Đoàn chuyên gia tham quan thôn Dư, huyện An Cát. (Ảnh: Ban tổ chức cung cấp)
Các chuyên gia, học giả, nhà báo đến từ các cơ sở giáo dục, nghiên cứu, truyền thông và xuất bản của hai nước Việt Nam, Trung Quốc cùng nhau tìm hiểu kinh nghiệm trong việc khôi phục sinh thái Tây Hồ ở Hàng Châu, bảo vệ đất ngập nước Tây Khê, chuyển đổi mô hình nông thôn ở An Cát và ứng dụng công nghệ vào quản lý môi trường sinh thái, đồng thời tham quan, tìm hiểu doanh nghiệp công nghệ thông minh.
Lễ khởi động chương trình khảo sát “Hành trình sinh thái non xanh nước biếc" tại huyện An Cát, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc. (Ảnh: Ban tổ chức cung cấp)
Phát biểu tại lễ khởi động, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Mai Đức Ngọc, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng trường, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh đánh giá cao những thành tựu xây dựng văn minh sinh thái của Trung Quốc cũng như việc Đài Phát thanh-Truyền hình Trung ương Trung Quốc tổ chức chương trình tham quan, khảo sát kinh nghiệm mô hình chuyển đổi xanh của Trung Quốc.
Ông Mai Đức Ngọc, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng trường, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh phát biểu tại lễ khởi động. (Ảnh: Ban tổ chức cung cấp)
Sau lễ khởi động, đoàn chuyên gia đã tham quan, tìm hiểu quá trình chuyển đổi mô hình phát triển, phát triển xanh, phát triển hài hòa của thôn Dư, thành phố Hồ Châu.
Đoàn chuyên gia tham quan thôn Dư, huyện An Cát. (Ảnh: Ban tổ chức cung cấp)
Trước đó, trong các ngày 28 và 29/7, tại thành phố Hàng Châu - địa danh vừa được công nhận danh hiệu Vùng đất ngập nước Ramsar, đoàn chuyên gia Việt Nam đã tham quan, khảo sát các địa điểm Tây Hồ, Bảo tàng Tây Hồ, Công viên đất ngập nước quốc gia Tây Khê, Bảo tàng đất ngập nước Trung Quốc, Trung tâm quản lý thông minh Tây Khê, Phân viện bảo vệ môi trường-Thư viện Hàng Châu, Trung tâm triển lãm thành phố khoa học-công nghệ Hàng Châu để tìm hiểu kinh nghiệm, cách làm về quy hoạch đô thị và thúc đẩy văn hóa, văn minh sinh thái và bảo vệ môi trường ở địa phương.
Tây Hồ là hồ nước ngọt nằm ở phía tây của thành phố Hàng Châu, diện tích khoảng 6,5km² và được bao quanh bởi ba mặt núi, một mặt giáp thành phố. Cảnh quan Tây Hồ nổi bật bởi sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố tự nhiên và nhân tạo gồm hồ nước, cầu đá, chùa chiền, đê bao, cây xanh và các công trình văn hóa cổ. Từ lâu, Tây Hồ đã được xem là biểu tượng của vẻ đẹp Giang Nam, xuất hiện trong nhiều tác phẩm thơ ca, hội họa.
Ngoài ý nghĩa văn hóa-lịch sử, Tây Hồ còn được biết đến như một mô hình quản lý sinh thái đô thị tiêu biểu. Chính quyền thành phố Hàng Châu đã triển khai chiến lược bảo tồn tổng thể khu vực này với mục tiêu duy trì cân bằng hệ sinh thái nước ngọt, kiểm soát hoạt động du lịch và nâng cao ý thức cộng đồng thông qua giáo dục môi trường.
Các thiết chế giáo dục cộng đồng, hệ thống du thuyền có thuyết minh và các điểm quan sát cảnh quan ven hồ đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông tin về lịch sử, văn hóa và công tác bảo vệ môi trường.
Đoàn chuyên gia tìm hiểu kinh nghiệm khôi phục sinh thái Tây Hồ ở Hàng Châu. (Ảnh: Ban tổ chức cung cấp)
Tây Hồ là một ví dụ điển hình cho việc hiện thực hóa tư tưởng văn minh sinh thái - nơi môi trường được xem là nguồn lực, tài sản quý cần được bảo tồn và phát triển.
Là một địa điểm giáo dục cộng đồng thuộc quần thể danh thắng Tây Hồ, Bảo tàng Tây Hồ có diện tích gần 24.000m², trong đó phần lớn không gian được thiết kế ngầm dưới lòng đất để bảo toàn cảnh quan tự nhiên ven hồ. Kiến trúc bảo tàng mang phong cách sinh thái hiện đại, kết hợp khung kính và thép để tận dụng ánh sáng tự nhiên, tạo sự giao hòa với môi trường chung quanh.
Không gian trưng bày chính được tổ chức theo các chủ đề: quá trình hình thành địa chất của hồ Tây Hồ; lịch sử cải tạo thủy lợi và quy hoạch đô thị gắn với hồ; di sản văn hóa vật thể và phi vật thể. Ngoài vai trò trưng bày với hơn 17.000 hiện vật, trong đó có hàng trăm tài liệu quý, Bảo tàng Tây Hồ còn là một trung tâm giáo dục cộng đồng, thường xuyên tổ chức triển lãm lưu động, hoạt động trải nghiệm văn hóa, tọa đàm học thuật và chương trình phổ biến kiến thức môi trường-sinh thái.
Nhờ kết hợp giữa bảo tồn di sản, ứng dụng công nghệ và định hướng phát triển bền vững, Bảo tàng Tây Hồ được xem là điểm tiếp cận tiêu biểu để tìm hiểu tư duy quy hoạch đô thị xanh, hài hòa giữa văn hóa-cảnh quan-sinh thái-công nghệ tại Trung Quốc hiện đại.
Nằm ở phía tây bắc thành phố Hàng Châu, công viên đất ngập nước quốc gia Tây Khê có tổng diện tích bảo tồn khoảng 11,5km², trong đó hơn 70% là mặt nước và vùng đất trũng. Tây Khê được xem là một trong ba hệ sinh thái đất ngập nước nội đô lớn nhất Trung Quốc, đóng vai trò quan trọng trong duy trì cân bằng sinh thái, điều tiết khí hậu và bảo vệ đa dạng sinh học của khu vực Hàng Châu.
Đoàn chuyên gia nghe giới thiệu về bảo vệ và phát triển văn minh sinh thái ở thành phố Hàng Châu. (Ảnh: Ban tổ chức cung cấp)
Tuy nhiên, trong quá trình đô thị hóa nhanh chóng từ cuối thế kỷ XX, hệ sinh thái nơi đây bị suy giảm nghiêm trọng do ô nhiễm, san lấp và xâm lấn đất đai. Trước tình trạng đó, chính quyền Hàng Châu đã triển khai chương trình bảo tồn và phục hồi hệ sinh thái Tây Khê từ năm 2003. Đến năm 2005, Tây Khê chính thức được công nhận là công viên đất ngập nước quốc gia, với ba chức năng chính: bảo tồn sinh thái, giáo dục khoa học và du lịch sinh thái bền vững.
Nhiều giải pháp bảo vệ môi trường đã được áp dụng như cấm xây dựng trái phép, sử dụng phương tiện giao thông thân thiện môi trường (thuyền, xe điện) và tái tạo thủy vực. Khu vực này hiện là nơi sinh sống của hàng trăm loài thực vật, thủy sinh và chim hoang dã quý hiếm, bao gồm cả các loài di cư theo mùa.
Một số cơ sở bên trong công viên bao gồm Bảo tàng đất ngập nước Trung Quốc đóng vai trò là trung tâm giáo dục môi trường quy mô lớn và Trung tâm quản lý thông minh Tây Khê là nơi ứng dụng công nghệ cảm biến và phân tích dữ liệu để theo dõi thời gian thực về chất lượng nước, nhiệt độ, độ ẩm đất và chỉ số sinh học trong vùng.
Nhờ sự kết hợp giữa tri thức truyền thống và công nghệ hiện đại, Tây Khê được xem là một trong những mô hình thành công của Trung Quốc trong lĩnh vực phục hồi và quản lý hệ sinh thái đất ngập nước đô thị.
Được định vị là thành phố sinh thái, quan niệm về môi trường sinh thái đã trở thành nhận thức chung của các doanh nghiệp, người dân và được thể hiện ở mọi góc độ của thành phố Hàng Châu.
Bãi chôn lấp rác Thiên Tử Lãnh là nơi chôn lấp rác thải sinh hoạt duy nhất của thành phố Hàng Châu, đưa vào hoạt động từ năm 1991, trong 30 năm bãi rác này đã chôn lấp tổng cộng 30 triệu tấn rác, tương đương thể tích nước của 10.000 bể bơi tiêu chuẩn và đã chính thức đóng cửa vào năm 2020.
Sau khi ngừng hoạt động, chính quyền thành phố đã cải tạo và xây dựng nơi đây thành Phân viện bảo vệ môi trường thuộc Bảo tàng Hàng Châu - một trung tâm giáo dục tổng hợp về môi trường sinh thái của thành phố. Phân viện bảo vệ môi trường không chỉ là hình ảnh thu nhỏ của quá trình từ xử lý rác thải sinh hoạt bằng hình thức chôn lấp chuyển sang đốt của Hàng Châu nói riêng, mà còn là một thành quả nổi bật trong xử lý rác thải, bảo vệ môi trường và thúc đẩy văn minh sinh thái của tỉnh Chiết Giang nói chung.
Nhân dịp này, đoàn chuyên gia Việt Nam cũng tham quan Trung tâm triển lãm thành phố khoa học-công nghệ tương lai Hàng Châu, tìm hiểu những thành tựu ứng dụng công nghệ số, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và các dự án nghiên cứu, chế tạo trọng điểm trong công nghiệp cùng hệ thống tiện ích đô thị và dịch vụ, sản phẩm của các doanh nghiệp hàng đầu thành phố Hàng Châu và tỉnh Chiết Giang.
HỮU HƯNG-HỒ QUÂN Phóng viên Báo Nhân Dân thường trú tại Trung Quốc