Doanh nghiệp nông, lâm, thủy sản kêu khó với chính sách thuế mới

5 giờ trướcBài gốc

VCCI cùng 8 hiệp hội ngành hàng đã thống nhất kiến nghị Chính phủ xem xét điều chỉnh Luật Thuế GTGT 2024

Doanh nghiệp gặp khó khi áp dụng quy định thuế GTGT mới

Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15 chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đang được triển khai trên thực tế. Tuy nhiên, quá trình thực hiện đã cho thấy nhiều vướng mắc, bất cập, đặc biệt là trong cách áp dụng quy định thuế đối với các sản phẩm nông, lâm, thủy sản – những lĩnh vực đóng vai trò chiến lược trong xuất khẩu và an sinh xã hội.

Tại hội thảo "Tháo gỡ vướng mắc về chính sách thuế GTGT với ngành nông, lâm, thủy sản" do VCCI phối hợp với 8 hiệp hội tổ chức sáng 9/10, tại Hà Nội, đại diện nhiều hiệp hội phản ánh, nhiều quy định tại Luật GTGT 2024 chưa phù hợp với đặc thù sản xuất – kinh doanh nông nghiệp, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến xác định đối tượng chịu thuế, hoàn thuế và mức thuế áp dụng.

Chia sẻ tại hội thảo, ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế VCCI chỉ ra những bất cập nổi bật, những khó khăn doanh nghiệp gặp phải khi áp dụng quy định thuế GTGT mới. Như việc xác định đối tượng không chịu thuế chưa rõ ràng, dẫn đến tình trạng cùng một loại sản phẩm nhưng áp dụng hai mức thuế khác nhau; thủ tục hoàn thuế kéo dài, phức tạp, gây ứ đọng vốn lớn cho doanh nghiệp, đặc biệt trong xuất khẩu; rủi ro pháp lý từ hóa đơn đầu vào, khiến doanh nghiệp làm ăn chân chính bị liên đới trách nhiệm.

Bất khả thi trong yêu cầu truy xuất đến từng hộ nông dân, khi phần lớn người dân chưa quen với hóa đơn, chứng từ điện tử. Và không kém phần quan trọng, là mức xử phạt hành chính cao với những sai sót nhỏ, gây áp lực không đáng có cho các doanh nghiệp và hộ kinh doanh nhỏ lẻ.

Phản ánh từ các hiệp hội ngành hàng cho thấy, nhiều quy định tại Luật GTGT 2024 chưa phù hợp với đặc thù sản xuất - kinh doanh nông nghiệp, đặc biệt là các vướng mắc liên quan đến xác định đối tượng chịu thuế, mức thuế suất và thủ tục hoàn thuế.

Từ các ngành hàng, ông Thái Như Hiệp, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA), đề nghị làm rõ khái niệm "sơ chế thông thường" để tránh tình trạng các sản phẩm như cà phê nhân xanh - vốn chỉ chế biến thô sau thu hoạch lại bị áp thuế GTGT 5% một cách không phù hợp.

Đồng quan điểm, ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) cũng phản ánh rằng, doanh nghiệp gặp lúng túng trong kê khai thuế các sản phẩm như gỗ (xẻ phôi, bóc vỏ, băm dăm) dẫn đến chậm trễ trong việc hoàn thuế GTGT đầu vào. Ông cũng bày tỏ lo ngại về tình trạng "thuế chồng thuế", khi thuế đối ứng của Hoa Kỳ đánh 25% cho các sản phẩm gỗ nội thất và có thể gấp đôi vào đầu năm sau, gây bất lợi cực lớn cho hoạt động xuất khẩu của ngành gỗ.

Theo Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA), nhiều doanh nghiệp trong ngành chưa được hoàn thuế GTGT dù đã nộp đủ hồ sơ, khiến vốn bị ứ đọng, rủi ro tài chính gia tăng, buộc một số đơn vị phải thu hẹp hoạt động hoặc tạm ngừng thu mua. Quy trình hoàn thuế kéo dài và quy định giới hạn không vượt quá 10% doanh thu được đánh giá là chưa phù hợp với đặc thù mùa vụ, ảnh hưởng đến tính thanh khoản và năng lực cạnh tranh của ngành hồ tiêu.

Từ ngành hàng thủy - hải sản, ông Nguyễn Hoài Nam, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) chia sẻ, cùng là sản phẩm thủy sản nuôi trồng hoặc đánh bắt chưa qua chế biến sâu, nhưng doanh nghiệp lại đang phải áp dụng hai mức thuế suất khác nhau. Một mặt thuộc diện không chịu thuế (khoản 1, Điều 5), mặt khác lại bị áp thuế suất 5% (khoản 2, Điều 9). Doanh nghiệp xuất khẩu phải tạm nộp thuế và chờ hoàn thuế sau, trong khi quy trình hoàn thuế phức tạp, nghiêm ngặt đang tạo ra áp lực lớn cho cả doanh nghiệp lẫn cơ quan thuế.

Doanh nghiệp phản ánh quy định thuế đối với các sản phẩm nông, lâm, thủy sản – những lĩnh vực đóng vai trò chiến lược trong xuất khẩu và an sinh xã hội còn nhiều bất cập

Thu thuế công bằng, minh bạch, hiệu quả

Ông Trần Kim Gia, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Giấy Hoàng Hà cho rằng một chính sách thuế hoàn hảo là vừa đảm bảo nguồn thu cho Nhà nước, vừa khơi thông dòng chảy cho doanh nghiệp và người dân dễ làm, dễ thực hiện. Khi công tác quản lý thuế ngày càng rõ ràng, chặt chẽ và công bằng, dòng chảy sản xuất - thương mại sẽ thông suốt hơn.

Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam cũng chia sẻ, một chính sách thuế được thiết kế tốt có thể mở rộng cơ hội kinh doanh - đầu tư, khai phá thị trường mới và nâng cao ý thức tuân thủ, xây dựng văn hóa nộp thuế văn minh. Ngược lại, nếu chính sách thiếu minh bạch hoặc điều tiết chưa hợp lý sẽ gây khó khăn cho doanh nghiệp và làm giảm hiệu quả quản trị.

Bà chỉ rõ quy định về đối tượng chịu và không chịu thuế vẫn còn chưa rõ ràng. Ví dụ, sản phẩm thức ăn chăn nuôi tự sản xuất thì không chịu thuế GTGT, nhưng nếu qua khâu thương mại lại phải chịu 5% thuế suất. Tương tự, cà phê mua trực tiếp từ nông dân thì không chịu thuế, còn mua qua thương nhân thì ngược lại, dẫn đến tình trạng các công ty thương mại "trá hình" để được hoàn thuế.

Chia sẻ khó khăn của các hiệp hội, ngành hàng trong lĩnh vực nông nghiệp, TS. Nguyễn Minh Thảo, Viện Nghiên cứu chính sách và chiến lược (Bộ Tài chính), cho rằng: Thuế là vấn đề muôn thủa của doanh nghiệp. Và những vướng mắc về thuế cũng gây ra những thiệt hại rất lớn đối với doanh nghiệp về cơ hội kinh doanh, cơ hội đầu tư và tìm kiếm thị trường mới. Tuy nhiên, để tháo gỡ được những vướng mắc, các ngành hàng cần có những thông tin chi tiết về những thiệt hại và lợi ích khi áp dụng Luật Thuế giá trị gia tăng, từ đó thông qua VCCI kiến nghị Chính phủ và các cơ quan chức năng nhằm tháo gỡ vướng mắc.

Các hiệp hội ngành hàng cùng thống nhất kiến nghị Chính phủ và Bộ Tài chính xem xét điều chỉnh chính sách thuế GTGT, đưa các sản phẩm nông, lâm, thủy sản chưa qua chế biến (bao gồm nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi) trở lại diện không phải kê khai, tính thuế như quy định trước tại Nghị định số 209/2013/NĐ-CP. Đồng thời, đơn giản hóa, rút ngắn thủ tục hoàn thuế, ban hành kèm theo hướng dẫn chi tiết, thống nhất để đảm bảo thực hiện đồng bộ tại các địa phương, tránh "mỗi nơi một kiểu".

Trước các bất cập của doanh nghiệp ngành nông, lâm thủy sản, ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh một thực tế cần được nhìn nhận nghiêm túc: chính sách thuế nếu không phù hợp với đặc thù sản xuất – kinh doanh của ngành nông nghiệp sẽ trở thành rào cản lớn, làm suy giảm năng lực cạnh tranh, ảnh hưởng đến dòng tiền, làm gián đoạn chuỗi cung ứng và khiến doanh nghiệp rơi vào thế bị động trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

VCCI cho biết sẽ tổng hợp đầy đủ các ý kiến, kiến nghị tại hội thảo để gửi tới các cơ quan chức năng, với mục tiêu hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ rào cản, tạo lập môi trường kinh doanh ổn định, minh bạch, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành nông nghiệp Việt Nam trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

Thái Hoàng

Nguồn TBNH : https://thoibaonganhang.vn/doanh-nghiep-nong-lam-thuy-san-keu-kho-voi-chinh-sach-thue-moi-171574.html