Di sản văn hóa: Chìa khóa để Vĩnh Long bứt phá du lịch

4 giờ trướcBài gốc

Trong không khí Lễ hội Sene Dolta, đồng bào Khmer cùng du khách trong và ngoài tỉnh hội tụ về những phum sóc, chùa chiền, tham gia các nghi lễ truyền thống, tưởng nhớ ông bà tổ tiên. Đây cũng là dịp để Vĩnh Long khẳng định tiềm năng phát triển văn hóa - du lịch, lấy bản sắc làm động lực, hướng đến một tương lai bền vững.

Hướng đến thương hiệu lãnh thổ

Tại hội thảo “Nhận diện tiềm năng, lợi thế và định hướng phát triển tỉnh Vĩnh Long giai đoạn 2025-2030, định hướng đến năm 2050”, diễn ra ngày 15-9, PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch, khẳng định: “Văn hóa phải trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời giữ gìn bản sắc truyền thống và thúc đẩy sáng tạo”.

Theo bà, mục tiêu chiến lược đặt ra cho Vĩnh Long mới là xây dựng hệ sinh thái công nghiệp văn hóa cơ bản, tạo thương hiệu lãnh thổ “Vĩnh Long - sáng tạo từ phù sa” và tiến tới nâng cấp đô thị loại I, chuẩn bị hồ sơ tham gia Mạng lưới Thành phố sáng tạo của UNESCO. Đây sẽ là nền tảng để công nghiệp văn hóa trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Theo vị chuyên gia này, Vĩnh Long cần tập trung khai thác di sản và nghề thủ công truyền thống thành sản phẩm trải nghiệm và thương mại hóa. Đờn ca tài tử Nam Bộgốm đỏ Mang Thít, nghề dệt chiếu, đan lát mây tre..., cùng các sản phẩm OCOP không chỉ là nét văn hóa, mà còn là nền tảng hình thành chuỗi sản phẩm công nghiệp văn hóa. Nếu được tổ chức và thương mại hóa đúng hướng, sẽ trở thành nền tảng cho phát triển các ngành công nghiệp văn hóa của tỉnh.

Lễ hội Ok Om Bok của đồng bào Khmer Nam bộ đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia.

Trong thực tế, tỉnh đã có hơn 130 cơ sở lưu trú, nhiều homestay và hàng loạt sản phẩm OCOP. Nhưng để phát triển du lịch văn hóa chuyên nghiệp, cần chuẩn hóa dịch vụ, tập huấn nhân lực địa phương, xây dựng tiêu chí an toàn, vệ sinh thực phẩm và kết nối các sản phẩm liên vùng. Đây cũng là cơ sở để biến du lịch trải nghiệm thành sản phẩm có giá trị kinh tế cao, kéo dài thời gian lưu trú và tăng mức chi tiêu của du khách.

Mang Thít sẽ trở thành một điểm đến du lịch văn hóa, nơi du khách có thể tìm hiểu và trải nghiệm làng nghề truyền thống, thưởng thức nghệ thuật gốm đỏ và không gian độc đáo của miền quê sông nước.

PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương cho rằng một định hướng quan trọng với Vĩnh Long là xây dựng “thương hiệu lãnh thổ” gắn với sáng tạo. Theo bà, tỉnh cần khai thác các lễ hội định kỳ, trung tâm sáng tạo, sự kiện văn hóa và sản phẩm công nghiệp văn hóa để định vị hình ảnh riêng.

Lộ trình đặt ra là đến năm 2030-2035, Vĩnh Long sẽ hoàn thiện điều kiện nâng cấp lên đô thị loại I, sau đó lập hồ sơ tham gia Mạng lưới Thành phố sáng tạo của UNESCO.

Du khách nước ngoài tham quan lò gạch, chụp ảnh và chiêm ngưỡng các tác phẩm gốm đỏ, cùng các nghệ nhân giới thiệu về nghề.

Song song với đó, việc phát triển hạ tầng và liên kết vùng cũng được đặt ra. Các tài liệu chiến lược chỉ rõ: Du lịch văn hóa phải gắn với khai thác hạ tầng ven sông, cảng biển, logistics, nông nghiệp công nghệ cao và công nghiệp chế biến. Chỉ khi đó, sản phẩm văn hóa - du lịch mới có thể phát triển bền vững và gắn với chuỗi giá trị kinh tế rộng lớn.

Nghề làm chiếu Cà Hom của người Khmer Trà Vinh (nay là Vĩnh Long) là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Ông Arnaud Ginolin, Thành viên Ban Giám đốc Công ty BCG Việt Nam cũng cho rằng để có sự phát triển đột phá, Vĩnh Long cần tập trung vào các ngành công nghiệp tương lai trong đó có du lịch sinh thái - văn hóa đặc sắc vùng Mekong. Tạo dựng điểm đến đặc sắc kết hợp nghỉ dưỡng ven biển, trải nghiệm sinh thái sông nước và di sản văn hóa Khmer.

Những bước đi ưu tiên được đề xuất gồm: Chuẩn hóa sản phẩm lễ hội và các sự kiện văn hóa định kỳ; phát triển làng nghề trải nghiệm, “bảo tàng sống” và workshop thủ công; đào tạo hướng dẫn viên bản địa, bảo đảm an toàn và quản lý điểm đến; xây dựng thương hiệu “Vĩnh Long - sáng tạo từ phù sa”; liên kết hạ tầng vùng và phát triển sản phẩm du lịch theo chuỗi giá trị.

Các chuyên gia nhấn mạnh để hiện thực hóa mục tiêu này, Vĩnh Long cần có cơ chế chính sách đặc thù, cam kết chính trị mạnh mẽ và sự hợp tác từ các viện nghiên cứu, trường đại học trong việc đào tạo nhân lực chất lượng cao. Đây là điều kiện tiên quyết để công nghiệp văn hóa trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đồng thời bảo đảm tính bền vững cho du lịch văn hóa.

Sức mạnh nội sinh từ di sản và con người

Trao đổi với PLO, ông Lâm Hữu Phúc, Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL tỉnh Vĩnh Long, cho biết trong 4 trụ cột phát triển của tỉnh, việc xác định di sản văn hóa và nguồn nhân lực là sức mạnh nội sinh thể hiện một tầm nhìn chiến lược đúng đắn.

"Với ngành VH-TT&DL của tỉnh, định hướng lớn nhất là cụ thể hóa trụ cột này theo hai trọng tâm: Bảo tồn, phát huy giá trị di sản và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao" - ông Phúc nói.

Theo ông Phúc, sau hợp nhất, Vĩnh Long sở hữu kho tàng văn hóa phong phú, với 168 di tích lịch sử - văn hóa được xếp hạng (2 Di tích quốc gia đặc biệt, 45 Di tích quốc gia, 121 Di tích cấp tỉnh) cùng 19 Di sản văn hóa phi vật thể. Trong đó, Đờn ca tài tử Nam Bộ đã được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Những di sản này gắn liền với hệ thống đình, chùa, miếu mạo, nhà cổ, lễ hội truyền thống, làng nghề thủ công và đời sống tinh thần của cư dân địa phương.

"Thời gian qua, ngành đã triển khai số hóa dữ liệu di sản, xây dựng các tour tham quan gắn với giáo dục lịch sử - văn hóa, kết nối di sản với du lịch cộng đồng, qua đó tạo ra chuỗi giá trị văn hóa - kinh tế và xã hội cho tỉnh" - ông Phúc cho hay.

Hoạt động đờn ca tài tử ở Vĩnh Long.

Về nguồn nhân lực, ông Phúc nhấn mạnh đây là lợi thế cạnh tranh quan trọng. Khu vực Vĩnh Long - Trà Vinh - Bến Tre hiện có hơn 40.000 sinh viên đang theo học tại các trường đại học, cao đẳng, trung cấp, nhiều ngành trực tiếp gắn với văn hóa, du lịch, ngoại ngữ, công nghệ thông tin.

Riêng năm 2024, địa phương đã tổ chức hơn 100 lớp tập huấn, bồi dưỡng cho hàng ngàn lượt cán bộ, hướng dẫn viên, nghệ nhân và doanh nghiệp, nhằm nâng cao nghiệp vụ du lịch, văn hóa cơ sở, kỹ năng chuyển đổi số và quản trị hiện đại.

“Di sản văn hóa là cội nguồn, con người là chủ thể sáng tạo và phát triển. Khi hai yếu tố này gắn kết, Vĩnh Long sẽ biến sức mạnh nội sinh thành động lực để phát triển nhanh, bền vững, giàu bản sắc” - ông Phúc nhấn mạnh.

HẢI DƯƠNG

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/di-san-van-hoa-chia-khoa-de-vinh-long-but-pha-du-lich-post871959.html