Hiệp hội đề nghị sửa đổi, bổ sung khoản 6 Điều 3 của Dự thảo Nghị quyết liên quan đến giá đất bồi thường và giá đất tái định cư. Theo đề xuất, giá đất tái định cư (quy định tại khoản 3, Điều 111 Luật Đất đai) sẽ được tính bằng 20% giá đất trong bảng giá đất, nhân với hệ số điều chỉnh giá đất và nhân với diện tích đất ở của người được tái định cư.
HoREA dẫn lại thực tế, 30 năm triển khai chương trình di dời nhà trên và ven kênh rạch tại TP.HCM, hàng chục ngàn hộ dân đã được bố trí tái định cư, góp phần thay đổi diện mạo đô thị, cải thiện môi trường sống. Giai đoạn 1993–2020, thành phố đã di dời hơn 44.000 căn nhà, trong đó riêng dự án Nhiêu Lộc – Thị Nghè đã giúp hơn 7.000 hộ dân ổn định cuộc sống.
Tuy nhiên, từ năm 2006 đến nay, kết quả di dời giảm mạnh. Dù giai đoạn 2021–2025 đặt mục tiêu di dời 6.500 căn, đến tháng 7/2025 mới đạt khoảng 2.984 căn, ước cả năm cũng chỉ đạt 85% kế hoạch.
Hiện thành phố vẫn còn khoảng 39.600 căn nhà trên và ven 398 tuyến kênh, rạch, chủ yếu ở các quận 4, 7, 8, Bình Thạnh, Gò Vấp, Bình Tân và TP Thủ Đức. Phần lớn các hộ dân này sống trong điều kiện khó khăn, nhà tạm bợ, không đủ điều kiện được bồi thường đất ở, chỉ được hỗ trợ phần xây dựng công trình nên tiền bồi thường rất thấp. Khi được bố trí tái định cư, họ thường chỉ nhận được “suất tái định cư tối thiểu” là một căn hộ chung cư hoặc một nền đất nhỏ.
Do đó, nếu áp dụng giá đất tái định cư theo bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất như với các dự án thương mại, số tiền người dân phải nộp để được cấp sổ đỏ có thể lên đến hàng trăm triệu đồng, vượt quá khả năng chi trả của đa số hộ tái định cư – vốn là những người yếu thế.
Hiệp hội cho rằng cần chính sách nhân văn và hợp lý hơn, người dân tái định cư chỉ nên nộp 20% giá đất trong bảng giá đất nhân hệ số điều chỉnh, để giảm gánh nặng tài chính và tạo điều kiện cho họ sớm ổn định cuộc sống.
H.H