1. Tầm quan trọng của điều trị đồng thời nhiều bệnh ở người nhiễm HIV
Nhờ sự phát triển của liệu pháp kháng virus (ARV), HIV ngày nay được xem như một bệnh mạn tính có thể kiểm soát tốt. Khi tuổi thọ của người nhiễm HIV tăng lên, họ cũng đối mặt với nguy cơ mắc các bệnh lý mạn tính và liên quan đến lão hóa giống như cộng đồng chung. Đồng thời, sự suy giảm miễn dịch do virus gây ra và ảnh hưởng từ các thuốc điều trị khiến người bệnh dễ mắc thêm các bệnh đồng nhiễm.
Trên thực tế, phần lớn người nhiễm HIV không chỉ phải kiểm soát virus mà còn phải điều trị các bệnh đi kèm như viêm gan B, viêm gan C hoặc lao phổi. Những bệnh lý này tạo nên tình trạng đồng nhiễm đòi hỏi phải được quản lý liên tục và toàn diện.
Trong đó, lao là một trong những bệnh đồng nhiễm phổ biến nhất ở người có HIV. Nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, hiệu quả kiểm soát bệnh sẽ cao hơn, giảm đáng kể nguy cơ biến chứng.
Việc quản lý tốt các bệnh đồng mắc mang lại lợi ích rõ rệt: người bệnh cảm thấy khỏe hơn, ít triệu chứng hơn và nhờ đó tuân thủ điều trị tốt hơn, không chỉ với các phác đồ điều trị bệnh đồng nhiễm mà cả điều trị ARV. Ngược lại, nếu các bệnh đi kèm bị bỏ sót, người bệnh có thể gặp đau đớn, mệt mỏi kéo dài, dẫn đến tâm lý chán nản và nguy cơ bỏ điều trị HIV.
Bệnh lao thường đồng nhiễm với HIV.
2. Cách tiếp cận điều trị HIV kết hợp quản lý các bệnh đồng nhiễm
Những năm gần đây, Việt Nam đạt nhiều tiến bộ trong điều trị đồng nhiễm cho người có HIV, giúp kéo dài tuổi thọ và cải thiện chất lượng cuộc sống. Người bệnh hiện có thể được khám, xét nghiệm, chẩn đoán và điều trị đồng thời HIV cùng các bệnh lý liên quan ngay tại cùng một cơ sở y tế.
Người nhiễm HIV được khuyến cáo xét nghiệm định kỳ viêm gan B và viêm gan C để phát hiện sớm. Nhiều cơ sở điều trị HIV cũng đã tích hợp dịch vụ sàng lọc và điều trị lao, giúp người bệnh tiếp cận điều trị ngay khi phát hiện bệnh.
Hệ thống bảo hiểm y tế chi trả phần lớn chi phí thuốc và xét nghiệm thiết yếu. Đồng thời, nhiều dự án quốc tế hỗ trợ giảm chi phí điều trị viêm gan C và lao kháng thuốc, giúp người bệnh giảm gánh nặng tài chính. Các dịch vụ y tế cũng được mở rộng xuống tuyến cơ sở, tạo thuận lợi hơn cho người bệnh trong quá trình tiếp cận chăm sóc.
Bác sĩ tư vấn điều trị cho người nhiễm HIV.
Theo Quyết định 5968/QĐ-BYT – Hướng dẫn Điều trị và Chăm sóc HIV/AIDS, người nhiễm HIV nên được điều trị tại các cơ sở y tế tuyến huyện hoặc xã, gần nơi sinh sống, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho theo dõi lâu dài. Tại đây, người bệnh không chỉ được kê thuốc ARV mà còn được hỗ trợ tiếp cận các dịch vụ y tế thiết yếu khác như:
Xét nghiệm HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục Chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe bà mẹ – trẻ em Chẩn đoán và điều trị bệnh lao Điều trị các bệnh nhiễm trùng và không lây nhiễm Chăm sóc sức khỏe tâm thần Điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện Điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP)
Các dịch vụ này có thể được thực hiện tại cơ sở y tế hoặc thông qua các mô hình lưu động. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ thông tin – như đặt lịch khám trực tuyến, nhắc lịch dùng thuốc, tư vấn từ xa hay hội chẩn trực tuyến – giúp việc điều trị HIV ngày càng thuận tiện và hiệu quả.
Vân Anh