Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát:Công cụ định hình chính sách, khơi thông các 'điểm nghẽn'

7 giờ trướcBài gốc

Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang LÝ THỊ LAN:
Khơi nguồn tư duy đổi mới trong tiếp cận, tổ chức giám sát

Diễn đàn lần này có ý nghĩa rất lớn cả về chính trị, pháp lý lẫn thực tiễn. Đây là dịp để Quốc hội tổng kết và đánh giá lại có hệ thống chức năng giám sát, là một trong ba quyền năng hiến định quan trọng. Với chủ đề rất trực diện: “Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển”, diễn đàn không chỉ mang tính lý luận mà còn rất sát thực tiễn, trong bối cảnh hướng đến xây dựng một nền quản trị quốc gia hiện đại.

Từ thực tiễn hoạt động giám sát của Quốc hội, trong đó, có Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang, tôi nhận thấy, diễn đàn đã phản ánh rất đúng và trúng những vấn đề đặt ra; khẳng định nhiều vấn đề của cuộc sống chỉ được tháo gỡ khi có sự giám sát sâu sát, đúng địa chỉ và gắn trách nhiệm giải trình cụ thể. Cũng phải nhìn nhận rằng, một số cuộc giám sát còn phụ thuộc vào báo cáo của cơ quan được giám sát; chưa đi sâu vào cơ sở, chưa có đủ dữ liệu độc lập để phản biện. Một số nội dung giám sát chưa theo dõi được kết quả thực hiện kiến nghị sau đó, dẫn đến hiệu quả chưa như mong đợi.

Tôi nhất trí cao với chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn là hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội phải đi vào thực chất để giám sát việc ban hành các nghị định, thông tư thực hiện luật có được kịp thời, có trúng với quy định của luật không. Tới đây, cần chú trọng giám sát thường xuyên, giám sát đột xuất để kịp thời phát hiện và tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Trong bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hiện nay, cần có những cải cách thể chế đồng bộ và phù hợp. Trước hết, cần rà soát lại hệ thống pháp luật liên quan đến phân cấp, phân quyền. Đặc biệt, cần xác định địa chỉ trách nhiệm rõ ràng; xây dựng cơ chế giám sát theo chiều sâu, hướng tới chất lượng thay vì số lượng. Đồng thời, hoàn thiện cơ chế theo dõi, đôn đốc, phản hồi sau giám sát, có quy định cụ thể về trách nhiệm báo cáo thực hiện kiến nghị và chế tài xử lý nếu không thực hiện. Mặt khác, cần nâng cao năng lực đội ngũ đại biểu, nhất là ở địa phương bằng việc tăng cường đào tạo chuyên sâu về pháp luật, kỹ năng và sử dụng công cụ số hóa, nhằm thích ứng với yêu cầu giám sát trong giai đoạn mới.

Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ ĐẶNG BÍCH NGỌC:
Bảo đảm liên thông giữa giám sát của Đoàn ĐBQH với giám sát của Quốc hội

Diễn đàn Quốc hội về hoạt động giám sát có ý nghĩa đặc biệt quan trọng nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả giám sát của Quốc hội. Đây là dịp để chia sẻ, phân tích sâu sắc các vấn đề nổi cộm, bất cập trong chính sách, pháp luật và thực tiễn thực thi, từ đó định hướng hoạt động giám sát đi “đúng và trúng”, sát với yêu cầu thực tế.

Thời gian qua, Đoàn ĐBQH các địa phương đã chủ động lựa chọn nội dung từ những vấn đề bức xúc trong cử tri, nhân dân; tăng cường khảo sát cơ sở; lắng nghe ý kiến người dân, doanh nghiệp và những người trực tiếp thực thi chính sách để hoạt động giám sát bảo đảm tính khách quan, toàn diện. Các kiến nghị giám sát ngày càng cụ thể, thiết thực, góp phần tháo gỡ khó khăn trong triển khai chính sách pháp luật ở cơ sở.

Với Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình, trong năm 2024, Đoàn đã tổ chức 15 cuộc giám sát, 12 cuộc khảo sát chuyên đề về các lĩnh vực đầu tư công, an sinh xã hội, cải cách thủ tục hành chính, y tế cơ sở, môi trường… Đáng chú ý là cuộc giám sát thực trạng các công trình cấp nước sạch nông thôn bị bỏ hoang, gây lãng phí đầu tư. Qua giám sát, Đoàn đã chỉ rõ trách nhiệm của các cơ quan liên quan và kiến nghị các bộ, ngành Trung ương sớm hoàn thiện cơ chế, chính sách quản lý, vận hành công trình cấp nước sạch nông thôn.

Trong vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, nhiều vấn đề nảy sinh tại cơ sở vượt quá thẩm quyền giải quyết của cấp xã và cấp tỉnh, đòi hỏi vai trò “cầu nối chính sách” của Đoàn ĐBQH tỉnh càng trở nên quan trọng. Tuy nhiên, hiện vẫn đang thiếu cơ chế đủ mạnh để theo dõi, đôn đốc, giám sát việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát, nhất là với các vấn đề mang tính liên ngành, liên cấp.

Thực tế trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần sớm chỉ đạo hoàn thiện cơ chế pháp lý nhằm tăng cường vai trò, trách nhiệm và thẩm quyền của Đoàn ĐBQH trong theo dõi, đôn đốc, giám sát kết quả thực hiện các kiến nghị. Cụ thể, bổ sung quy định trách nhiệm tiếp thu, giải trình kết quả xử lý kiến nghị giám sát và cơ chế xử lý các trường hợp né tránh trách nhiệm. Đồng thời, xây dựng cơ chế phối hợp giữa Đoàn ĐBQH với Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội trong giám sát liên ngành, liên cấp.

Việc hoàn thiện cơ chế giám sát không chỉ tăng hiệu quả thực chất của hoạt động giám sát, mà còn bảo đảm tính liên thông giữa giám sát của Đoàn ĐBQH với giám sát của Quốc hội. Qua đó, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp hiện nay.

Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang LÝ ANH THƯ:
Cần chế tài cho việc thực hiện kiến nghị sau giám sát

Diễn đàn hoạt động giám sát của Quốc hội diễn ra vào thời điểm đặc biệt - khi đất nước đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ với nhiều đổi mới mang tính đột phá, đặc biệt là việc vận hành bộ máy chính quyền địa phương hai cấp. Đây được xem là bước đi đầu tiên trong hành trình cải cách toàn diện, trong đó hoạt động giám sát đóng vai trò then chốt nhằm bảo đảm tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và hiệu quả quản lý nhà nước.

Các ý kiến tham luận, thảo luận tại diễn đàn thể hiện rõ tâm huyết, trách nhiệm, trí tuệ của các ĐBQH, chuyên gia, cơ quan của Quốc hội. Nhiều bài học thực tiễn đã được các đại biểu nêu ra, không chỉ đơn thuần là ưu điểm, cách làm hay, mà còn cả những tồn tại, hạn chế. Có những vấn đề tưởng chừng là “nhỏ” và “lâu nay vẫn làm như thế” đã được nhìn lại dưới lăng kính thực tiễn - từ thời điểm tổ chức giám sát, cách tiếp cận ý kiến cử tri đến việc ứng dụng công nghệ và xây dựng dữ liệu phục vụ đại biểu...

Đến với diễn đàn lần này, nhiều đại biểu rất thẳng thắn nêu những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động giám sát của Quốc hội. Trong đó, nền tảng con người và hạ tầng số còn thiếu đồng bộ; nội dung giám sát còn dàn trải, chưa trọng tâm; tài liệu, dữ liệu, thông tin phục vụ giám sát còn hạn chế; việc khai thác ý kiến cử tri chưa đầy đủ, có lúc còn qua loa; thời điểm tổ chức giám sát đôi khi chưa phù hợp với thực tiễn địa phương dẫn đến chất lượng giám sát không được bảo đảm; công tác giám sát chưa sát sao, thiếu cơ chế giám sát đến cùng; sự phối hợp giữa các cơ quan của Quốc hội với các cơ quan khác còn thiếu đồng bộ.

Để hoạt động giám sát của Quốc hội ngày càng chuyên nghiệp, hiệu quả, tôi cho rằng cần đổi mới quy trình tổ chức giám sát chuyên đề, lựa chọn nội dung sát thực tiễn, đúng trọng tâm, đúng thời điểm và đáp ứng nguyện vọng của cử tri; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung phục vụ giám sát, chia sẻ hiệu quả cho ĐBQH. Đặc biệt, cần có chế tài cho việc thực hiện kiến nghị sau giám sát, tăng cường theo dõi, kiểm tra việc thực hiện nghị quyết, kết luận giám sát. Ứng dụng công nghệ thông tin trong theo dõi kết quả thực hiện. Phát huy vai trò của MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, báo chí và người dân trong quá trình giám sát. Cuối cùng, yếu tố con người là rất quan trọng, do đó cần phải đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng giám sát cho ĐBQH, nhất là đại biểu hoạt động không chuyên trách.

ĐBQH tỉnh Nghệ An TRẦN NHẬT MINH:
Kết hợp khảo sát thực địa với phân tích số liệu, báo cáo

Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát với chủ đề “Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển” là sự kiện quan trọng, tiếp nối tinh thần đổi mới, nâng cao hiệu quả giám sát tối cao của Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới. Với tôi, hoạt động giám sát không chỉ dừng ở việc đánh giá, phát hiện hạn chế, vướng mắc mà cần hướng tới mục tiêu kiến tạo… tức là thông qua giám sát, đề xuất các giải pháp khả thi, đồng bộ, tạo động lực cho sự phát triển bền vững. Những kết quả giám sát chỉ thật sự có ý nghĩa khi được chuyển hóa thành hành động, thành chính sách và được các cơ quan có thẩm quyền quyết liệt triển khai.

Diễn đàn lần này đã mở ra một không gian trao đổi thẳng thắn, khoa học giữa các ĐBQH, nhà quản lý, chuyên gia và nhiều cơ quan liên quan. Tôi hoàn toàn đồng tình với các đề xuất tại diễn đàn về tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, khai thác cơ sở dữ liệu số trong giám sát; nâng cao chất lượng công tác tham mưu, phân tích chính sách; xây dựng cơ chế theo dõi, đôn đốc, đánh giá việc thực hiện kết luận giám sát một cách thực chất, liên tục…

Để giám sát thật sự có được hiệu quả cao, theo tôi, cần tập trung vào các yếu tố, như: lựa chọn đúng vấn đề then chốt, có tác động lớn đến phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân; đổi mới phương pháp giám sát, kết hợp giữa tiếp xúc cơ sở, khảo sát thực địa với phân tích số liệu, báo cáo, bảo đảm tính khách quan; đồng thời, theo sát việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát, coi đây là thước đo quan trọng của hiệu quả giám sát.

Đặc biệt, tôi đánh giá cao việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức thảo luận, trao đổi theo hướng mở, có sự tham gia của nhiều chủ thể ngoài Quốc hội. Điều này không chỉ giúp thông tin được tiếp cận đa chiều mà còn tạo sự đồng thuận xã hội - yếu tố quan trọng để các khuyến nghị giám sát được triển khai hiệu quả. Tin tưởng rằng những trao đổi, đề xuất tại diễn đàn sẽ là nguồn tư liệu quý cho hoạt động của Quốc hội trong thời gian tới.

T. Hiếu - T. Tâm - Đ. Cảnh - D. Anh thực hiện

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/dien-dan-cua-quoc-hoi-ve-hoat-dong-giam-sat-cong-cu-dinh-hinh-chinh-sach-khoi-thong-cac-diem-nghen-10382412.html