Nhà nước bảo đảm nguồn lực để miễn học phí
Sáng 10/12, tại Kỳ họp thứ 10, với 419/431 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn
Trước khi biểu quyết, Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.
Về phát triển nguồn nhân lực ngành giáo dục, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, Chính phủ tiếp thu và chỉnh lý dự thảo Nghị quyết theo hướng hoàn thiện cơ chế tuyển dụng, sử dụng và quản lý nhân lực theo phân cấp rõ thẩm quyền.
Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo chịu trách nhiệm tuyển dụng, tiếp nhận nhân sự ở cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh và quyết định điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bổ nhiệm, thay đổi vị trí việc làm đối với trường hợp thuộc thẩm quyền hoặc liên quan từ 2 xã trở lên.
Chủ tịch UBND cấp xã thực hiện điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bổ nhiệm, miễn nhiệm và thay đổi vị trí việc làm đối với nhân sự ở cơ sở giáo dục công lập thuộc cấp xã quản lý.
Bổ sung cơ chế tự chủ cho cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học trong xác định vị trí việc làm, tuyển dụng, ký hợp đồng với chuyên gia, nhà khoa học (tiến sĩ) là người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài và xác nhận miễn giấy phép lao động tối đa 3 năm để giảng dạy, nghiên cứu.
Về đãi ngộ, quy định phụ cấp ưu đãi nghề theo lộ trình với mức tối thiểu 70% cho giáo viên, tối thiểu 30% cho nhân viên và 100% cho giáo viên vùng đặc biệt khó khăn, dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo; đồng thời, cho phép cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học tự chủ quyết định thu nhập tăng thêm từ nguồn thu hợp pháp ngoài ngân sách được để lại.
Về phát triển chương trình giáo dục, Chính phủ tiếp thu và chỉnh lý dự thảo Nghị quyết theo hướng quy định thống nhất sách giáo khoa và lộ trình bảo đảm học liệu, đồng thời mở rộng hợp tác phát triển chương trình.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định 1 bộ sách giáo khoa phổ thông dùng thống nhất toàn quốc từ năm học 2026 - 2027; đến năm 2030, hoàn thành cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh, ưu tiên vùng đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc thiểu số và miền núi, biên giới, hải đảo.
Nhà nước bảo đảm nguồn lực để miễn học phí và giáo trình môn giáo dục quốc phòng an ninh tại cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học theo lộ trình, phù hợp khả năng cân đối ngân sách nhà nước và pháp luật liên quan.
Đồng thời cho phép cơ sở giáo dục hợp tác với tổ chức khoa học, công nghệ, viện nghiên cứu, doanh nghiệp và các tổ chức khác để thực hiện chương trình giáo dục và đào tạo gắn nhu cầu thị trường lao động, nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo.
Ưu đãi đầu tư cho giáo dục và đào tạo
Về hỗ trợ người học và đào tạo nhân lực trình độ cao, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho hay, Chính phủ tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết theo hướng người học được tiếp cận tín dụng ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội để trang trải chi phí học tập, sinh hoạt theo quy định; đồng thời Chính phủ xem xét, trình cấp có thẩm quyền ưu tiên cơ chế bổ sung nguồn vốn cho Ngân hàng này để bảo đảm thực hiện chính sách.
Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo
Bên cạnh đó, Chính phủ quy định chương trình trọng điểm quốc gia đào tạo tiến sĩ toàn thời gian; nghiên cứu sinh tham gia theo cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ của Nhà nước gắn với các nhiệm vụ khoa học và công nghệ ưu tiên sẽ được cấp học bổng và hỗ trợ kinh phí sinh hoạt.
Đối với các ngành, nghề đặc thù như nghệ thuật, thể thao thành tích cao, dự thảo quy định cơ chế phát hiện, tuyển chọn, ươm tạo tài năng sớm; áp dụng giao nhiệm vụ/đặt hàng đào tạo dài hạn (tính đủ chi phí đặc thù) và cho phép cơ sở đào tạo ký hợp đồng với nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên để thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, bảo đảm kinh phí theo quy định.
Về ưu đãi đầu tư cho giáo dục và đào tạo, Chính phủ tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết theo hướng trao thẩm quyền cho HĐND cấp tỉnh quyết định bổ sung các dự án đầu tư trung hạn trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo và bổ sung kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt mà không phải chờ kỳ điều chỉnh tiếp theo; đồng thời, trình tự, thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất, giao đất, cho thuê đất đối với các dự án này được thực hiện theo thủ tục rút gọn do Chính phủ quy định.
UBND cấp tỉnh có trách nhiệm ưu tiên bố trí đủ quỹ đất cho cơ sở giáo dục và đào tạo trong quy hoạch tỉnh và quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh; ưu tiên sử dụng quỹ đất do cơ quan, tổ chức nhà nước quản lý, trụ sở công dôi dư để thu hút đầu tư; cho phép tổ chức, cá nhân thuê trụ sở công dôi dư và công trình thuộc sở hữu nhà nước để phục vụ hoạt động giáo dục và đào tạo.
Đồng thời, cho phép chuyển một số loại đất (đất ở; đất xây dựng trụ sở cơ quan, công trình sự nghiệp không phải công trình giáo dục; đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp) sang mục đích giáo dục và đào tạo không phải căn cứ vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.
Nhà nước bảo đảm chi tối thiểu 20% tổng chi ngân sách nhà nước cho giáo dục và đào tạo; bố trí ngân sách từ nguồn tăng thu để phát triển giáo dục và đào tạo, ưu tiên các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.
Quỳnh Nga