Độc đáo lễ Mừng chiến thắng của đồng bào Bahnar

2 ngày trướcBài gốc

Lễ “Mừng chiến thắng” của người Bahnar được phục dựng tại nhà rông làng Đăk Asêl xã Sơn Lang (huyện Kbang, Gia Lai)

Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Gia Lai, mới đây, Bảo tàng tỉnh Gia Lai đã phối hợp với UBND xã Sơn Lang (huyện Kbang) tổ chức phục dựng lễ “Mừng chiến thắng” của người Bahnar tại nhà rông làng Đăk Asêl.

Lễ Mừng chiến thắng của người Bahnar mang ý nghĩa khi cộng đồng chiến thắng kẻ thù bên ngoài xâm phạm lãnh thổ của mình. Ngày nay, lễ Mừng chiến thắng vừa thể hiện lòng thành kính của dân làng đối các thần linh; đồng thời, thể hiện sự gắn bó, tình đoàn kết, tạo nên sức mạnh của buôn làng.

Để tiến hành thực hiện nghi lễ, trước đó, già làng sẽ chọn ngày và thông báo họp làng, sau đó sẽ thống nhất ngày và địa điểm tổ chức làm lễ. Người được giao trọng trách hướng dẫn người dân thực hiện trình tự của lễ cúng là người có uy tín với cộng đồng.

Trước khi lễ cúng được diễn ra, bà con trong buôn làng đã tất bật chuẩn bị các lễ vật cần thiết như: rượu cần, cơm lam, một con gà trống để dâng lên thần linh... Sau đó cùng nhau trang trí cây nêu có chiều cao hơn 5 mét với những hoa lá, cờ phướn và hình chim phượng hoàng ở gỗ đỉnh.

Vật hiến sinh sẽ có một con trâu được chọn lựa kỹ càng, trâu phải thật khỏe mạnh, được tắm rửa sạch sẽ, cho ăn no đủ, sau đó được dân làng quấn lên mình tấm thổ cẩm sặc sỡ và đeo chuông lục lạc quanh cổ. Trâu được buộc bằng dây mây leo bền chắc quanh cột gưng, sẵn sàng cho nghi lễ.

Mừng chiến thắng là một trong những lễ hội đặc trưng của người Bahnar với nét văn hóa độc đáo, riêng biệt. Việc phục dựng nghi lễ góp phần quan trọng vào công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Dưới sân nhà rông truyền thống làng Đăk Asêl, già làng cùng người dân tụ họp và thực hiện lễ cúng Mừng chiến thắng theo các nghi thức cổ truyền.

Nghi lễ cúng sẽ có 3 phần. Phần đầu tiên là lễ kính báo với ông bà tổ tiên, tiếp theo đó là phần lễ kính báo về việc chôn cột gưng đâm trâu, cuối cùng là phần lễ đưa trâu cột vào gưng làm từ vỏ cây rừng tiến hành đâm trâu, giết mổ lợn gà và đặt lên bàn cúng.

Trong lễ cúng, nghi lễ đâm trâu là quan trọng nhất, biểu hiện cao nhất sự biết ơn của cộng đồng đối với các thần linh và phản ánh đậm nét tinh thần chiến thắng. Tuy nhiên, để bảo vệ thực tính văn minh đông đảo, nghi lễ sẽ chỉ mô phỏng theo nghi lễ cổ truyền mà không đâm trâu tại chỗ.

Bên cạnh các nghi thức cúng thần linh, lễ cúng còn có phần hội là cồng chiêng, xoang… Đặc biệt có phần múa khiên, múa lao của các chàng trai trong làng.

Những động tác “vờn trâu” mạnh mẽ, khỏe khoắn được các chàng trai thể hiện dưới nền nhạc cồng chiêng rộn rã hòa cùng những nhịp xoang uyển chuyển của các cô gái tạo nên không khí linh thiêng, thể hiện tinh thần chiến binh và khát vọng chiến thắng.

Các lễ vật dâng lên thần linh

Trong không gian của nhà rông truyền thống, những em nhỏ quây quần bên bếp lửa, ngồi nghe già làng kể Khan - một loại hình sinh hoạt văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc Bahnar ở Tây Nguyên.

Kể Khan là thể loại sử thi, trường ca kể về truyền thống cha ông, về công trạng, phong tục, tập quán của dân tộc Bahnar. Trong đó, những người anh hùng tiêu biểu của dân tộc Bahnar như Bok Núp, Bok Wừu, đồng thời nhắc nhở thế hệ sau phải biết đoàn kết, gắn bó, nêu cao tinh thần cống hiến và bảo vệ buôn làng.

Bên bếp lửa bập bùng, trẻ em say sưa lắng nghe những câu chuyện kể Khan của già làng, người lớn cùng nhau uống rượu cần, thưởng thức những món ăn truyền thống của dân tộc mình. Sau đó hòa vào nhịp cồng chiêng rộn rã, những điệu xoang nhịp nhàng vòng quanh cây nêu.

Ông Đinh Văn Quý - Trưởng thôn Đăk Asêl, (xã Sơn Lang, huyện Kbang) chia sẻ:

“Mừng chiến thắng là một trong những lễ hội đặc trưng của người Bahnar với nét văn hóa độc đáo, riêng biệt. Việc phục dựng nghi lễ góp phần quan trọng vào công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc trên địa bàn tỉnh.

Đồng thời, góp phần bảo tồn Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên đã được UNESCO công nhận là “Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại”. Quảng bá, bảo tồn văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc Bahnar nói riêng và đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Gia Lai nói chung đến người dân, du khách trong và nước nước”.

NHƯ TRANG

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/dan-toc-ton-giao/doc-dao-le-mung-chien-thang-cua-dong-bao-bahnar-139564.html