Doanh nghiệp Nhà nước đầu tư bất động sản: Thấy gì từ bài học nhãn tiền?

9 giờ trướcBài gốc

Những 'vết xe đổ'

Luật Quản lý và Đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp có hiệu lực thi hành từ 1/8/2025. Theo đó, một trong các nội dung chú ý đó là việc luật vừa được Quốc hội thông qua đã bỏ quy định hạn chế doanh nghiệp Nhà nước đầu tư kinh doanh bất động sản.

Câu chuyện doanh nghiệp, tổng công ty Nhà nước đầu tư bất động sản không phải là mới khi trước đó, nhiều doanh nghiệp cũng mạnh tay đầu tư ngoài ngành với lĩnh vực bất động sản. Thực tế, bên cạnh một số doanh nghiệp thành công, vẫn còn nhiều tập đoàn Nhà nước tiềm lực mạnh nhưng khi tham gia đầu tư bất động sản lại không hiệu quả.

Cụ thể, Tập đoàn Bảo Việt được biết biết đến nhiều là tập đoàn bảo hiểm hàng đầu Việt Nam có vốn Nhà nước và vốn đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, khi mở rộng đầu tư sang lĩnh vực bất động sản, Bảo Việt “mắc kẹt” bởi nhiều dự án "bỏ hoang" không triển khai. Cụ thể, tại dự án Tháp tài chính quốc tế trên lô đất 13.000m2 số 220 Trần Duy Hưng (Cầu Giấy, Hà Nội) có tổng vốn đầu tư khoảng 3.800 tỷ đồng; dự án Seven Star tại lô đất D27 2,2ha quận Cầu Giấy; dự án chung cư cao tầng thị trấn Văn Điển (Thanh Trì, Hà Nội).

Dự án Tháp tài chính quốc tế trên lô đất 13.000m2 số 220 Trần Duy Hưng (Cầu Giấy, Hà Nội) của Tập đoàn Bảo Việt "bỏ hoang" nhiều năm.

Một tổng công ty Nhà nước chuyên về vật liệu xây dựng khác cũng “điêu đứng” với dự án bất động sản văn phòng tại lô đất vàng Cầu Giấy (Hà Nội). Tổng công ty này chôn hàng trăm tỷ đồng vào dự án nhưng 10 năm kể từ ngày thi công đến nay dự án mới chỉ xây xong phần thô.

Tổng Công ty lắp máy Việt Nam (Lilama) là doanh nghiệp Nhà nước thuộc Bộ Xây dựng còn có công ty thành viên chuyên về bất động sản với tên gọi Công ty Cổ phần Bất động sản Lilama (Lilama Land). Tổng Công ty Lilama nắm giữ một phần vốn từ công ty bất động sản này. Theo giới thiệu, Lilama Land có các dự án như cải tạo khu chung cư cũ Trung Tự (Đống Đa, Hà Nội) nhưng dự án mới nằm trên giấy.

Đây không phải là một quyết định đơn thuần về kinh tế

Trao đổi với PV Tiền Phong, chuyên gia Nguyễn Quang Huy - Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi - cho biết, trong quá trình tái cấu trúc nền kinh tế, việc cho phép doanh nghiệp Nhà nước đầu tư vào bất động sản là một bước đi mang tính chiến lược nếu được hoạch định và kiểm soát đúng cách. Đây không phải là một quyết định đơn thuần về kinh tế mà là sự điều chỉnh nguồn lực công để phục vụ nhu cầu dân sinh, chỉnh trang đô thị, ổn định thị trường, đồng thời phát huy hiệu quả tài sản quốc gia.

Tuy nhiên, ông Huy cho rằng, bài học từ các giai đoạn trước đây khi nhiều doanh nghiệp Nhà nước đầu tư dàn trải, xa rời ngành nghề, nhiệm vụ chính, dẫn tới lãng phí, thua lỗ, thất thoát tài sản công vẫn còn đó, nhắc nhở chúng ta rằng việc mở cửa là cần thiết, nhưng phải đi kèm nguyên tắc, giới hạn và tầm nhìn dài hạn.

Hiện nay, nhiều doanh nghiệp Nhà nước đang nắm giữ quỹ đất vàng, trụ sở cũ kỹ, cơ sở vật chất không còn phù hợp với chức năng vận hành. Nếu được cho phép chuyển đổi công năng một cách minh bạch, theo quy hoạch và có mục đích rõ ràng, sẽ giúp giải phóng tài sản “ngủ yên”; góp phần hiện đại hóa đô thị; tăng hiệu quả sử dụng vốn và tài sản công, không cần tăng đầu tư công.

Tuy nhiên, để tránh “vết xe đổ” của nhiều doanh nghiệp trong quá khứ, các doanh nghiệp Nhà nước cần thận trọng, phân tích kỹ; không nên đầu tư nhiều vào phân khúc siêu sang, nghỉ dưỡng cao cấp hay lướt sóng bất động sản. Thay vào đó, doanh nghiệp cần cam kết đầu tư vào phân khúc thiết yếu, ổn định thị trường và đáp ứng nhu cầu ở thực.

Một lưu ý khác đó là phải tách biệt hoàn toàn dòng vốn đầu tư bất động sản với vốn sản xuất kinh doanh cốt lõi. Có thể yêu cầu thành lập công ty con chuyên trách, báo cáo độc lập, có giới hạn đầu tư cụ thể (không vượt quá 15-20% vốn chủ sở hữu). Mọi dự án đầu tư bất động sản của doanh nghiệp Nhà nước cần được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thẩm định kỹ lưỡng; thiết lập hệ thống báo cáo định kỳ, công bố công khai thông tin tài chính, hiệu quả đầu tư, và chịu kiểm toán độc lập; chế tài rõ ràng nếu đầu tư sai lệch mục tiêu, gây thất thoát tài sản công.

"Việc cho phép doanh nghiệp Nhà nước đầu tư vào bất động sản, nếu quản lý đúng hướng sẽ không chỉ giúp ổn định thị trường, phát triển nhà ở xã hội, mà còn là đòn bẩy khai thác hiệu quả tài sản công và nâng cao chất lượng sống đô thị. Nếu thiếu kiểm soát, buông lỏng kỷ luật tài chính, hoặc chạy theo “sóng” thị trường, hệ quả sẽ không chỉ là thất thoát vốn mà còn làm mất niềm tin vào năng lực quản lý tài sản công", ông Huy nói.

Ông Huy nhấn mạnh, đã đến lúc phải thay đổi cách nhìn về bất động sản không chỉ là “kênh đầu tư”, mà còn là “công cụ điều tiết xã hội, phát triển bền vững”. Nếu doanh nghiệp Nhà nước đồng hành đúng vai, đúng sứ mệnh thì sự tham gia của họ sẽ là lực đỡ vững chắc cho thị trường.

Ngọc Mai

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/doanh-nghiep-nha-nuoc-dau-tu-bat-dong-san-thay-gi-tu-bai-hoc-nhan-tien-post1751648.tpo