Dịch sốt xuất huyết gia tăng, khó kiểm soát khi thời tiết biến động bất thường

3 giờ trướcBài gốc

Trong bối cảnh thời tiết ngày càng bất thường do biến đổi khí hậu, sốt xuất huyết không còn là căn bệnh theo mùa quen thuộc mà đang trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng.

Caption ảnh

Theo báo cáo công tác y tế tháng 9/2025 của Bộ Y tế, riêng trong tháng 9, Việt Nam ghi nhận 21.152 trường hợp mắc sốt xuất huyết, trong đó có 6 ca tử vong. Tính tích lũy từ ngày 14/12/2024 đến nay, cả nước có tổng cộng 86.253 ca mắc, 17 người tử vong. So với cùng kỳ năm 2024 (74.828 ca mắc và 11 ca tử vong), số ca bệnh tăng 15,3%, số ca tử vong tăng 6 trường hợp.

Phát biểu tại Hội nghị khoa học y học dự phòng 2025 do Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương tổ chức, TS.Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam cho rằng, sốt xuất huyết hiện nay không còn là bệnh dễ kiểm soát như trước đây.

Sự thay đổi khí hậu toàn cầu với mưa lớn bất thường, nhiệt độ tăng cao khiến các đợt bùng phát trở nên khó dự đoán hơn và xảy ra thường xuyên hơn. WHO ước tính khoảng 50% dân số thế giới hiện đang sống trong khu vực có nguy cơ mắc bệnh sốt xuất huyết.

Không chỉ sốt xuất huyết, biến đổi khí hậu còn làm gia tăng nhiều bệnh nhạy cảm với thời tiết như Chikungunya hay làm phức tạp quá trình loại trừ bệnh sốt rét. Các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lũ lụt, nắng nóng cũng gây thiệt hại lớn cho hệ thống y tế và làm tăng tỷ lệ bệnh tật, đặc biệt ở trẻ em và người cao tuổi.

Theo Ths.Đồng Phú Khiêm, Phó Giám đốc Trung tâm Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương giai đoạn nguy hiểm nhất của bệnh sốt xuất huyết là từ ngày thứ 4 sau khởi phát, khi người bệnh bắt đầu hạ sốt.

Nhiều người lầm tưởng việc hạ sốt là dấu hiệu hồi phục nhưng thực tế đây là thời điểm dễ xuất hiện các biến chứng nguy hiểm như xuất huyết nội, suy tạng hoặc sốc. Nguy cơ đặc biệt cao ở người cao tuổi, người có bệnh nền, thừa cân béo phì, suy giảm miễn dịch hoặc sử dụng corticoid kéo dài.

“Người mắc sốt xuất huyết, đặc biệt trong giai đoạn từ ngày thứ 4 đến ngày thứ 7, cần được khám và theo dõi sát. Nếu xuất hiện các dấu hiệu như đau bụng dữ dội, nôn nhiều, mệt lả, chảy máu, khó thở, rối loạn ý thức thì phải nhập viện cấp cứu ngay”, bác sỹ Khiêm khuyến cáo. Những bệnh nhân thuộc nhóm nguy cơ cao nên được nhập viện sớm để theo dõi và xử lý kịp thời các biến chứng.

Về phòng bệnh, bác sỹ Nguyễn Nguyên Huyền, Giám đốc Trung tâm Phòng chống dịch, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương nhấn mạnh, mỗi người dân cần chủ động áp dụng các biện pháp phòng chống đơn giản nhưng hiệu quả như ngủ màn kể cả ban ngày, diệt muỗi và bọ gậy thường xuyên, dọn dẹp môi trường xung quanh, đặc biệt là các khu vực nước đọng, nơi muỗi sinh sản.

Đáng chú ý, hiện nay vắc-xin phòng sốt xuất huyết đã được Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo sử dụng tại nhiều quốc gia. Người dân sống trong vùng lưu hành dịch hoặc có nguy cơ cao nên tìm hiểu và tham khảo ý kiến chuyên gia y tế về tiêm vắc-xin để chủ động bảo vệ sức khỏe, giảm nguy cơ mắc và diễn tiến nặng nếu nhiễm bệnh.

Để phòng, chống dịch hiệu quả và không để sốt xuất huyết bùng phát trên diện rộng, giữa tháng 8/2025, Bộ Y tế đã có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố yêu cầu thực hiện nghiêm túc Công điện số 116/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và tiếp tục triển khai các văn bản hướng dẫn như Công văn số 2234/BYT-PB ngày 15/4/2025 và Kế hoạch số 833/KH-BYT ngày 20/6/2025.

Các địa phương được yêu cầu đánh giá kỹ tình hình dịch bệnh trên địa bàn, đề xuất biện pháp phù hợp, xử lý triệt để ổ dịch và không để dịch lan rộng.

Đồng thời, giao trách nhiệm cụ thể cho các cấp chính quyền trong việc chỉ đạo và huy động sự vào cuộc của các ban, ngành, tổ chức chính trị - xã hội và người dân trong việc vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng, kiểm tra, giám sát chặt chẽ các khu vực có nguy cơ cao.

Ngoài ra, ngành Y tế cần tổ chức tập huấn, nâng cao năng lực cho tuyến cơ sở về chẩn đoán, chăm sóc, điều trị và giám sát dịch. Các cơ sở điều trị phải tuân thủ đúng hướng dẫn chuyên môn, sẵn sàng nhân lực và trang thiết bị, đảm bảo an toàn cho người bệnh và không để xảy ra tình trạng quá tải khi dịch bùng phát.

Sốt xuất huyết đang trở thành bài toán y tế khó lường hơn trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Việc chủ động phòng ngừa, phát hiện sớm, theo dõi chặt chẽ và phối hợp toàn diện giữa các ngành, các cấp và cộng đồng là yếu tố then chốt để kiểm soát và giảm thiểu thiệt hại do bệnh gây ra.

Trong bối cảnh dịch đang vào giai đoạn cao điểm, biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất vẫn là chủ động tránh muỗi đốt, tiêu diệt lăng quăng, giữ gìn vệ sinh môi trường sống, loại bỏ các vật dụng chứa nước đọng.

Người dân nên ngủ màn, mặc quần áo dài tay, sử dụng kem hoặc bình xịt chống muỗi. Ngoài ra, với những người đủ điều kiện và thuộc nhóm nguy cơ, tiêm vắc-xin phòng sốt xuất huyết là cách hữu hiệu để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nặng.

Hiện có hai loại vắc-xin đã được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tiền thẩm định và một số quốc gia cấp phép sử dụng là CYD-TDV (Dengvaxia, Sanofi): Dành cho người có huyết thanh dương tính từ 9 tuổi trở lên, đã ngừng sản xuất tại nhiều thị trường.

Và TAK-003 (Qdenga, Takeda): Được Bộ Y tế Việt Nam cấp phép vào tháng 5/2024, chỉ định cho người từ 4 tuổi trở lên, không yêu cầu xét nghiệm huyết thanh trước tiêm, gồm 2 liều cách nhau 3 tháng.

Hiệu lực bảo vệ của TAK-003 chống lại sốt xuất huyết xác định bằng virus học đạt 80% sau 12 tháng và hiệu quả chống nhập viện là 90% sau 18 tháng.

Với ưu điểm dễ triển khai, không cần sàng lọc huyết thanh, TAK-003 được kỳ vọng sẽ góp phần làm giảm nhanh gánh nặng dịch tễ và kinh tế do sốt xuất huyết tại Việt Nam trong những năm tới.

D.Ngân

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/dich-sot-xuat-huyet-gia-tang-kho-kiem-soat-khi-thoi-tiet-bien-dong-bat-thuong-d405074.html