'Điểm chung của nghề thầy giáo và thầy thuốc là mang giá trị nhân văn cao cả'

7 giờ trướcBài gốc

Nhân kỷ niệm 43 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã gặp mặt đại diện các nhà giáo tiêu biểu. Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Vũ Quốc Huy - Hiệu trưởng Trường Đại học Y - Dược (Đại học Huế) vinh dự khi được là 1 trong 60 nhà giáo đại diện cho hơn 1,6 triệu nhà giáo trong cả nước được tham dự buổi gặp mặt này.

Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Vũ Quốc Huy bày tỏ: "Có cơ hội tham dự gặp Thủ tướng Chính phủ nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam là điều vô cùng đáng quý với cá nhân tôi. Người thầy trong ngành Y mang sứ mệnh đặc biệt: vừa là người gieo tri thức, vừa là người chữa lành nỗi đau. Họ không chỉ dạy cho sinh viên kiến thức y học, mà còn truyền lửa nhân văn, lòng nhân ái, và tinh thần “lương y như từ mẫu”.

Trong những năm qua, đội ngũ thầy cô và cũng là các cán bộ y tế đã không quản ngại khó khăn, vừa giảng dạy, vừa trực tiếp tham gia tuyến đầu chống dịch, vừa nghiên cứu khoa học, vừa chăm sóc bệnh nhân và phục vụ cộng đồng. Đó là minh chứng sống động cho sự hy sinh thầm lặng và cao quý của người thầy trong ngành Y".

Nghề thầy giáo và thầy thuốc đều mang giá trị nhân văn

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam về hành trình đến với ngành Y và nghề giáo, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Vũ Quốc Huy bày tỏ: “Điều may mắn là cha mẹ của tôi đều là nhà giáo nên từ nhỏ tôi đã sớm được đắm mình trong môi trường sư phạm và học thuật. Nghề thầy giáo và thầy thuốc đều có điểm chung là mang giá trị nhân văn cao cả. Bởi vậy, khi theo học ngành Y cách đây gần 40 năm, tôi đã tha thiết được mang các giá trị của ngành sư phạm vào lĩnh vực Y khoa. Sau này, đó là lĩnh vực chuyên sâu và đặc thù trên thế giới, gọi là giáo dục Y học.

Mong ước đó trở thành hiện thực khi tôi có cơ hội trở thành giảng viên của Trường Đại học Y khoa Huế lúc bấy giờ, nay là Trường Đại học Y - Dược (Đại học Huế), với nhiệm vụ được giao vừa là giảng viên tại Bộ môn Phụ Sản, vừa trực tiếp tham gia công tác khám chữa bệnh tại Bệnh viện Trung ương Huế và nghiên cứu khoa học”.

Nói thêm về lý do lựa chọn chuyên ngành Sản Phụ khoa, thầy Huy bộc bạch: "Sự hiện diện của mỗi người trên cuộc đời có công lao rất lớn của các bác sĩ Sản Phụ khoa. Vì vậy đến khi tốt nghiệp Y khoa và đứng trước ngưỡng cửa của kỳ thi bác sĩ nội trú, ngành Sản Phụ khoa là lựa chọn tất yếu của tôi. Đây được biết đến như là 1 trong những chuyên ngành chủ chốt của công tác chăm sóc sức khỏe người dân nói chung, đặc biệt là cho quãng thời gian rất dài trong cuộc đời của người phụ nữ và phần nào liên quan đến cả sức khỏe sinh sản nam giới.

Người thầy thuốc chuyên ngành Sản Phụ khoa có những thời điểm đứng trước các tình huống cấp cứu khẩn cấp, liên quan trực tiếp đến không chỉ 1 mà là 2 sinh mạng. Do đó, các bác sĩ Sản Phụ khoa không những cần đến nền tảng kiến thức vững chắc, năng lực thực hành được đảm bảo, khả năng phân tích, tổng hợp mà còn cả trực giác lâm sàng được tích lũy qua quá trình học tập và hành nghề mới có thể đưa ra các quyết định kịp thời, chính xác và đầy đủ”.

Một trong những dấu mốc quan trọng cho những nỗ lực cống hiến của Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Vũ Quốc Huy là được Đại sứ Cộng hòa Pháp tại Việt Nam - ngài Olivier Brochet thay mặt Tổng thống Cộng hòa Pháp trao tặng Huân chương Công trạng Quốc gia, tước hiệu Hiệp sĩ.

Huân chương Công trạng Quốc gia của Cộng hòa Pháp là sự ghi nhận đóng góp cho chặng đường hợp tác hữu nghị, khoa học và y học giữa Pháp với Việt Nam nói chung, giữa Pháp với Huế và cộng đồng y học giữa 2 phía nói riêng trong gần 4 thập kỷ.

Thầy Huy là thành viên đã tham gia tích cực, nhằm thúc đẩy việc kết nối, chia sẻ cơ hội, triển khai các hoạt động mang lại lợi ích trong công cuộc phát triển công tác chăm sóc sức khỏe người dân và thắt chặt quan hệ hữu nghị giữa 2 nước.

Sự ghi nhận này cũng đặt ra những nhiệm vụ mới cho thầy và nhiều đồng nghiệp khác để mở rộng quan hệ với các đối tác mới; nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động với các đối tác hiện có, phục vụ tốt hơn cho sứ mạng đào tạo, nghiên cứu khoa học và khám chữa bệnh tại Trường Đại học Y – Dược (Đại học Huế), Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Huế cũng như nâng tầm hoạt động ngoại giao nhân dân của Việt Nam nói chung, trong đó có Thành phố Huế.

Ngài Olivier Brochet - Đại sứ Cộng hòa Pháp tại Việt Nam (bên phải) thay mặt Tổng thống Cộng hòa Pháp trao tặng Huân chương Công trạng Quốc gia cho Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Vũ Quốc Huy (bên trái). Ảnh: NVCC.

Miệt mài trên hành trình nghiên cứu khoa học

Trong công tác nghiên cứu, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Vũ Quốc Huy từng tham gia nhiều công trình khoa học các cấp, chủ yếu trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe sinh sản phụ nữ, nằm trong phạm vi chuyên ngành Sản Phụ khoa.

Trong đó phải nhắc đến cụm công trình “Tối ưu hóa công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản cho phụ nữ ở vùng có nguồn lực hạn chế: từ nghiên cứu đến triển khai ứng dụng” của thầy Huy cùng nhiều đồng nghiệp tại Trường Đại học Y – Dược (Đại học Huế).

Cụm công trình được triển khai trong khoảng thời gian 2006 – 2018 và đã được Nhà nước trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học công nghệ (đợt 6 – năm 2021).

Cụ thể là 3 nhóm đề tài: Nghiên cứu triển khai ứng dụng kỹ thuật tiên tiến trong sàng lọc và can thiệp dự phòng bệnh lý tiền sản giật - sản giật; Nghiên cứu hiện trạng và các giải pháp nhằm cải thiện công tác chăm sóc sức khỏe phụ nữ tại cộng đồng; Nghiên cứu triển khai ứng dụng các phương pháp điều trị vô sinh - hiếm muộn.

Cụm công trình xuất phát từ đặc thù của khu vực miền Trung - Tây Nguyên, vùng đất chịu nhiều hậu quả nặng nề của chiến tranh, thiên tai, điều kiện kinh tế - xã hội còn hạn chế. Trọng tâm là ứng dụng các kết quả nghiên cứu vào hoạt động khám chữa bệnh, đào tạo và chuyển giao kỹ thuật cho các tuyến y tế.

Thông qua việc sử dụng những phương pháp chẩn đoán và điều trị tiên tiến, phù hợp với nguồn lực tại chỗ, các kết quả nghiên cứu đã được triển khai và chuyển giao hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe sinh sản và chất lượng dân số cho người dân khu vực miền Trung – Tây Nguyên.

Đáng chú ý là đề tài độc lập cấp Nhà nước có tên Nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật tiên tiến trong sàng lọc bệnh lý tiền sản giật – sản giật và xây dựng phác đồ điều trị dự phòng, tập trung vào bệnh lý tiền sản giật, 1 trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong mẹ tại Việt Nam.

Nghiên cứu đã góp phần xây dựng được mô hình dự báo có tỷ lệ phát hiện tiền sản giật từ rất sớm trong thai kỳ, đồng thời đánh giá được hiệu quả dự phòng bằng các can thiệp có tính khả thi cao trong điều kiện của Việt Nam. Đây là cơ sở để hình thành chiến lược sàng lọc và can thiệp dự phòng sớm, qua đó thiết lập được chế độ quản lý thai kỳ hợp lý.

Kết quả nghiên cứu cũng thay đổi cách thức tiếp cận quan trọng trong quản lý bệnh lý tiền sản giật cho đến hiện nay. Ban đầu được triển khai áp dụng thường quy trên lâm sàng tại các trung tâm sản phụ khoa khu vực miền Trung - Tây Nguyên, sau đó mở rộng dần ra cả nước.

Trên cơ sở kết quả nghiên cứu này, Hội Sản Phụ khoa Việt Nam tham khảo để xây dựng Hướng dẫn Sàng lọc và dự phòng bệnh lý tiền sản giật, trong đó nhóm nghiên cứu phụ trách soạn thảo chính. Hướng dẫn lâm sàng đã được Bộ Y tế ban hành, triển khai áp dụng toàn quốc theo Quyết định số 1911/QĐ-BYT ngày 19 tháng 4 năm 2021 và được cập nhật, ban hành lại theo Quyết định số 1154/QĐ-BYT ngày 04 tháng 5 năm 2024.

Bên cạnh những công trình nghiên cứu trên, trong giai đoạn 2015 - 2022, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Vũ Quốc Huy đã công bố 82 bài báo. Trong đó, thầy là tác giả chính của 10 bài đăng trên các tạp chí quốc tế uy tín.

Nói thêm về điều này, thầy Huy bày tỏ: “Công bố khoa học đầu tiên của tôi là bài báo chuyên ngành trên Nội san Sản Phụ khoa năm 1994, ấn phẩm khoa học của Hội Phụ Sản khoa và Sinh đẻ có kế hoạch Việt Nam, nay là Hội Phụ Sản Việt Nam.

Khi có cơ hội theo đuổi bậc học cao hơn ở nước ngoài cách đây hơn 1/4 thế kỷ, tôi nhận thấy nhiệm vụ công bố khoa học là không thể thiếu trong hành trình học tập và nghiên cứu, nên đã chủ động đề xuất với giảng viên hướng dẫn luận án để được giao chuẩn bị các bản thảo đầu tay, viết bằng tiếng Anh, và được chấp thuận công bố sau đó, từ năm 2004.

Vào thời điểm này, bên cạnh yêu cầu khắt khe về mặt chuyên môn của các tạp chí quốc tế uy tín, quy trình phản biện và xuất bản các bài báo cũng đòi hỏi không ít thời gian và công sức.

Theo tôi, những yếu tố quan trọng đưa đến thành công trong công bố khoa học nói chung và công bố quốc tế nói riêng là nền tảng dữ liệu khoa học tốt, đầy đủ cùng sự kiên nhẫn, tỉ mỉ, kỹ lưỡng của các nhà khoa học trong việc chuẩn bị cũng như gửi bản thảo, trao đổi với tòa soạn và các phản biện".

Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Vũ Quốc Huy - Hiệu trưởng Trường Đại học Y - Dược (Đại học Huế). Ảnh: NVCC.

Đổi mới đào tạo ngành Y trong bối cảnh toàn cầu hóa

Nhìn nhận về tương lai của đào tạo ngành Y, thầy Huy nói: "Các Nghị quyết số 57-NQ/TW, Nghị quyết số 59-NQ/TW, Nghị quyết số 71-NQ/TW, Nghị quyết 72-NQ/TW đã được Bộ Chính trị ban hành và các văn bản Luật, Nghị quyết của Quốc hội cùng các văn bản dưới luật sẽ sớm được thông qua, ban hành sẽ thắp lên ngọn lửa đổi mới cho giáo dục đại học và y tế nước nhà. Đây không chỉ là những văn bản pháp lý mà là lời hiệu triệu để bước vào giai đoạn cải cách đột phá.

Tiếp tục công cuộc đổi mới chương trình đào tạo theo hướng phát triển năng lực, gắn với nhu cầu thực tiễn và hội nhập quốc tế. Điều đã được Trường Đại học Y - Dược (Đại học Huế) và nhiều cơ sở giáo dục khác trong khối ngành khoa học sức khỏe triển khai bền bỉ trong 10 năm qua, kể từ sau Nghị quyết 29-NQ/TW, để đào tạo thế hệ thầy thuốc với chuẩn năng lực quốc tế nhưng vẫn giữ trọn bản sắc nhân văn Việt Nam.

Cùng với đó là ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, y học chính xác và y học cá thể hóa trong giảng dạy, nghiên cứu và chăm sóc sức khỏe để nâng tầm nền y tế.

Ngoài ra, xây dựng hệ sinh thái Trường - Viện - Bệnh viện - Doanh nghiệp, tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực y tế, nơi tri thức được chuyển hóa thành giải pháp cho sức khỏe nhân dân".

Được biết, trên nền tảng khuyến cáo của Ủy ban Lancet về giáo dục y học năm 2010, thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI, với sự hỗ trợ từ Dự án Giáo dục và Đào tạo nhân lực Y tế phục vụ cải cách hệ thống Y tế (Dự án HPET) do Ngân hàng Thế giới tài trợ cho Bộ Y tế Việt Nam cùng những giúp đỡ về mặt kỹ thuật từ đối tác chiến lược là Trường Y khoa, Đại học Harvard (Hoa Kỳ), Trường Đại học Y - Dược (Đại học Huế) đã chuẩn bị cho việc đổi mới 2 chương trình đào tạo Y khoa và Răng - Hàm - Mặt từ những năm 2015, 2016.

Chương trình đổi mới được chính thức triển khai từ năm 2018, cùng với một số trường đại học trong khối ngành khoa học sức khỏe của Việt Nam.

Chương trình được thiết kế dựa trên nguyên lý người học là trung tâm, tích hợp theo dạng module, phát triển kiến thức và năng lực thực hành cho người học tăng dần theo hình xoắn ốc, nhằm giúp tích lũy đủ các năng lực cơ bản khi kết thúc chương trình. Bên cạnh đó, tăng cường công tác đào tạo về y đức, ý thức trách nhiệm, pháp luật trong hành nghề y dược, quy tắc ứng xử và kỹ năng giao tiếp.

Song song với chương trình đào tạo, các phương pháp dạy học tiên tiến với người học là trung tâm như lớp học đảo chiều (flipped classroom), tích hợp (blended learning), dựa trên vấn đề (PBL), cộng tác (TBL), học mọi lúc mọi nơi (UBL), mô phỏng (simulation), môi trường ảo (virtual learning), giáo dục liên ngành (interprofesional education - IPE) đã được triển khai đồng bộ ngay từ năm thứ nhất.

Trong lượng giá người học, phương pháp lượng giá dựa trên năng lực như trắc nghiệm có cấu trúc (MCQs), thi trên máy tính, “hồ sơ học bạ” điện tử (E-portfolio), đánh giá lâm sàng nhanh (Mini-CEX), lượng giá theo cấu trúc khách quan (OSCE, OSPE), các hoạt động lâm sàng độc lập (EPA) và tích lũy năng lực thực hành theo các cấp độ (Milestones) cũng được áp dụng tương ứng.

Đơn vị đã và đang triển khai mạnh mẽ chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và dạy học như áp dụng hệ thống quản lý học tập (management learning system – MLS), hệ thống quản lý nội dung học tập (management of content learning system – LCMS), hệ thống điều hành tác nghiệp quản lý hành chính trực tuyến 4.0 và nhiều phân hệ quản lý điều hành khác.

Xây dựng và triển khai một cách hiệu quả nhất các modules cung cấp năng lực số và năng lực y tế số cho người học; đẩy mạnh khai thác và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong đào tạo, nghiên cứu khoa học khoa học sức khỏe và dịch vụ y tế.

Thầy Huy khẳng định, những thay đổi này hoàn toàn phù hợp với xu hướng phát triển của giáo dục y học tiên tiến của thế giới.

Một số thành tích của Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Vũ Quốc Huy:

- Liên tục nhiều năm học được đánh giá viên chức là Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở, Chiến sĩ thi đua cấp Bộ. Được Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo tặng Bằng khen.

- Năm 2021, đồng tác giả Giải thưởng Hồ Chí Minh về Khoa học công nghệ đợt 6.

- Năm 2023, được phong tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua toàn quốc.

- Năm 2024, được Đại sứ Cộng hòa Pháp tại Việt Nam Olivier Brochet thay mặt Tổng thống Cộng hòa Pháp trao tặng Huân chương Công trạng Quốc gia, tước hiệu Hiệp sĩ.

- Năm 2025, được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì.

Hồng Linh

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/diem-chung-cua-nghe-thay-giao-va-thay-thuoc-la-mang-gia-tri-nhan-van-cao-ca-post255956.gd