Ngày 24/6, Cục Lâm nghiệp – Kiểm Lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam và Tổ chức Forest Trends tổ chức Tọa đàm: “Thương mại gỗ và sản phẩm gỗ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ: Ngành gỗ Việt Nam cần làm gì trong bối cảnh căng thẳng thương mại hiện nay?”
Thương mại các mặt hàng gỗ tiềm ẩn một số bất ổn
Gỗ và sản phẩm gỗ Việt Nam đang chiếm tới gần một nửa kim ngạch nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, theo báo cáo tại tọa đàm, thương mại các mặt hàng gỗ giữa hai quốc gia đang tiềm ẩn một số bất ổn do Chính phủ Hoa Kỳ đang cân nhắc việc áp dụng mức thuế đối ứng 46% đối với các mặt hàng nhập khẩu vào Hoa Kỳ, trong đó có mặt hàng gỗ.
Quang cảnh cuộc tọa đàm.
Đồng thời, hầu hết các mặt hàng gỗ có giá trị kim ngạch xuất khẩu cao hiện Việt Nam đang xuất khẩu vào thị trường này đều đang bị Chính phủ Hoa Kỳ điều tra theo Điều 232 của Đạo luật mở rộng thương mại của Chính phủ Hoa Kỳ.
Gần đây nhất là vào ngày 22/5 vừa qua Liên minh Công bằng thương mại về Gỗ dán cứng của Hoa Kỳ đã đệ đơn khởi kiện các doanh nghiệp sản xuất của Việt Nam và doanh nghiệp của Trung Quốc, Indonesia, trong đó đưa ra cáo buộc rằng các sản phẩm gỗ dán của Việt Nam nhận được trợ cấp từ Chính phủ Việt Nam trước khi xuất khẩu vào Hoa Kỳ và được bán với mức giá dưới giá thành, điều này làm tổn hại tới các doanh nghiệp sản xuất tại Hoa Kỳ. Tất cả các yếu tố này hiện đang tác động không nhỏ tới tâm lý, hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp sản xuất trong ngành.
Năm 2024 kim ngạch xuất khẩu của ngành từ thị trường Hoa Kỳ đạt khoảng 9 tỷ USD, chiếm trên 50% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả ngành. Đây cũng là một trong những thị trường quan trọng của Việt Nam về cung gỗ nguyên liệu đầu vào: Năm 2024 Việt Nam nhập khẩu trên 303.000 m3 gỗ tròn và 429.000 m3 gỗ xẻ từ Hoa Kỳ với giá trị kim ngạch trên 300 triệu USD. Quy mô của thị trường cả về khía cạnh Việt Nam xuất khẩu sản phẩm gỗ sang Hoa Kỳ và nhập khẩu nguyên liệu gỗ từ thị trường này có xu hướng mở rộng.
Tại tọa đàm, bà Ashley Amidon, Giám đốc điều hành của Hiệp hội Sản phẩm gỗ Quốc tế Hoa Kỳ (IWPA) cho biết, một số sản phẩm gỗ, ván ép Việt Nam đang trong diện điều tra có thể bị áp dụng đồng thời thuế đối ứng và thuế chống bán phá giá.
Bà Ashley dẫn chứng, ngày 22/5, Liên minh Thương mại Công bằng trong ngành ván ép cứng của Hoa Kỳ đã đệ đơn kiến nghị yêu cầu áp dụng các mức thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp với các nhà sản xuất đến từ Trung Quốc, Indonesia và Việt Nam.
Theo đơn kiến nghị, các doanh nghiệp bị cáo buộc đã nhận trợ cấp không công bằng và bán sản phẩm dưới giá trị thị trường, gây ảnh hưởng tới ngành sản xuất trong nước. Mức thuế trừng phạt được đề xuất là: Trung Quốc 474,2%; Indonesia 202,8%; Việt Nam 133,72%. Các mức thuế sơ bộ có thể được áp dụng từ quý IV/2025 nếu quy trình điều tra tiến triển đúng lộ trình.
IWPA lưu ý doanh nghiệp Việt Nam theo dõi sát Đơn đăng ký mức thuế riêng biệt (SRA) do Bộ Thương mại Hoa Kỳ phát hành, dự kiến vào cuối tháng 7 hoặc đầu tháng 8. Việc phản hồi đúng hạn có thể ảnh hưởng đến mức thuế cuối cùng được áp dụng...
Cam kết mở rộng thị trường
Thực tế, Chính phủ Việt Nam đang nỗ lực đàm phán với Chính phủ Hoa Kỳ về các mức thuế đối với hàng hóa nhập khẩu vào thị trường này. Các hiệp hội và doanh nghiệp trong các ngành hàng cũng có những động thái tương tự.
Việc gỗ có chứng chỉ hay không chỉ là yếu tố thứ cấp, trong khi tính minh bạch về nguồn nguyên liệu được coi là bắt buộc. Ảnh: TL
Trong thời gian vừa qua, Hiệp hội gỗ quốc gia (VIFOREST) và các hiệp hội địa phương cùng nhiều doanh nghiệp ngành gỗ đã tích cực làm việc với các đối tác Hoa Kỳ, cam kết mở rộng thị trường, đặc biệt trong việc nhập khẩu gỗ nguyên liệu từ Hoa Kỳ vào Việt Nam.
Nỗ lực từ Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp ngành gỗ Việt Nam là một trong những biện pháp quan trọng nhằm thúc đẩy thương mại thương mại bền vững, đem lại lợi ích cho cả hai quốc gia.
Bà Ashley nhấn mạnh, yếu tố đầu tiên mà cơ quan chức năng Hoa Kỳ quan tâm là nguồn gốc của gỗ, liệu có đến từ ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ hay không. Việc gỗ có chứng chỉ hay không chỉ là yếu tố thứ cấp, trong khi tính minh bạch về nguồn nguyên liệu được coi là bắt buộc. Bên cạnh đó, người tiêu dùng Hoa Kỳ không đặt nặng vấn đề sản phẩm được làm từ gỗ có xuất xứ tại Hoa Kỳ hay quốc gia khác, mà chủ yếu quan tâm đến yếu tố giá cả cạnh tranh.
Cho rằng các mức thuế quan hiện nay đang ảnh hưởng đến doanh nghiệp toàn cầu, không riêng gì Việt Nam, bà Ashley kêu gọi các doanh nghiệp cần tăng cường hợp tác, chia sẻ thông tin với nhau để củng cố sự hiểu biết và chủ động ứng phó rủi ro.
Ông Joe O’Donnell, Giám đốc phụ trách Chính phủ và Quan hệ công chúng của Hiệp hội Sản phẩm gỗ Quốc tế Hoa Kỳ (IWPA) nhận định, nếu doanh nghiệp Việt Nam có thể nhập khẩu gỗ cứng từ Hoa Kỳ, đây sẽ là một lợi thế trong hồ sơ xuất xứ. Doanh nghiệp Việt cần chủ động cung cấp thông tin cho người tiêu dùng Hoa Kỳ để gia tăng niềm tin và bảo vệ thị phần.
Các chuyên gia khuyến nghị, doanh nghiệp cần tìm lối ra bằng cách mở rộng thị trường, đặc biệt hướng đến các khu vực mới nổi và tiềm năng như Trung Đông, nhằm giảm sự phụ thuộc và tăng khả năng chống chịu trước rủi ro từ các thị trường lớn. Bên cạnh đó, ngành gỗ cần hướng tới việc toàn bộ sản phẩm gỗ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu phải có nguồn gốc hợp pháp, đạt chứng chỉ rừng bền vững và hơn 80% cơ sở chế biến, bảo quản gỗ phải đạt trình độ công nghệ tiên tiến.
Một giải pháp mà nhiều doanh nghiệp ngành gỗ đang hướng tới nhằm duy trì bán hàng vào thị trường Hoa Kỳ là phát triển hình thức bán hàng B2C (doanh nghiệp bán lẻ trực tiếp tới người tiêu dùng). Để bán hàng trực tiếp tới người tiêu dùng Hoa Kỳ, các doanh nghiệp ngành gỗ đang thông qua các nền tảng thương mại điện tử như Amazon, Wayfair...
Nam Khánh