Định giá chia đôi từ đỉnh, điều gì đang xảy ra với Vinamilk?

một giờ trướcBài gốc

Trong phiên giao dịch sáng ngày 22/12, cổ phiếu VNM của Công ty CP Sữa Việt Nam ghi nhận một giao dịch thỏa thuận có quy mô đặc biệt lớn.

Cụ thể, trong phiên sáng, tổng cộng 96 triệu cổ phiếu VNM đã được sang tay thông qua phương thức thỏa thuận. Tổng giá trị giao dịch đạt 6.011 tỷ đồng, tương ứng mức giá bình quân 62.555 đồng/cổ phiếu.

Đáng chú ý, toàn bộ các thông số về khối lượng, mức giá cũng như tổng giá trị của lô giao dịch này hoàn toàn trùng khớp với nội dung đăng ký mua từ JC&C đã được F&N Dairy Investments - đơn vị thành viên của Fraser & Neave, tập đoàn F&B hàng đầu Thái Lan công bố trước đó.

Sau khi giao dịch hoàn tất, tỷ lệ sở hữu của nhóm F&N tại Vinamilk tăng lên gần 25%, qua đó trở thành cổ đông lớn thứ hai của doanh nghiệp, chỉ đứng sau SCIC với tỷ lệ nắm giữ khoảng 36% vốn điều lệ.

Định giá "chạm đáy" sau thời kỳ vàng son

Thương vụ mua vào của F&N diễn ra trong bối cảnh cổ phiếu VNM đã trải qua một giai đoạn suy giảm định giá kéo dài nhiều năm, cách khá xa so với thời kỳ đỉnh cao được thiết lập trong giai đoạn 2017–2018.

“Ông trùm” ngành thực phẩm tiêu dùng Vinamilk từng là biểu tượng tăng trưởng của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Năm 2006, 159 triệu cổ phiếu VNM chính thức niêm yết trên Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM với giá khớp trong phiên giao dịch đầu tiên là 53.000 đồng/cổ phiếu, tương ứng vốn hóa gần 8.500 tỷ đồng. Thị trường khi đó định giá Vinamilk khoảng 500 triệu USD.

Theo lộ trình tái cơ cấu doanh nghiệp Nhà nước, Vinamilk được xác định là doanh nghiệp không cần Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối.

Từ giai đoạn 2014–2015, SCIC bắt đầu bán ra cổ phần sở hữu Nhà nước. Những năm sau đó, tỷ lệ vốn Nhà nước tại Vinamilk giảm xuống còn 45% và không còn quyền chi phối.

Những thương vụ thoái vốn tại Vinamilk đã thu hút mạnh những dòng vốn đầu tư mới, đặc biệt là các nhà đầu tư chiến lược dài hạn. Những thương vụ này cũng hé lộ phần nào định giá của Vinamilk trong mắt nhà đầu tư.

Tháng 12/2016, F&N Dairy Investment và F&N Bev Manufacturing đã mua vào 78,38 triệu cổ phiếu VNM từ SCIC, tương đương 5,4% cổ phần doanh nghiệp với giá gần 500 triệu USD. Con số này cho thấy lúc đó F&N định giá Vinamilk ở mức hơn 9 tỷ USD.

Đỉnh cao của Vinamilk đến vào năm 2017, khi SCIC tiếp tục bán 3,33% vốn Vinamilk cho Platinum Victory (thuộc tập đoàn Jardine Cycle & Carriage) với giá trúng thầu kỷ lục 186.000 VNĐ/cổ phiếu, cao hơn 24% so với giá khởi điểm.

Thương vụ này đã đẩy vốn hóa Vinamilk vượt mốc 10 - 11 tỷ USD, xác lập mức định giá cao nhất trong lịch sử của công ty tính đến nay.

Định giá tăng mạnh cùng những câu chuyện về tăng trưởng, người Việt vẫn còn tiêu thụ ít sữa và những phân khúc như sữa tươi, kem... còn chưa được khai thác triệt để.

Mặc dù vậy, kể từ năm 2019, bức tranh dần thay đổi thị trường bắt đầu định giá Vinamilk theo hướng thận trọng hơn.

Thị trường sữa nội địa không bùng nổ như dự báo mà dần bão hòa. Tốc độ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận chậm lại trong khi chi phí nguyên liệu đầu vào biến động theo chu kỳ hàng hóa toàn cầu. Áp lực cạnh tranh gia tăng từ cả doanh nghiệp trong nước lẫn thương hiệu ngoại.

Do đó, lợi nhuận sau thuế và EPS đều đã giảm sút so với giai đoạn đỉnh, phản ánh rõ sự chậm lại của chu kỳ tăng trưởng. Diễn biến này khiến định giá cổ phiếu bị thị trường chiết khấu mạnh trong thời gian dài.

Sau biến động mạnh của đại dịch và bão hòa thị trường sữa, cổ phiếu VNM sau một thập kỷ được xếp vào nhóm tăng trưởng nay chuyển sang nhóm "bò sữa" - tập trung vào câu chuyện cổ tức và chia lợi nhuận đều hàng năm.

Hệ quả là cổ phiếu VNM bước vào chu kỳ điều chỉnh dài hạn. Thị giá liên tục suy giảm và đi ngang trong nhiều năm. Hiện nay, thị giá chỉ xoay quanh vùng hơn 57.000 đồng/cổ phiếu, chỉ bẳng khoảng 1/2 so với đỉnh lịch sử.

Vốn hóa thị trường sụt giảm lớn hơn, về quanh mốc 130.000 tỷ đồng do chiết khấu bởi các khoản cổ tức tiền mặt hàng năm.

Bước sang giai đoạn 2023, Vinamilk bắt đầu tái định vị lại thương hiệu, mở rộng sang nhiều lĩnh vực ngoài sữa như thịt, nước giải khát, cao cấp hóa thị trường cũng như mở rộng sang thị trường xuất khẩu.

Quá trình bắt đầu lại này cũng làm định giá của Vinamilk giảm xuống trong mắt nhà đầu tư. Thương vụ gần đây của F&N cũng phản ánh rõ ràng điều này. F&N mua cổ phiếu Vinamilk với mức giá bình quân chỉ khoảng 62.500 đồng/cổ phiếu, tương ứng với định giá Vinamilk hiện tại chỉ khoảng 6 - 6,5 tỷ USD, còn một nửa so với thời kỳ đỉnh cao.

Đối tượng bán cổ phiếu cho F&N lại là JC&C, phần nào cho thấy Vinamilk cũng không còn nhiều hấp dẫn với các cổ đông ngoại. Chỉ có nhóm F&N - tập đoàn ngoại hoạt động cùng lĩnh vực với Vinamilk vẫn kiên trì theo đuổi chiến lược mua gom cổ phiếu.

Có thêm một chu kỳ tăng trưởng mới?

Dù gặp nhiều khó khăn, Vinamilk vẫn có những lợi thế của một doanh nghiệp hàng đầu. Doanh nghiệp hiện vẫn giữ vị thế dẫn đầu ngành sữa Việt Nam với khoảng 40–45% thị phần. Riêng sữa chua và sữa đặc chiếm tới 80–90% thị phần nội địa. Doanh nghiệp sở hữu nền tảng tài chính lành mạnh, nợ vay thấp và dòng tiền ổn định.

Công ty đang tái cấu trúc hình ảnh thương hiệu, đổi mới sản phẩm, hướng tới nhóm khách hàng trẻ và kênh phân phối hiện đại. Đầu tư cho công nghệ và chuyển đổi số cũng được đẩy mạnh.

Công ty chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) đánh giá năm 2025 chứng kiến sự cải thiện rõ ràng trong danh mục sản phẩm của Vinamilk với hơn 70 sản phẩm được ra mắt/tái tung, với điểm nhấn chính là các sản phẩm Greenfarm (sữa tươi và sữa chua), các sản phẩm có giá trị dinh dưỡng cao như sữa chua uống và sữa thực vật cao đạm, hướng tới các nhu cầu dinh dưỡng cụ thể như: người tập thể thao, trẻ suy dinh dưỡng hay người già...

KBSV kì vọng các chiến lược này sẽ giúp Vinamilk cạnh tranh tốt hơn tại các phân khúc sữa truyền thống, đặc biệt là tại kênh hiện đại và các thành phố lớn.

Theo nhóm phân tích, về cơ bản, tiềm năng ngành sữa Việt Nam vẫn còn rất lớn: mức tiêu thụ sữa bình quân hàng năm chỉ đạt 26– 28 lít/người, thấp hơn 12–18% so với Đông Nam Á (32 lít/người), đem lại dư địa tăng trưởng dài hạn khi thu nhập được kỳ vọng tiếp tục cải thiện mạnh mẽ với tăng trưởng kinh tế ở mức cao.

Nam Hải

Nguồn Nhà Quản Trị : https://theleader.vn/dinh-gia-chia-doi-dieu-gi-dang-xay-ra-voi-vinamilk-d43571.html