DJ Ngân 98 đăng ảnh làm việc tại Sở An toàn thực phẩm TP.HCM vào sáng 22/5. Ảnh: Ngân 98/Facebook.
Từng nổi tiếng với những phát ngôn táo bạo, DJ Ngân 98 (tên thật Võ Thị Ngọc Ngân) giờ đây lại khiến dư luận dậy sóng vì bê bối liên quan đến sản phẩm làm đẹp. Ngày 13/10, Công an TP.HCM đã bắt tạm giam nữ DJ để điều tra hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm.
Kết quả giám định của Phân viện Khoa học Hình sự - Bộ Công an cho thấy loạt viên collagen mang tên Ngân 98 không chỉ kém chất lượng mà còn chứa hai hoạt chất cấm sibutramine và phenolphthalein - những chất từng bị loại bỏ trên toàn cầu vì nguy cơ gây đột quỵ, rối loạn tim mạch và ung thư.
Hai hoạt chất cực độc
Trao đổi với Tri Thức - Znews, thạc sĩ, bác sĩ Đoàn Dư Mạnh, Thành viên Hội Bệnh mạch máu Việt Nam, cho biết việc phát hiện hai hoạt chất trên trong viên rau củ Collagen của Ngân 98 là rất đáng lo ngại, bởi chúng tác động trực tiếp lên tim và hệ mạch máu - những cơ quan rất nhạy cảm với thay đổi của hệ thần kinh và huyết áp.
Họ tưởng rằng mình đang khỏe mạnh, giảm cân hay đẹp da hơn, trong khi độc tính đang tích lũy từng ngày
Bác sĩ Đoàn Dư Mạnh
Sibutramin từng là thuốc giảm cân do có khả năng ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine, giúp người dùng nhanh no, giảm cảm giác thèm ăn. Tuy nhiên, chính cơ chế này lại khiến tim đập nhanh hơn, huyết áp tăng cao và mạch máu co lại. Hậu quả là tim phải hoạt động mạnh hơn để bơm máu, dẫn đến tăng áp lực, tổn thương cơ tim và nguy cơ đột quỵ.
Bác sĩ Dương Minh Tuấn, khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, cũng cho hay Cục Quản lý Dược Mỹ (FDA) và Cơ quan Y tế châu Âu (EMA) đã rút toàn bộ thuốc chứa sibutramine khỏi thị trường từ năm 2010.
Ở Việt Nam, Bộ Y tế cũng cấm tuyệt đối sibutramine, nhưng nhiều cơ sở vẫn lén lút trộn vào thuốc giảm cân để tạo hiệu quả "thần tốc".
"Người mua thuốc uống vài ngày thấy sụt cân nhanh, mất ngủ, bồn chồn, không đói, tưởng là hiệu quả nhưng thực chất đang tự đầu độc tim và não mình", bác sĩ Tuấn cho biết.
Sản phẩm làm đẹp của Ngân 98. Ảnh: CA TP.HCM.
Bác sĩ Đoàn Dư Mạnh cảnh báo điều nguy hiểm nhất là người dùng không nhận thấy dấu hiệu sớm. Họ tưởng rằng mình đang khỏe mạnh, giảm cân hay đẹp da hơn, trong khi độc tính đang tích lũy từng ngày. Chỉ một viên mỗi ngày, dùng liên tục vài tuần đến vài tháng, cũng có thể gây tổn thương thành mạch và cơ tim. Với người có bệnh nền tim mạch, nguy cơ biến chứng cấp là hoàn toàn có thể xảy ra.
Bên cạnh sibutramin, kết quả giám định còn phát hiện phenolphthalein, một chất từng được dùng trong thuốc nhuận tràng và làm chỉ thị màu trong phòng thí nghiệm.
Phenolphthalein cũng bị Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cấm lưu hành từ năm 1999 do có nguy cơ gây đột biến gen, tổn thương tế bào và ung thư đại tràng.
"Phenolphthalein kích thích nhu động ruột rất mạnh, gây tiêu chảy, mất nước, rối loạn điện giải, đặc biệt là giảm kali máu. Khi lượng kali trong máu giảm, hoạt động điện của tim bị rối loạn, dẫn đến loạn nhịp, yếu cơ hoặc ngừng tim đột ngột. Ngoài ra, chất này còn làm tăng gánh nặng cho gan và thận, khiến hai cơ quan này dần suy yếu mà người dùng không hề biết”, bác sĩ Mạnh phân tích.
Hiện nay, phenolphthalein không còn được phép sử dụng trong bất kỳ loại thuốc hay thực phẩm nào trên toàn thế giới.
Siết chặt quảng cáo mỹ phẩm, thực phẩm chức năng chứa chất cấm
Theo các chuyên gia, sibutramin và phenolphthalein đều nằm trong danh mục chất cấm tuyệt đối trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm bảo vệ sức khỏe.
"Không thể nói dùng ít thì an toàn. Đây không phải vitamin hay khoáng chất, mà là hóa chất độc đã bị loại bỏ vì có thể gây tử vong. Nguy hiểm hơn, chúng bị pha trộn trong sản phẩm làm đẹp khiến người dùng hoàn toàn không nghi ngờ gì", ThS.BS Đoàn Dư Mạnh nhấn mạnh.
PGS.TS Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP.HCM, cũng cảnh báo hiện nay người dân có thể dễ dàng mua thực phẩm chức năng ở chợ, trên sàn thương mại điện tử hoặc mạng xã hội, điều này rất nguy hiểm. Bà cho biết nhiều sản phẩm được sản xuất theo kiểu "công nghệ xô chậu": mua nguyên liệu trôi nổi, trộn thủ công, đóng gói sơ sài, không qua quy trình đạt chuẩn GMP như quy định của pháp luật.
Phim chụp cho thấy não bệnh nhân bị tổn thương vùng đồi thị hai bên vì dùng thuốc giảm cân chứa chất cấm. Ảnh: BVCC.
Để kiểm soát tình trạng này, Bộ Y tế đang lấy ý kiến cho dự thảo nghị định mới thay thế Nghị định 93/2016/NĐ-CP, trong đó siết chặt việc quản lý và quảng cáo mỹ phẩm. Dự thảo nhấn mạnh quảng cáo phải phản ánh đúng công dụng đã công bố, đồng thời cấm sử dụng các từ "giảm cân", "giảm mỡ", "giảm kích thước cơ thể" nhằm ngăn chặn hành vi đánh lừa người tiêu dùng.
Tại phiên thảo luận Quốc hội ngày 27/5, bà Phạm Khánh Phong Lan cũng phản đối đề xuất bãi bỏ án tử hình với tội danh sản xuất, kinh doanh thuốc giả. Theo bà, đây là hành vi đe dọa trực tiếp tính mạng người dân, lực lượng chức năng đã rất vất vả để phát hiện, xử lý, nên "không thể giảm án".
Ngày 16/6, Quốc hội chính thức thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo, quy định rõ trách nhiệm của người nổi tiếng, KOL, chuyên gia và các tài khoản có sức ảnh hưởng khi quảng bá sản phẩm. Những người này phải kiểm tra độ tin cậy của bên thuê quảng cáo, nắm rõ thông tin và tài liệu sản phẩm trước khi giới thiệu đến công chúng. Nếu chưa sử dụng hoặc chưa hiểu rõ, không được phép quảng bá.
Các nền tảng mạng xã hội cũng phải tích hợp công cụ phân biệt nội dung quảng cáo, tuân thủ quy định về an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu cá nhân và quyền lợi người tiêu dùng.
Các bác sĩ khuyến cáo người dân chỉ chọn sản phẩm có giấy công bố và kiểm định an toàn từ cơ quan chức năng; không mua hàng qua mạng xã hội hay sản phẩm không rõ nguồn gốc. Nếu có triệu chứng tim đập nhanh, chóng mặt, tiêu chảy kéo dài hoặc mệt mỏi bất thường, cần ngừng sử dụng và đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra.
Phương Anh