Bộ Công Thương đang lấy ý kiến dự thảo Thông tư về lộ trình áp dụng tỉ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống.
Theo đó, Bộ Công Thương đề xuất từ ngày 1/1/2026 (giai đoạn 1), toàn bộ xăng được pha chế, phối trộn, kinh doanh để sử dụng cho phương tiện cơ giới dùng động cơ xăng trên toàn quốc phải là xăng E10.
Từ 1/1/2031 (giai đoạn 2), đề xuất toàn bộ xăng được phối trộn, pha chế, kinh doanh để sử dụng cho phương tiện cơ giới dùng động cơ xăng trên toàn quốc là xăng E15 hoặc xăng sinh học với tỉ lệ phối trộn khác do Bộ trưởng Bộ Công thương quy định căn cứ theo thực trạng phát triển các phương tiện cơ giới; điều kiện phát triển kinh tế - xã hội; điều kiện sản xuất, nhập khẩu nhiên liệu sinh học, xăng sinh học và đảm bảo an ninh năng lượng.
Từ 1/1/2031 (giai đoạn 2), đề xuất toàn bộ xăng được phTừ 1/1/2031 (giai đoạn 2), đề xuất toàn bộ xăng trên toàn quốc là xăng E15 hoặc xăng sinh học với tỉ lệ phối trộn khác.
Trong thời gian chưa quy định bắt buộc thì khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia sản xuất, pha chế, phối trộn, kinh doanh và sử dụng điêzen sinh học (B5, B10).
Bộ Công Thương cũng chỉ ra thực tế, Việt Nam từng triển khai xăng sinh học E5 và E10, thậm chí từ năm 2018 dừng hẳn kinh doanh xăng khoáng RON92. Nhờ vậy, giai đoạn 2015 - 2019, tỉ lệ tiêu thụ xăng E5 RON92 từng chiếm trên 40% tổng lượng xăng trong nước. Tuy nhiên, từ năm 2020 đến nay, tình hình tiêu thụ E5 RON92 liên tục giảm (hiện chỉ còn khoảng 20% tổng lượng xăng tiêu thụ).
Thậm chí, tại một số vùng ở một số địa phương đã không còn phân phối xăng E5 RON92.
Bộ Công thương đánh giá, nguyên nhân chính do xăng sinh học khó bảo quản do dễ ngậm nước, bay hơi; chính sách thuế, phí chưa đủ tạo chênh lệch giá để khuyến khích tiêu dùng; công tác truyền thông chưa đủ mạnh để xóa bỏ tâm lý e ngại “ảnh hưởng động cơ”; và thiếu sự giám sát, chế tài thực thi.
Từ thực tế này, Bộ cho rằng cần có một lộ trình mới, toàn diện hơn trở nên cấp thiết, nhằm khắc phục những “bước hụt” của E5, đồng thời tận dụng cơ hội thương mại quốc tế và tái khởi động ngành công nghiệp ethanol.
Điều kiện đảm bảo, gồm hạ tầng phối trộn etanol tại các tổng kho, nhà máy lọc dầu, nâng cấp hệ thống vận chuyển, lưu trữ, bơm xăng sinh học tại các cửa hàng bán lẻ, xây dựng tiêu chuẩn quốc gia cho E10, E15, etanol nhiên liệu và điêzen sinh học cũng được tính toán kỹ để đảm bảo cho lộ trình đưa xăng E10 vào lưu hành.
Theo tính toán, với tổng công suất 6 nhà máy sản xuất E100 đã xây dựng của Việt Nam (nhà máy E100 Phú Thọ đã dừng xây dựng) khoảng 600.000m3 /năm, nếu hoạt động 100% sẽ đáp ứng khoảng 40% nhu cầu etanol cho pha chế E10 (ước tính 1,5 triệu m³ E100/năm, dựa trên tổng nhu cầu xăng khoảng 15 triệu m³ năm 2024).
Phần còn thiếu có thể bù đắp bằng nguồn nhập khẩu từ Mỹ và Brazil - hai quốc gia sản xuất cồn lớn nhất thế giới luôn sẵn sàng cung ứng, với kênh tiếp nhận tại các cảng lớn như B12 (Quảng Ninh), Nhà Bè (Tp.HCM), Vân Phong (Khánh Hòa).
Về khả năng tồn trữ, phối trộn xăng sinh học, hiện Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) có công suất phối trộn E5/E10 đạt trên 8,4 triệu m³/năm, gấp nhiều lần nhu cầu thực tế. PVOIL có năng lực phối trộn hơn 1,6 triệu m³ E5RON92/năm cùng nhiều doanh nghiệp trong hệ thống xăng dầu cũng đã chuẩn bị cơ sở hạ tầng, đủ khả năng tham gia phối trộn.
Phạm Thị Thanh Loan