Diễn đàn Kinh tế - Tài chính Việt Nam 2025: Định vị tư duy mới cho giai đoạn 2026 - 2030

một giờ trướcBài gốc

Đây là sự kiện thường niên có ý nghĩa quan trọng, quy tụ các chuyên gia, nhà hoạch định chính sách, các tổ chức quốc tế và cộng đồng doanh nghiệp nhằm thảo luận một cách toàn diện về những vấn đề kinh tế - tài chính trọng tâm trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ.

Định vị những tọa độ chiến lược

Năm 2025, nền kinh tế Việt Nam phục hồi ngày một tích cực từ sau đại dịch, nhưng đồng thời cũng đối mặt ngày càng nhiều thách thức mới từ những biến động toàn cầu. Chủ đề của Diễn đàn năm nay đã phản ánh yêu cầu cấp thiết về việc định vị tư duy phát triển để đặt nền tảng cho mô hình tăng trưởng mới trong tương lai, theo tinh thần các nghị quyết lớn của Trung ương.

Phiên khai mạc sẽ diễn ra vào 8 giờ sáng với sự hiện diện của lãnh đạo Bộ Tài chính cùng đại diện các tổ chức quốc tế như GIZ và UNOPS. Các phát biểu chào mừng từ các đối tác quốc tế khẳng định cam kết đồng hành trong quá trình hoạch định và triển khai các chính sách phát triển của Việt Nam.

Nguồn: Bộ Tài chính. Đồ họa: Phương Anh.

Ngay sau khai mạc, diễn đàn bước vào chuỗi tham luận chính mở ra bức tranh kinh tế Việt Nam từ nhiều khía cạnh: bối cảnh toàn cầu, năng lực phục hồi, trở ngại thể chế và yêu cầu chiến lược cho giai đoạn 2026 - 2030.

Bài tham luận được trình bày đầu tiên trong phiên thảo luận sáng là của ông Nguyễn Như Quỳnh, Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính với chủ đề “Thích ứng - Chuyển đổi - Tăng tốc: Nền tảng cho chiến lược phát triển 2026 - 2030”.

Từ những phân tích sâu sắc về tốc độ phục hồi của kinh tế Việt Nam trong giai đoạn 2024 - 2025, ông Nguyễn Như Quỳnh chỉ ra những động lực và thách thức của Việt Nam trước thềm giai đoạn mới.

“Giai đoạn 2026 - 2030 không chỉ là sự tiếp nối về mặt thời gian, mà là một bước chuyển mình về chất lượng phát triển. Những yêu cầu đang đặt ra hiện nay là vô cùng cấp bách. Chúng ta đã có nền tảng là sự phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch, chúng ta có những con số tăng trưởng thương mại ấn tượng, nhưng để "Tăng tốc" thực sự, chúng ta buộc phải "Thích ứng" với bối cảnh địa chính trị mới và "Chuyển đổi" mạnh mẽ về cấu trúc không gian kinh tế cũng như thể chế hành chính”.

Ông Nguyễn Như Quỳnh, Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính, Bộ Tài chính.

Theo đó, các động lực đã giúp kinh tế Việt Nam bật dậy mạnh mẽ gồm: quyết tâm chính trị cao, tăng trưởng ổn định của nông nghiệp, sự phục hồi mạnh của ngành công nghiệp nhờ xuất khẩu, cùng sự bứt phá của các ngành dịch vụ với mức tăng hai con số. Cùng với đó, môi trường vĩ mô ổn định, lạm phát và lãi suất thấp, tiêu dùng phục hồi và đầu tư mở rộng đã tạo thế cân bằng quan trọng.

Tuy nhiên, Việt Nam cũng đối mặt với những thách thức mang tính cấu trúc kéo dài trong thời gian qua: năng suất còn thấp so với khu vực, tăng trưởng vẫn dựa trên mở rộng nguồn lực, tốc độ già hóa dân số nhanh, và đặc biệt là điểm nghẽn trong thực thi chính sách - từ hạ tầng, thể chế đến nguồn nhân lực.

Để đạt tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tới, ông Nguyễn Như Quỳnh nhấn mạnh, mọi cấu phần của nền kinh tế phải tạo bước nhảy vọt; từ các ngành quy mô nhỏ đến khu vực công nghiệp - dịch vụ, tất cả đều cần chuyển dịch lên mức tăng trưởng cao hơn.

Các tham luận tiếp theo do chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam - ông Nguyễn Bá Hùng, và đại diện IMF - ông Jochen Schmittmann, trình bày về bối cảnh toàn cầu, những rủi ro lớn đang hiện hữu, khả năng phục hồi và yêu cầu cải cách của Việt Nam trong chu kỳ phát triển mới.

Phiên thảo luận buổi sáng quy tụ đại diện từ Ngân hàng Thế giới, Viện Nghiên cứu Chính sách Nhật Bản, Đại học Indiana Bloomington, BCG cùng các chuyên gia trong nước. Thảo luận xoay quanh các chủ đề: định vị Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu; xu hướng chính sách kinh tế vĩ mô đảm bảo tăng trưởng cao; kinh nghiệm quốc tế về tài khóa; và phát triển vùng động lực, hành lang kinh tế - những nhân tố then chốt hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng bền vững.

Kiến tạo động lực mới cho tăng trưởng

Phiên buổi chiều tiếp tục mở rộng các chủ đề hướng tới tương lai. Tham luận của ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia, nhấn mạnh vai trò của đổi mới sáng tạo trong việc tạo động lực tăng trưởng mới cho Việt Nam.

Các diễn giả quốc tế như ông David Ambadar (GIZ) và Giáo sư Robert Elliott (Đại học Birmingham) tập trung vào chuyển dịch đầu tư tư nhân vào chuyển đổi xanh và tối ưu nguồn lực để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 - một định hướng quan trọng của Việt Nam trong thập kỷ tới.

Phiên thảo luận chiều do GS.TS. Trần Thọ Đạt điều hành quy tụ nhiều chuyên gia hàng đầu từ IFC, LSE, các doanh nghiệp công nghệ và cơ quan quản lý. Các vấn đề trọng tâm sẽ được thảo luận gồm có cải thiện thể chế cho khu vực kinh tế tư nhân, xây dựng các tập đoàn có năng lực cạnh tranh quốc tế, tận dụng chuyển đổi số và nguồn vốn dữ liệu, thúc đẩy ESG và kinh nghiệm quốc tế về thị trường tài sản số.

Theo các chuyên gia, năm 2025 là thời điểm đặc biệt để ngành Tài chính cùng các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp nhìn lại kết quả đạt được cũng như thách thức của nền kinh tế, đồng thời chia sẻ những chính sách lớn mang tính định hướng theo tinh thần các Nghị quyết của Trung ương. Đây cũng là dịp để ngành Tài chính thúc đẩy quá trình thể chế hóa các chủ trương lớn, tạo nền tảng mô hình tăng trưởng mới với tầm nhìn đến năm 2045.

Với cách tiếp cận đa chiều - từ bối cảnh toàn cầu, động lực nội tại đến yêu cầu đổi mới tư duy và tái cấu trúc không gian phát triển, Diễn đàn Kinh tế - Tài chính Việt Nam 2025 hứa hẹn sẽ mang lại những gợi mở quan trọng cho chiến lược phát triển kinh tế - tài chính giai đoạn 2026 - 2030.

Duy trì sức chống chịu ấn tượng trong bối cảnh nhiều biến động

Một điểm nhấn quan trọng tại diễn đàn năm nay là tham luận của Tiến sĩ Jochen M. Schmittmann, Đại diện thường trú của IMF, với bài trình bày “Việt Nam: Khả năng chống chịu, những cơn gió ngược và tham vọng cải cách”. Ông đánh giá Việt Nam đang duy trì được sức chống chịu ấn tượng trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động: tăng trưởng 9 tháng đầu năm đạt 7,85%; đầu tư và tiêu dùng phục hồi mạnh; xuất khẩu tăng hơn 18% so với cùng kỳ.

Tuy vậy, nhìn dài hạn, Việt Nam phải đối mặt với hai cơn gió ngược về cơ cấu. Thứ nhất, tăng trưởng có xu hướng chậm lại khi thu nhập tăng lên. Thứ hai, lợi thế về nhân khẩu học đang giảm dần. Tăng trưởng dân số trong độ tuổi lao động đang chậm lại và sẽ sớm trở thành một lực cản đối với tăng trưởng, khiến việc tăng năng suất trở nên quan trọng hơn.

Tiến sĩ Schmittmann đặc biệt lưu ý tới thách thức năng suất, dẫn chứng việc tổng năng suất các nhân tố (TFP) của Việt Nam đang ở mức -0,3%, thấp hơn nhiều so với các thị trường mới nổi (2%) và các nền kinh tế tiên tiến (1,6%). Ông nhấn mạnh: “Năng suất không phải là tất cả, nhưng về lâu dài là hầu hết mọi thứ”, cho rằng Việt Nam cần những cải cách mạnh hơn để phân bổ lại nguồn lực hiệu quả, giảm méo mó trên thị trường lao động và tín dụng.

Trong nhóm khuyến nghị chính sách, đại diện IMF đề xuất Việt Nam duy trì khuôn khổ tài khóa trung hạn thận trọng, sử dụng dư địa tài khóa cho đầu tư và an sinh khi cần thiết, đồng thời theo dõi chặt chẽ rủi ro lạm phát khi dư địa nới lỏng chính sách tiền tệ không còn nhiều. Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiện đại hóa khuôn khổ chính sách tiền tệ, phát triển thị trường vốn, nâng cao đệm vốn ngân hàng và chuẩn bị tốt cho các kịch bản rủi ro.

Theo Tiến sĩ Schmittmann, với quyết tâm cải cách và định hướng chiến lược đúng đắn, Việt Nam hoàn toàn có thể duy trì tăng trưởng mạnh trong trung hạn, song “động lực lớn nhất của tăng trưởng trong những năm tới sẽ phụ thuộc vào khả năng thực thi cải cách và tận dụng cơ hội tái cấu trúc trong bối cảnh mới.

Hoàng Yến

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/dien-dan-kinh-te-tai-chinh-viet-nam-2025-dinh-vi-tu-duy-moi-cho-giai-doan-2026-2030-188161-188161.html