Dệt may Việt Nam: từ nền sản xuất truyền thống đến khát vọng văn hóa công nghiệp quốc tế

3 giờ trướcBài gốc

Quang cảnh hội thảo

Ngành dệt may tái định vị chiến lược

Năm 2025 được xem là một dấu mốc đặc biệt đối với ngành dệt may Việt Nam. Đây vừa là năm ngành đạt kim ngạch xuất khẩu ước khoảng 46 tỷ USD, tăng 5,6% so với năm trước, vừa là một trong những giai đoạn khó khăn nhất trong nhiều thập kỷ do tác động cộng hưởng của suy giảm tăng trưởng toàn cầu, đứt gãy chuỗi cung ứng, chi phí logistics leo thang và sự gia tăng của các rào cản thương mại, môi trường và lao động.

Trong bối cảnh đó, dệt may Việt Nam không còn đứng trước bài toán “tăng trưởng hay không tăng trưởng”, mà là câu hỏi mang tính chiến lược sâu sắc hơn: phát triển theo hướng nào để tồn tại bền vững và khẳng định vị thế lâu dài. Tại Hội thảo “Chiến lược phát triển ngành dệt may Việt Nam trong môi trường biến động”, do Hiệp hội Dệt may Việt Nam tổ chức trong khuôn khổ Triển lãm quốc tế HanoiTex & HanoiFabric 2025, vấn đề này được đặt ra như một yêu cầu tất yếu của thời đại.

Những biến động kinh tế toàn cầu đang buộc ngành dệt may phải tự soi chiếu lại mô hình tăng trưởng dựa nhiều vào gia công, chi phí thấp - vốn từng là lợi thế nhưng nay dần trở thành giới hạn. Sự thay đổi trong chính sách mua hàng của các nhãn hiệu quốc tế, cùng yêu cầu ngày càng cao về truy xuất nguồn gốc, phát thải carbon, kinh tế tuần hoàn và trách nhiệm xã hội, đang thúc đẩy ngành chuyển từ “sản xuất nhiều” sang “sản xuất có chiều sâu”, từ số lượng sang giá trị.

Ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, phát biểu tại hội thảo.

Tầm nhìn quốc tế từ lãnh đạo ngành

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, đã nhiều lần nhấn mạnh một thông điệp xuyên suốt: dệt may Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để chuyển mình về tầm vóc và vị thế, nhưng chỉ có thể nắm bắt cơ hội đó nếu toàn ngành thống nhất một tầm nhìn dài hạn và đủ quyết tâm đổi mới.

Theo ông Giang, năm 2025 cho thấy rõ hai mặt đối lập của bức tranh dệt may. Một bên là khó khăn chưa từng có tiền lệ, bên kia là năng lực thích ứng ngày càng rõ nét của cộng đồng doanh nghiệp. Chính trong thử thách, ngành đã xác lập và triển khai thành công ba trụ cột chiến lược mang tính nền tảng: đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, đa dạng hóa đối tác khách hàng và đa dạng hóa sản phẩm.

Việc sản phẩm dệt may Việt Nam hiện đã có mặt tại 138 thị trường không chỉ phản ánh độ mở thương mại, mà còn thể hiện khả năng “thích nghi văn hóa” của ngành sản xuất Việt Nam trước những chuẩn mực và thị hiếu rất khác nhau trên toàn cầu. Cùng với đó, sự chuyển dịch từ các sản phẩm gia công đơn giản sang những mặt hàng có yêu cầu kỹ thuật cao hơn, giá trị gia tăng lớn hơn cho thấy ngành đang từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Điều đáng chú ý trong những chia sẻ của Chủ tịch VITAS là cách ông nhìn nhận dệt may như một ngành mang theo văn hóa lao động bền bỉ của hàng triệu công nhân; văn hóa quản trị đang dần tiệm cận chuẩn mực quốc tế; và văn hóa sáng tạo thể hiện qua thiết kế, công nghệ và thương hiệu. Theo ông Giang, chỉ khi làm chủ được các yếu tố này, dệt may Việt Nam mới thực sự bước ra thế giới với tư thế bình đẳng, không chỉ là “người làm thuê” trong chuỗi cung ứng.

Doanh nghiệp chung tay nâng tầm dệt may

Để hiện thực hóa tầm nhìn đó, ngành dệt may Việt Nam đang triển khai đồng bộ năm nhóm giải pháp trọng tâm, trong đó nổi bật là chương trình xanh hóa ngành dệt may. Phát triển bền vững, theo cách nhìn mới, không còn là nghĩa vụ tuân thủ để đáp ứng yêu cầu của đối tác, mà trở thành điều kiện sống còn để ngành tiếp tục tồn tại và phát triển.

Xanh hóa sản xuất đồng nghĩa với việc thay đổi căn bản “văn hóa công nghiệp”: từ cách sử dụng năng lượng, nước, hóa chất đến cách tổ chức chuỗi cung ứng và quản trị vòng đời sản phẩm. Song song với đó, việc đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, tự động hóa, robot hóa và từng bước đưa trí tuệ nhân tạo vào sản xuất đang tái định hình năng lực cạnh tranh của ngành trong dài hạn.

Một trụ cột khác được ông Vũ Đức Giang đặc biệt nhấn mạnh là phát triển nguồn nhân lực. Trong bối cảnh sản xuất ngày càng gắn với công nghệ cao và tiêu chuẩn quốc tế, người lao động dệt may không chỉ cần kỹ năng tay nghề, mà còn cần tư duy kỷ luật, khả năng thích ứng và tinh thần học hỏi liên tục. Đây chính là nền tảng văn hóa con người - yếu tố quyết định sự bền vững của mọi chiến lược phát triển.

Bên cạnh đó, tăng cường liên kết chuỗi, phát triển nguồn cung nguyên phụ liệu trong nước được xem là “nút thắt” cần sớm tháo gỡ. Khi các khâu dệt, nhuộm, hoàn tất còn phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu, giá trị gia tăng trong nước vẫn bị hạn chế, đồng thời làm gia tăng rủi ro trước những biến động bên ngoài. Liên kết chuỗi không chỉ là giải pháp kinh tế, mà còn là cách xây dựng một “hệ sinh thái dệt may” mang bản sắc Việt Nam.

Trong khuôn khổ Triển lãm quốc tế HanoiTex & HanoiFabric 2025.

Doanh nghiệp dệt may Việt Nam và trách nhiệm đồng hành

Trong tiến trình chuyển mình ấy, cộng đồng doanh nghiệp dệt may Việt Nam giữ vai trò then chốt. Những định hướng chiến lược và tầm nhìn quốc tế mà Hiệp hội Dệt may đề ra chỉ có thể trở thành hiện thực khi từng doanh nghiệp chủ động đổi mới, đầu tư cho công nghệ, xanh hóa sản xuất và nâng cao năng lực quản trị.

Thực tiễn năm 2025 cho thấy, nhiều doanh nghiệp đã biến áp lực thuế quan và cạnh tranh gay gắt thành động lực tái cơ cấu, chuyển hướng sang các sản phẩm có giá trị gia tăng cao và kỹ thuật phức tạp. Đây không chỉ là lựa chọn kinh tế, mà còn là biểu hiện của sự trưởng thành về tư duy phát triển, coi trọng chất lượng, uy tín và trách nhiệm xã hội.

Khi ngành dệt may Việt Nam hướng tới mô hình doanh nghiệp đa quốc gia, với sự hiện diện ngày càng rõ nét trên thị trường quốc tế, mỗi sản phẩm xuất khẩu cũng đồng thời mang theo hình ảnh văn hóa công nghiệp Việt Nam. Đó là hình ảnh của một ngành sản xuất biết vượt qua khó khăn, biết tự làm mới mình và kiên định với khát vọng vươn lên trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong dòng chảy biến động của kinh tế thế giới, dệt may Việt Nam đang viết tiếp câu chuyện phát triển của mình không chỉ bằng những con số xuất khẩu, mà bằng bản lĩnh văn hóa, chiều sâu chiến lược và khát vọng hội nhập ở tầm vóc quốc tế.

Anh Thy

Nguồn VHPT : https://vanhoavaphattrien.vn/det-may-viet-nam-tu-nen-san-xuat-truyen-thong-den-khat-vong-van-hoa-cong-nghiep-quoc-te-a31224.html