 8/10 Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự án Luật Dân số, trong phiên họp thứ 50.
Theo tờ trình của Chính phủ, so với Pháp lệnh Dân số, dự án Luật đã bổ sung các quy định về các chính sách, biện pháp để duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi, phát triển nguồn nhân lực chăm sóc người cao tuổi, cung cấp, xử lý thông tin, thông báo, tố giác hành vi xâm phạm, cản trở người cao tuổi thực hiện các quyền hợp pháp để thích ứng với già hóa dân số; thực hiện tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn và sàng lọc, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh để nâng cao chất lượng dân số.
Liên quan đến duy trì mức sinh thay thế, một trong các biện pháp được quy định tại điểm c khoản 1 điều 13 là “ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở đối với phụ nữ sinh đủ 2 con hoặc nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết”.
Thẩm tra, Thường trực Ủy ban Văn hóa và xã hội đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu để sửa đổi, bổ sung các điều 76, 77 và Điều 78 Luật Nhà ở quy định về đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, hình thức thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, điều kiện được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội để bảo đảm tính khả thi của quy định.
Ngoài ra, có ý kiến đề nghị làm rõ đối tượng người được hưởng chính sách xã hội về nhà ở và thời gian thụ hưởng chính sách để tạo sự minh bạch, rõ ràng trong thực hiện; làm rõ trường hợp người có 2 con đẻ nhưng không trực tiếp nuôi con mà chỉ thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng hoặc có 2 con đẻ nhưng đều đã thành niên thì có thuộc trường hợp được hưởng ưu đãi này không.
Có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định theo hướng giao Chính phủ điều chỉnh chính sách ưu tiên mua nhà ở xã hội phù hợp từng giai đoạn, không quy định cứng đối tượng có 2 con.
Bên cạnh ưu tiên về nhà ở xã hội, về các biện pháp để duy trì mức sinh thay thế khác, Dự thảo quy định tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai. Cụ thể là phụ nữ đuợc nghỉ thêm 1 tháng; nam giới được nghỉ thêm 5 ngày làm việc khi vợ sinh con.
Biện pháp nữa được tính đến là hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ dân tộc ít người; phụ nữ sinh đủ 2 con truớc 35 tuổi; phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nhận xét, trừ chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, các chính sách còn lại chủ yếu là mang tính chất hỗ trợ ngắn hạn. Trong khi trong hồ sơ dự án luật báo cáo tổng kết thực tiễn thi hành pháp lệnh và tổng kết kinh nghiệm thực tiễn của kinh nghiệm quốc tế thì nói rằng quy định chính sách để đảm bảo thành công trong tăng mức sinh là rất khó và nguyên nhân nhiều quốc gia chưa thực hiện thành công vấn đề này do chưa có những chính sách mang tính chất dài hạn.
Ông Tùng đề nghị tiếp tục nghiên cứu để bên cạnh những chính sách trên có thêm những biện pháp có tính tổng thể căn cơ toàn diện hơn mang tính chất hỗ trợ lâu dài, tạo điều kiện thực chất để người dân yên tâm kết hôn và sinh đủ hai con và qua đó đạt mức sinh thay thế.
Nhận xét dự án Luật Dân số đủ điều kiện trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 theo quy trình rút gọn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn góp ý Dự thảo cần chính sách để giảm áp lực già hóa dân số. Hiện nay, cán bộ công chức, viên chức đã cho phép sinh tới con thứ ba, không phải thi hành kỷ luật (Điều 10 của pháp lệnh dân số cũng đã thực hiện rồi), Chủ tịch Quốc hội nói.
Vấn đề tiếp theo Chủ tịch Quốc hội đề cập là phải xây dựng cơ chế thích ứng già hóa và phân bổ dân số hợp lý.
“Vấn đề này nhiều chuyên gia, nhà khoa học, nhất là các đồng chí có tâm huyết với ngành y tế, tâm huyết với dân số, đã góp ý nhiều. Mục đích là để giảm già hóa, quá tải đô thị, bảo vệ môi trường, và tận dụng dân số vàng cho tăng trưởng trong thời gian tới. Mục đích là phải tăng trưởng hai con số từ nay đến năm 2030, để nước chúng ta dịp kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng là nước thu nhập trung bình cao. Đến kỷ niệm 100 năm thành lập nước năm 2045 là nước thu nhập cao. Chúng ta phải quyết tâm phấn đấu”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Nguyễn Lê